Bij reizigersdiarree is antibiotica meestal geen goed idee

Een geruststellende boodschap: reizigersdiarree is in de meeste gevallen mild en gaat vanzelf over. Maar of antibiotica een plaats hebben in de behandeling? Daarover verschillen experts van mening.¹

Ongeveer 20 tot 50% van de reizigers krijgt reizigersdiarree.² “Bij de meeste mensen verdwijnen de klachten binnen 3 tot 5 dagen, ook zonder behandeling”, zegt de Finse infectioloog Tinja Laaveri.² “Met name kinderen, low-budgetreizigers en mensen met weinig reiservaring lopen een hoger risico”, schetst de Amerikaanse arts David Tribble, die werkt in een reizigerskliniek. “Wees verder alert bij mensen met onderliggende aandoeningen en dat diarree een symptoom kan zijn van een ernstiger tropische ziekte, zoals malaria of sepsis.”

Verdeelde meningen

De grote vraag is: is het verstandig antibiotica voor te schrijven? Daar hebben de deskundigen uiteenlopende standpunten over. Tribble: “Bij patiënten met ernstige comorbiditeit vind ik antibiotica als profylaxe wel op hun plaats.” Laaveri is het hier nadrukkelijk mee oneens: “In Europa wordt nauwelijks nog antibiotica als profylaxe voorgeschreven vanwege de kans op resistentie. Sterker nog: van de reizigers naar Zuid-Azië die diarree hadden en antibiotica gebruikten, werd 80% drager van resistente ESBL-producerende bacteriën.”³

Voedselhygiëne

Tribble erkent het resistentieprobleem en benoemt alternatieven als probiotica, prebiotica en het mineraal bismuth. Verder merkt hij dat gedragsadviezen, zoals voeding en handhygiëne, meestal niet goed zijn op te volgen. Laaveri laat daarop een dia zien van een keuken zonder stromend water, met vuile snijplanken, vliegen en vleesvocht dat op gekookt voedsel drupt. “Dit voorbeeld komt uit Nepal. Zelfs als je alles goed doet, is besmetting soms nauwelijks te voorkomen. De echte winst zit niet in medicatie of probiotica, maar in betere voedselhygiëne ter plaatse. Daar heeft de reiziger geen invloed op.”

Verhoogd risico

Hoe zit het tot slot met langdurige klachten, zoals prikkelbaredarmsyndroom of reactieve artritis? Tinja Laaveri is resoluut: “Er is geen bewijs dat antibiotica daartegen beschermen. Sterker nog, sommige studies wijzen op een verhoogd risico.”⁴ David Tribble is iets voorzichtiger in zijn oordeel, maar ook hij geeft toe: overtuigend bewijs voor een preventieve werking ontbreekt.

Bronnen:

1. Laaveri T, Tribble D. How to manage and prevent travellers’ diarrhoea. ESCMID Global 2025, oral presentation.
2. Lalani T, Maguire JD, Grant EM et al. Epidemiology and self-treatment of travelers’ diarrhea in a large, prospective cohort of department of defense beneficiaries. J Travel Med. 2015;22:152-60.
3. Kantele A, Lääveri T, Mero S, et al. Antimicrobials increase travelers’ risk of colonization by extended-spectrum betalactamase-producing Enterobacteriaceae. Clin Infect Dis. 2015;60:837-46.
4. Klem F, Wadhwa A, Prokop LJ, et al. Prevalence, risk factors, and outcomes of irritable bowel syndrome after infectious enteritis: a systematic review and meta-analysis. Gastroenterology. 2017;152:1042-54.