Gemetastaseerde borstkanker: de ene patiëntengroep is de andere niet

Delen via:

Retrospectief onderzoek met behulp van de Nederlandse Kankerregistratie toont aan dat patiënten die bij de eerste diagnose borstkanker al uitzaaiingen hebben, een langere overleving hebben dan patiënten die pas na de primaire behandeling metastasen ontwikkelen. De 2 patiëntengroepen hebben ook verschillende kenmerken.

Je zou kunnen denken dat patiënten met uitgezaaide borstkanker veel op elkaar lijken, ongeacht of de afstandsmetastasen tegelijk met het ontdekken van de primaire tumor aan het licht komen, of pas – soms jaren – na behandeling van de primaire tumor. “Maar uit ons onderzoek blijkt dat het echt 2 verschillende groepen zijn”, vertelt dr. J.S. (Josanne) de Maar, arts in opleiding tot internist in het Radboudumc. Voor haar promotieonderzoek, waar zij op 26 januari jongstleden op promoveerde, vergeleek zij de kenmerken en overleving van 11.000 vrouwen met gemetastaseerde borstkanker uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) van IKNL.1 Het ging om de periode 2008 tot 2018. “We zien dat zowel de patiëntkenmerken als de tumorkenmerken en de behandeling verschillen. Ook de overleving is anders.”

Gunstiger profiel

Een patiënt met de novo uitgezaaide borstkanker – dus al uitgezaaid op het moment van diagnose – is bijvoorbeeld vaker ouder dan 70 jaar dan een patiënt met metachrone uitgezaaide borstkanker. “Ook gaat het bij de de novo groep vaker om een invasief lobulair carcinoom. In de de novo groep zijn tumoren gemiddeld groter – vaker T3 of T4. De uitzaaiingen zitten vaker in de lymfeklieren en vaker alleen in de botten, en de tumoren zijn vaker HER2-positief.” Bij dat laatste plaatst De Maar nog wel een kanttekening. “HER2-positiviteit wordt vaak op de primaire tumor vastgesteld. Het zou daarom kunnen dat de HER2-status van metachrone metastasen niet altijd goed bekend is.” Desondanks heeft de de novo groep een gunstiger profiel. “Deze patiënten leefden langer – mediaan bijna 35 maanden wanneer ze een systemische behandeling kregen – dan de metachrone groep, met mediaan ruim 24 maanden overleving. De novo patiënten kregen ook vaker systemische therapie dan de metachrone groep in de gemetastaseerde setting.”

Agressievere tumor

Het ongunstigere profiel van metachrone gemetastaseerde borstkanker lijkt goed verklaarbaar, zegt De Maar. “Bij patiënten met metachrone metastasen is de primaire tumor al behandeld. Desondanks zijn er uitzaaiingen ontstaan. Dat wijst erop dat deze patiënten een agressievere tumor hebben, ook als we corrigeren voor bekende tumorkenmerken.” De onderzoeker denkt dat dit de belangrijkste verklaring is, maar verwacht dat er ook andere zaken meespelen. “Zo zou het kunnen dat de patiënten met metachrone uitzaaiingen in minder goede conditie zijn door bijwerkingen van de eerdere behandelingen”, oppert ze. “Dit kunnen we niet bewijzen, we hebben namelijk onvoldoende data over bijvoorbeeld performance status en de exacte behandeling die mensen kregen. Het zou mooi zijn als die data ook verzameld worden, maar ik weet niet of dat ooit gaat gebeuren. Het kost namelijk veel tijd.”

Een supplementaire analyse liet al wel zien dat patiënten met metachrone metastasen die geen systemische therapie hadden gehad bij de behandeling van de primaire tumor, in overleving níet verschilden van de de novo groep. Dat wijst er inderdaad op dat het ontwikkelen van uitzaaiingen ondanks systemische therapie van de primaire tumor een ongunstig teken is. “Deze analyse draaide echter om veel kleinere groepen, dus dit levert geen hard bewijs.”

Dataset niet compleet

De Maar plaatst nog een voetnoot bij de publicatie: voor deze studie waren niet alle patiëntendata uit de periode 2008-2018 beschikbaar. “Voor de metachrone groep beschikten we namelijk alleen over data van patiënten bij wie in 2003, 2005, 2008 of 2012 een primaire borsttumor werd vastgesteld”, licht ze toe. “Het IKNL registreert in eerste instantie primaire tumoren. Het achterhalen of iemand later metastasen heeft gekregen, is een extra handeling die op dit moment nog niet voor alle jaren is uitgevoerd. We hebben alsnog een groot aantal patiënten verzameld met zowel lange als korte tijd tussen de primaire tumor en de metastasen en ik verwacht dan ook niet dat we iets anders zouden vinden als we wel over alle data beschikken.” 

Klinische implicaties

De Maar hoopt dat haar bevindingen artsen kunnen helpen om de verwachting voor een specifieke patiënt nauwkeuriger in te schatten. “Je moet natuurlijk altijd naar het individu kijken, maar je kunt deze factoren wel meenemen bij je inschatting van de overleving”, voegt ze toe. Voor de behandeling ziet ze geen directe implicaties. “Wel zouden nieuwe studies een onderscheid kunnen maken tussen de 2 groepen. Dan kun je het behandeleffect per groep beoordelen.” 

Ook interessant: Voordeel adjuvant abemaciclib houdt aan bij patiënten met hoogrisico HR+ HER2- mammacarcinoom

Referentie:

  1. De Maar JS, Luyendijk M, Suelmann BBM, et al. Comparison between de novo and metachronous metastatic breast cancer: the presence of a primary tumour is not the only difference – a Dutch population-based study from 2008 to 2018. Breast Cancer Res Treat. 2023;198:253-64.

Gunstig effect van koffie bij darmkanker

feb 2024 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Gunstig effect van koffie bij darmkanker

Psilocybine als ondersteunende behandeling bij kankerpatiënten met depressie

feb 2024

Lees meer over Psilocybine als ondersteunende behandeling bij kankerpatiënten met depressie

Prognostische communicatie bij palliatieve kankerzorg: het belang van woorden én cijfers

feb 2024

Lees meer over Prognostische communicatie bij palliatieve kankerzorg: het belang van woorden én cijfers

25ste Nationale Longkanker Symposium

feb 2024 | Chirurgie, Immuuntherapie, Longoncologie, Radiotherapie

Lees meer over 25ste Nationale Longkanker Symposium

Zwangerschap na borstkanker bij jonge BRCA-dragers

feb 2024 | Borstkanker

Lees meer over Zwangerschap na borstkanker bij jonge BRCA-dragers

Ondanks uitbreiding indicatie vaak hoge prijzen voor kankermiddelen

feb 2024 | Borstkanker, Dermato-oncologie, Gynaecologische oncologie, Hoofd-halsoncologie, Immuuntherapie, Longoncologie, Lymfoom, Maag-darm-leveroncologie, MM, Uro-oncologie

Lees meer over Ondanks uitbreiding indicatie vaak hoge prijzen voor kankermiddelen

Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

10 jun 2024 om 16:30 | Lymfoom

Lees meer over Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

Keynote webinar: Spotlight on antibody–drug conjugates in cancer

19 feb 2024 om 17:30 | Borstkanker

Lees meer over Keynote webinar: Spotlight on antibody–drug conjugates in cancer

Prostaatkanker nu en in de toekomst

25 jan 2024 | Uro-oncologie

Lees meer over Prostaatkanker nu en in de toekomst

Niet-melanoom huidkanker in de regio

31 aug 2023 | Dermato-oncologie, Radiotherapie

Lees meer over Niet-melanoom huidkanker in de regio

Keynote Webinar | Spotlight on Cardio-Oncology

16 mei 2023 om 17:30

Lees meer over Keynote Webinar | Spotlight on Cardio-Oncology

Borstkanker; een update op alle vlakken

9 mei 2023 om 20:00 | Borstkanker, Neuro-oncologie

Lees meer over Borstkanker; een update op alle vlakken

Een nieuw vooruitzicht voor patiënten met EGFR exon 20 insertie gemuteerd NSCLC

20 mrt 2023 | Longoncologie

Lees meer over Een nieuw vooruitzicht voor patiënten met EGFR exon 20 insertie gemuteerd NSCLC

Lung Academy webinar: Focus on difficult to treat patients with advanced NSCLC

17 feb 2023

Lees meer over Lung Academy webinar: Focus on difficult to treat patients with advanced NSCLC

Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

12 okt 2022 | Immuuntherapie

Lees meer over Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

Immuno-oncologie module 1: immunologie en immuuntherapie

Lees meer over Immuno-oncologie module 1: immunologie en immuuntherapie

Immuno-oncologie module 2: Bijwerkingenmanagement en checkpoint inhibitors

Lees meer over Immuno-oncologie module 2: Bijwerkingenmanagement en checkpoint inhibitors

Immuno-oncologie module 3: Verpleegkundige casuïstiek

Lees meer over Immuno-oncologie module 3: Verpleegkundige casuïstiek
Er zijn geen bijeenkomsten gevonden.

Prostaatkanker bij mannen met hiv later gediagnosticeerd

mrt 2024 | HIV, Uro-oncologie

Lees meer over Prostaatkanker bij mannen met hiv later gediagnosticeerd

Neoadjuvant nivolumab plus chemotherapie leidt tot pathologisch complete responsen bij vroeg-stadium TNBC

dec 2023 | Borstkanker, Immuuntherapie

Lees meer over Neoadjuvant nivolumab plus chemotherapie leidt tot pathologisch complete responsen bij vroeg-stadium TNBC

Bispecifiek antilichaam zanidatamab effectief in fase II-studie

dec 2023 | Borstkanker

Lees meer over Bispecifiek antilichaam zanidatamab effectief in fase II-studie

Fusie-RNA mogelijk belangrijk nieuw doelwit bij behandeling borstkanker

dec 2023 | Borstkanker

Lees meer over Fusie-RNA mogelijk belangrijk nieuw doelwit bij behandeling borstkanker

Toevoegen PI3K-remmer inavolisib verbetert PFS bij PIK3CA-gemuteerd HR+ mammacarcinoom

dec 2023 | Borstkanker

Lees meer over Toevoegen PI3K-remmer inavolisib verbetert PFS bij PIK3CA-gemuteerd HR+ mammacarcinoom

T-DM1 verbetert totale en invasieve-ziektevrije overleving

dec 2023 | Borstkanker

Lees meer over T-DM1 verbetert totale en invasieve-ziektevrije overleving

Toevoegen ribociclib aan aromataseremmer verbetert invasieve ziektevrije overleving

dec 2023 | Borstkanker

Lees meer over Toevoegen ribociclib aan aromataseremmer verbetert invasieve ziektevrije overleving

Minder mammogrammen mogelijk bij follow-up na curatieve borstkankerbehandeling

dec 2023 | Borstkanker

Lees meer over Minder mammogrammen mogelijk bij follow-up na curatieve borstkankerbehandeling

Geen significant betere OS door toevoegen abemaciclib, wel 13 maanden verschil

dec 2023 | Borstkanker

Lees meer over Geen significant betere OS door toevoegen abemaciclib, wel 13 maanden verschil

Podcast: Progress in PARP inhibitors - An exciting option for treating metastatic prostate cancer?

dec 2023 | Uro-oncologie

Lees meer over Podcast: Progress in PARP inhibitors - An exciting option for treating metastatic prostate cancer?

Podcast pancreascarcinoom

dec 2022 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Podcast pancreascarcinoom

Botgezondheid bij mCRPC in de praktijk

okt 2021 | Uro-oncologie

Lees meer over Botgezondheid bij mCRPC in de praktijk

Slokdarm- en maagkanker

jun 2021 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Slokdarm- en maagkanker

Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

feb 2021 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

MedNet Oncologie 2024-01

feb 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-01

MedNet Oncologie 2023-06

dec 2023

Lees meer over MedNet Oncologie 2023-06

MedNet Oncologie special Longkanker 2023-2

nov 2023

Lees meer over MedNet Oncologie special Longkanker 2023-2

MedNet Oncologie 2023-05

okt 2023

Lees meer over MedNet Oncologie 2023-05

MedNet Oncologie special Colectoraal carcinoom 2023

sep 2023

Lees meer over MedNet Oncologie special Colectoraal carcinoom 2023

MedNet Oncologie 2023-04

aug 2023

Lees meer over MedNet Oncologie 2023-04

MedNet Oncologie 2023-03

jun 2023

Lees meer over MedNet Oncologie 2023-03

MedNet Oncologie special Uro-Oncologie 2023

jun 2023

Lees meer over MedNet Oncologie special Uro-Oncologie 2023

MedNet Oncologie special Longkanker 2023

mei 2023

Lees meer over MedNet Oncologie special Longkanker 2023