Brede rand rondom laesie als biomarker voor snelle ziekteprogressie

Delen via:
ECTRIMS 2023

Histopathologisch onderzoek naar weefsel van MS-patiënten met een zeer langzaam of een zeer snel ziekteverloop toont aan dat bij die laatste groep vaker laesies aanwezig zijn met een brede rand van macrofagen en microglia eromheen. In de rand bevinden zich veel (pro-inflammatoire) myeloïde cellen, B-cellen, oligodendrocyten en komt vaker ijzerstapeling voor dan in de rand van klassieke gemengde laesies. 

Om meer inzicht te kregen in pathologische mechanismen van ziekteprogressie bij MS, vergeleken onderzoekers de weefsels van 2 patiëntengroepen met extreme klinische fenotypen, namelijk een zeer langzaam ziekteverloop (MSwSP, 28 patiënten) en een zeer snel ziekverloop (MSwRP, 18 patiënten). Ze selecteerden patiënten van wie voldoende weefsel aanwezig was in de Nederlandse Hersenbank. 

De leeftijd waarop de eerste symptomen van MS optraden, verschilde niet tussen beide groepen. Patiënten in de MSwRP-groep overleden wel op lagere leeftijd en zij hadden een kortere ziekteduur dan patiënten met een langzaam ziekteverloop. Het percentage patiënten met relapses was in beide groepen vergelijkbaar en de man-vrouwverhouding was hetzelfde. Slechts een klein deel van de patiënten kreeg immunotherapie.

Uit een vergelijking van histopathologische kenmerken bleek dat MSwRP-patiënten ten opzichte van de MSwSP-groep meer laesies hadden in de hersenstam en het ruggenmerg, hogere percentages actieve en gemengd actieve/inactieve laesies en een lager percentage laesies met duidelijke remyelinisatie. 

Een opvallende observatie is dat bij sommige laesies een brede rand van macrofagen en microgliacellen aanwezig was. De onderzoekers noemden dit brede randlaesies (BRLs) en vonden ze bij 56% van de patiënten met MSwRP en 3% van de patiënten met MSwSP. Ze vergeleken vervolgens de histologische kenmerken van BRLs met die van klassieke gemengde laesies en vonden in de rand van BRLs hogere dichtheden (pro-inflammatoire) myeloïde cellen, meer B-cellen, oligodendrocyten en vaker ijzerstapeling. Deze resultaten suggereren dat aanwezigheid van BRLs een kenmerk is van snelle ziekteprogressie bij MS. 

Bron:

Klotz L, Smolders J, Lehto J, et al. Broad perilesional rim of macrophages / microglia as biomarker for rapid MS disease progression. ECTRIMS 2023, abstract O029/207

Diepe hersenstimulatie veilig bij ernstige tinnitus

dec 2025

Lees meer over Diepe hersenstimulatie veilig bij ernstige tinnitus

MRI-beelden laten voor het eerst zien hoe hersenvocht het brein schoonspoelt

dec 2025 | Dementie, Neuro-vasculair

Lees meer over MRI-beelden laten voor het eerst zien hoe hersenvocht het brein schoonspoelt

Leefstijlaanpassingen kunnen achteruitgang bij parkinson mogelijk afremmen

nov 2025 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Leefstijlaanpassingen kunnen achteruitgang bij parkinson mogelijk afremmen

MRI-innovatie geeft beter inzicht in het bewegende lichaam

nov 2025 | Artrose, Hartfalen, Neuro-musculair

Lees meer over MRI-innovatie geeft beter inzicht in het bewegende lichaam

Vijf nieuwe onderzoeken naar kinderkanker van start dankzij KiKa

nov 2025 | Bot en wekedelentumoren, Immuuntherapie, Lymfoom, Neuro-oncologie

Lees meer over Vijf nieuwe onderzoeken naar kinderkanker van start dankzij KiKa

Groeiend bewijs: maak leefstijlinterventies belangrijker en toegankelijker

nov 2025

Lees meer over Groeiend bewijs: maak leefstijlinterventies belangrijker en toegankelijker

Neurologisch Jaaroverzicht 2025

15 dec 2025 om 20:00 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2025

Parkinson: Dopaminerge infusietherapie - Ervaringen uit de praktijk

4 dec 2025 om 20:00 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Parkinson: Dopaminerge infusietherapie - Ervaringen uit de praktijk

Benefit-Risk Ratio bij DMT's in MS: dilemma’s van de behandelaar

25 nov 2025 om 19:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over Benefit-Risk Ratio bij DMT's in MS: dilemma’s van de behandelaar

Ouder worden met MS

12 nov 2025 om 20:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over Ouder worden met MS

Keynote webinar | Spotlight on functional neurological disorder

20 okt 2025 om 18:00

Lees meer over Keynote webinar | Spotlight on functional neurological disorder

Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

2 jul 2025 om 20:00 | Vaccinatie, Virale infecties

Lees meer over Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

Kosteneffectiviteit van MS-medicatie in de praktijk

12 mei 2025 om 20:00 | Multipele Sclerose

Lees meer over Kosteneffectiviteit van MS-medicatie in de praktijk

Overmatige slaperigheid overdag bij OSA & narcolepsie: de laatste inzichten

22 jan 2025 om 20:00

Lees meer over Overmatige slaperigheid overdag bij OSA & narcolepsie: de laatste inzichten

Neurologisch Jaaroverzicht 2024

17 dec 2024 om 20:00 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2024
Er zijn geen e-learnings gevonden.

MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

maandag 19 jan 2026 van 18:00 tot 21:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

ECTRIMS NL 2026

woensdag 21 okt 2026 t/m vrijdag 23 okt 2026 | Multipele Sclerose

Lees meer over ECTRIMS NL 2026

AAN 2017: Deutetrabenazine bij tardieve dyskinesie

apr 2017

Lees meer over AAN 2017: Deutetrabenazine bij tardieve dyskinesie

AAN 2017: Geïntegreerde analyse van de veiligheid van cladribine bij MS

apr 2017 | Multipele Sclerose

Lees meer over AAN 2017: Geïntegreerde analyse van de veiligheid van cladribine bij MS

AAN 2017: Goede resultaten 'exon skipping' bij ziekte van Duchenne

apr 2017

Lees meer over AAN 2017: Goede resultaten 'exon skipping' bij ziekte van Duchenne

AAN 2017: "Siponimod is zeker een optie bij SPMS"

apr 2017 | Multipele Sclerose

Lees meer over AAN 2017: "Siponimod is zeker een optie bij SPMS"

AAN 2017: Nieuwe richtlijn plotse dood bij epilepsie

apr 2017 | Epilepsie

Lees meer over AAN 2017: Nieuwe richtlijn plotse dood bij epilepsie

AAN 2017: 'Multidomein-interventie' ter preventie van dementie

apr 2017 | Dementie

Lees meer over AAN 2017: 'Multidomein-interventie' ter preventie van dementie

AAN 2017: Vergelijkende studie toont hoge effectiviteit daclizumab

apr 2017 | Multipele Sclerose

Lees meer over AAN 2017: Vergelijkende studie toont hoge effectiviteit daclizumab

AAN 2017: Erenumab bij migraine: effectief en zeer goed verdragen

apr 2017 | Hoofdpijn

Lees meer over AAN 2017: Erenumab bij migraine: effectief en zeer goed verdragen

AAN 2017: Zeer goede resultaten gentherapie bij spinale musculaire atrofie type 1

apr 2017 | Neuro-musculair

Lees meer over AAN 2017: Zeer goede resultaten gentherapie bij spinale musculaire atrofie type 1

Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

jan 2024 | Neuro-vasculair

Lees meer over Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

dec 2023 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

Real World Evidence in MS

jan 2020 | Multipele Sclerose

Lees meer over Real World Evidence in MS

MedNet Neurologie 2025-03

sep 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-03

MedNet Neurologie 2025-02

jun 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-02

MedNet Neurologie 2025-01

mrt 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-01

MedNet Neurologie 2024-04

dec 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-04

MedNet Neurologie 2024-03

sep 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-03

MedNet Neurologie 2024-02

jun 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-02

MedNet Neurologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-01

MedNet Neurologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-04

MedNet Neurologie 2023-03

sep 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-03

Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID

feb 2022

Lees meer over Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID