Kris Maes (Hospital da Luz, Lissabon) besprak de relevantie van positieve chirurgische marges bij prostaatkankerchirurgie en manieren om de prevalentie hiervan te verminderen.
Maes besprak onder meer een studie waarin werd geprobeerd vast te stellen wat een klinisch relevante positieve marge is. De studie verdeelde patiënten in 3 categorieën: geen positieve marge, een ‘gunstige’ marge van meer dan 3 mm of een ‘ongunstige’ marge van ≤ 3 mm. De studie liet zien dat bij patiënten met pT3a-tumoren zowel gunstige als ongunstige positieve marges waren geassocieerd met een verhoogd risico op een biochemisch recidief, maar niet met een klinisch recidief. Daarentegen was bij patiënten met pT3b/4-tumoren en/of pN1 een ongunstige positieve marge geassocieerd met een verhoogd risico op zowel een biochemisch als een klinisch recidief.
Maes: “De onderzoekers concludeerden dat ze een nieuwe categorie patiënten met ongunstige positieve marges hadden geïdentificeerd (≥ 3 mm of multifocale marges), met een hoger risico op het ontstaan van metastasen.” Ook andere studies suggereren dat positieve marges invloed hebben op de kans op een recidief, met name bij patiënten met ongunstige prognostische factoren.
Daarnaast belichtte Maes een grote review naar de effecten van open chirurgie, laparoscopische chirurgie en robotgeassisteerde chirurgie. Deze liet zien dat er geen grote verschillen waren in het optreden van positieve marges, maar dat er wel een voordeel was van robotchirurgie op het behoud van de potentie. Maes: “We weten ook dat de ervaring van de chirurg belangrijk is.”
Om positieve marges te voorkomen is chirurgische planning essentieel. Maes: “Momenteel is PET/PSMA plus MRI mogelijk de beste methode voor de locoregionale stadiëring van prostaatcarcinoom.” Op dit gebied zijn er de laatste jaren echter veel ontwikkelingen. Studies vonden onder meer positieve effecten van het gebruik van fluorescente markers die tumorweefsel aantonen, en van augmented reality om de tumor beter zichtbaar te maken.
Bron:
Maes K. Update lecture: Balancing margins and potency recovery in PCa surgery. PROSCA 2025.