“Onderschat het risico van infecties bij diabetes niet”

Tijdens een educatieve sessie gaf hoogleraar Global health en infectioloog Reinout van Crevel, verbonden aan Radboudumc en Oxford University, een lezing over infecties bij diabetes. “Zie het niet als secundaire complicatie, maar als wezenlijk onderdeel van het ziektebeeld.”¹

De boodschap van Van Crevel is helder: “Diabetes vergroot niet alleen de kans op infecties, maar verslechtert ook het beloop, ondermijnt de effectiviteit van behandeling en draagt mogelijk zelfs bij aan antibioticaresistentie.”

Hoger risico

Diabetes blijkt een belangrijke onderliggende factor voor ernstige infecties. “Zo komt mucormycose bijna uitsluitend voor bij mensen met diabetes, vaak met ernstige weefselschade tot gevolg. Maar diabetici hebben ook meer kans op gangreen van Fournier,² maligne otitis externa (bij oudere patiënten met slecht gereguleerde diabetes),³ invasieve Klebsiella pneumoniae-infecties,⁴ soms met leverabcessen, endoftalmitis en necrotiserende fasciitis.⁵ Sommige stammen zijn hypervirulent én resistent. Ook zien we vaker orthopedische en chirurgische wondinfecties bij diabetici, mede door obesitas, langere operatieduur en verminderde wondgenezing.⁶ tot slot hebben diabetici hebben een verhoogd risico op actieve tuberculose én op resistentie tegen tuberculostatica.”⁷

Antibioticaresistentie

Opvallend is het verband tussen diabetes en antibioticaresistentie. Van Crevel: “Uit grootschalige meta-analyses blijkt dat diabetici vaker resistente urineweginfecties of luchtweginfecties hebben.^8,9 Dit wordt deels verklaard door verhoogd antibioticagebruik en frequenter contact met de zorg, maar mogelijk ook door intrinsieke microbiële aanpassingen in een ‘glucoserijke’ omgeving.” 

Microbioom

Een mogelijk aangrijpingspunt vormt het microbioom, dat zowel bij diabetes type 1 als type 2 duidelijk afwijkend is van dat van gezonde personen.¹⁰ “In lopend onderzoek wordt gekeken of interventies, zoals probiotica, prebiotica of dieetaanpassingen, het microbioom kunnen herstellen en zo het risico op diabetes kunnen verkleinen. Een interessante studie uit Kilimanjaro liet zien dat een overstap van een traditioneel Afrikaans dieet naar een westers dieet binnen 2 weken leidt tot meetbare veranderingen in metabolieten, ontstekingsmarkers en microbioomsamenstelling.”¹¹

Bronnen:

1. Van Crevel R. The impact of diabetes and host-pathogen interaction and gut microbiome. ESCMID Global 2025, oral session.
2. Koch GE, Abbasi B, Agoubi L, et al. Multidisciplinary management in Fournier’s gangrene. Curr Probl Surg. 2024;61:101499.
3. Di Lullo AM, Russo C, Piroli P, et al. Malignant otitis external: our experience and literature review. Am J Case Rep. 2020;21:e925060. 
4. Lee SE, Mushtaq A, Gitman M, et al. Lemierre’s syndrome associated with hypervirulent Klebsiella pneumoniae: A case report and genomic characterization of the isolate. IDCases. 2021;25:e01173.
5. Siu LK, Yeh KM, Lin JC, Fung CP, Chang FY. Klebsiella pneumoniae liver abscess: a new invasive syndrome. Lancet Infect Dis. 2012;12):881-7. 
6. Martin ET, Kaye KS, Knott C, et al. Diabetes and risk of surgical site infection: a systematic review and meta-analysis. Infect Control Hosp Epidemiol. 2016;37:88-99.
7. Huangfu P, Ugarte-Gil C, Golub J, et al. The effects of diabetes on tuberculosis treatment outcomes: an updated systematic review and meta-analysis. Int J Tuberc Lung Dis. 2019;23:783-96.
8. Carrillo-Larco RM, Anza-Ramírez C, Saal-Zapata G, et al. Type 2 diabetes mellitus and antibiotic-resistant infections: a systematic review and meta-analysis. J Epidemiol Community Health. 2022;76:75-84.
9. Ruesen C, Chaidir L, Ugarte-Gil C, et al. Diabetes is associated with genotypically drug-resistant tuberculosis. Eur Respir J. 2020;55:1901891.
10. Blok L, Hanssen N, Nieuwdorp M, et al. From microbes to metabolites: advances in gut microbiome research in type 1 diabetes. Metabolites 2025;15:138.
11. Temba GS, Pecht T, Kullaya VI, et al. Immune and metabolic effects of African heritage diets versus Western diets in men: a randomized controlled trial. Nat Med. 2025 Apr 3. Online ahead of print.