Ditto is een app die begrijpelijke samenvattingen maakt van consulten en medische brieven. Het maakt de informatie begrijpelijker voor de patiënt. Dat leidt tot minder verwarring en vragen, en geeft de patiënt meer vertrouwen. Dr. T.P. (Tom) van der Laan, KNO-arts en Chief Medical Information Officer (CMIO) in het UMCG, is enthousiast.
Toen een van de ontwikkelaars van Ditto hem erover vertelde, was Van der Laan meteen geïnteresseerd. “Het klonk zonder meer als waardevol, maar iedereen wil dat graag bevestigd zien. Ik heb toen gezegd dat wij onderzoek doen naar de validiteit en bruikbaarheid, maar ook de waardebepaling van dit soort oplossingen in de zorg.” Zo kwam de samenwerking tot stand tussen het UMCG en Ditto. “We gaan wetenschappelijk onderzoek doen naar de medische validiteit en de impact op de zorg van Ditto.”
Theorie en praktijk
De patiënt krijgt tijdens een consult vaak veel informatie te verwerken, die hij niet allemaal kan begrijpen, laat staan onthouden. “Weliswaar heeft de patiënt toegang tot zijn dossier, en daarmee tot de brieven die artsen elkaar schrijven”, zegt Van der Laan. “Deze brieven bevatten echter lang niet alle informatie die tijdens het consult is verstrekt, zitten vol medische vaktermen en veronderstellen uitgebreide voorkennis.”
Deze situatie kan veel ongewenste bijwerkingen hebben: verwarring, misverstanden, wantrouwen. “Patiënten gaan zelf informatie zoeken. Maar dr. Google is lang niet altijd betrouwbaar, en mist sowieso de specifieke context. Dan krijg je een generiek verhaal.” Van der Laan benadrukt dat de arts graag langer met de patiënt zou blijven zitten om uitleg te geven over de diagnose, over scores, onderzoeken, medische handelingen. “De realiteit is dat we daar geen tijd voor hebben. We moeten productie leveren om de zorg betaalbaar te houden. We hebben het wel steeds over waardegedreven zorg, shared decision making, de patiënt regie geven; maar in de praktijk is daar weinig ruimte voor.”
Wat Ditto doet
Ditto maakt samenvattingen van gesprekken die in de spreekkamer zijn gevoerd. Zo kan de patiënt alles rustig teruglezen en op zich laten inwerken. Wat Ditto eveneens kan, is een moeilijke medische brief eenvoudiger maken. De patiënt maakt een foto van het document, die wordt gescand door Ditto. De app produceert vervolgens een versie in begrijpelijke taal, waarbij de patiënt kan kiezen uit diverse begripsniveaus. Alles wat Ditto produceert, kan de patiënt bovendien makkelijk delen met zijn naasten.
“Het geeft de patiënt grip, een gevoel van regie”, aldus Van der Laan. “Hij komt beter voorbereid op de poli. Dat is prettiger voor de patiënt én de arts: je voert een beter gesprek, waarin je sneller uitkomt op hetgeen de patiënt graag nog wil bespreken. Dat verandert de hele dynamiek van een consult en maakt het efficiënter.”
De nettowinst: de patiënt kan van een ziekte en de behandeling de implicaties – positief en negatief – beter inschatten. “Hij kan dan over soms heel ingewikkelde kwesties beter doordachte keuzes maken. Denk aan het wel of niet ondergaan van palliatieve chemotherapie. Weegt die ene maand extra leven op tegen maandenlang misselijk zijn? Beter gemotiveerde keuzes leiden tot beter gemotiveerde patiënten, wat wellicht de compliantie verhoogt.” Waar het wat Van der Laan betreft vooral om draait: “Een positieve invloed op quality-life years. Daar moet je naartoe werken.”
Hoe Ditto dat doet
Hoe betrouwbaar is de output van Ditto en waarin onderscheidt de app zich van ChatGPT? Van der Laan: “Je kunt ChatGPT een brief aanreiken en vragen om die in begrijpelijke taal om te zetten. Het resultaat, na 1 seconde, wordt ‘one shot’ genoemd. Ditto gaat, binnen een betrouwbare omgeving, veel nauwkeuriger te werk. Ditto deelt de brief zogezegd op in fragmenten; de bewerking van elk fragment wordt apart uitgevoerd en gecontroleerd. Het geheel dat de fragmenten opleveren, wordt opnieuw getoetst. Dit wordt steeds verder verfijnd met feedback van zowel artsen als patiënten. Ze kijken of er fouten optreden in de vorm van omissies of confabulaties – vaak hallucinaties genoemd, maar het zijn confabulaties: dingen die niet gezegd zijn. Met de arts als benchmark, wordt gekeken of de vertaling inderdaad deugdelijk is en een patiënt helpt zijn ziektebeeld beter te begrijpen.”
Van der Laan heeft het systeem zelf ook getest. “Ik heb het documenten over geanonimiseerde patiënten gegeven, brieven toegevoegd. Het resultaat was erg goed.”
Validiteit en impact
Van der Laan maakt deel uit van een team in het UMCG dat allerlei generatieve AI-oplossingen onderzoekt. “We werken nu ook samen met Ditto. We gaan binnenkort een onderzoek starten naar de medische validiteit ervan, en met name ook de impact op de zorg. Dat gebeurt bij oncologische patiënten. We vergelijken 2 groepen: gebruikers en niet-gebruikers. We gaan vergelijken hoe goed de patiënt vindt dat hij geïnformeerd is en regie heeft. Ook kijken we of er binnen die verder gelijke populaties andere behandelkeuzes worden gemaakt. Wordt er vaker doorbehandeld of juist niet? Komt dat dan doordat de patiënt beter geïnformeerd was?”
Van der Laan erkent dat AI-toepassingen in de zorg juridisch vooralsnog in een wat grijs gebied opereren. Dat maakt validatie des te belangrijker: “Overtuigend bewijs van positieve impact zet juridische haakjes in een iets ander daglicht. Afzien van toepassing betekent dan verlies. We moeten oppassen dat we oplossingen die goed werken en waar iedereen blij mee is, niet te snel in een verdomhoekje plaatsen: mag niet, kan niet, willen we niet. Dan verlies je iets moois.”
Breder toepassen
Positieve uitkomsten kunnen ertoe bijdragen dat technologie als deze meer vertrouwen geniet en breder wordt toegepast, denkt Van der Laan. Het is geen toeval dat Ditto juist bij oncologische patiënten wordt getest: “Zij volgen een complex zorgtraject, gaan daarbij van station naar station. Ze krijgen overal fragmenten van informatie die ze moeten assembleren. Je ziet resultaten in je dossier, maar wat betekenen die? Je wilt zelf ook begrijpen wat er waarom met je gebeurt. Daar kan dit soort technologie bij helpen.”
Chatten met je EPD
Artsen doen in de spreekkamer steeds vaker iets soortgelijks voor zichzelf als Ditto doet voor de patiënt: gesprekken opnemen en laten transformeren tot een overzichtelijk gestructureerde notitie. “Dit heet ambient listening en kun je integreren in het EPD”, weet Van der Laan. Voorbeelden zijn Autoscriber en Juvoly, en het AI-gedreven EPD-systeem van Oracle.” Hij weet ook waarom dergelijke systemen niet óók een versie produceren die geschikt is voor de patiënt: “Dit ligt juridisch vooralsnog wat ingewikkeld, omdat het dan ook echt als onderdeel van het behandelproces wordt gezien. Maar het gaat er komen: een EPD dat zelf patiëntvriendelijke versies van documenten maakt. En een EPD waarmee de patiënt kan chatten en waaraan hij kan vragen: wat heb ik nou precies en wat betekent dat voor mij?”
CMIO: op het snijvlak van zorg en informatietechnologie
Een Chief Medical Information Officer (CMIO) is een praktiserend arts die verstand heeft van informatietechnologie en de toepassingen ervan in de zorg. CMIO’s maken deel uit van het Platform Informatiebeleid – CMIO-netwerk van de Federatie Medisch Specialisten. Centraal staan de verbetering van de kwaliteit en beschikbaarheid van de tijdens het zorgproces vastgelegde gegevens, de uitwisseling van die gegevens met de patiënt en medebehandelaars, het verminderen van administratielast, en het bevorderen van digitale innovatie. Een CMIO richt zich vaak op een van deze doelen bij wijze van specialisme. Van der Laan verwacht dat het domein van AI ook een apart CMIO-specialisme wordt.