Genetische risicovariant voor ziekteprogressie hangt samen met meer laesies

Delen via:
ECTRIMS 2023

Uit een recente genoombrede associatiestudie onder ruim 12.000 mensen met MS bleek dat mensen met 2 kopieën van de variant rs10191329 in de DYSF-ZNF638-locus een snellere ziekteprogressie hebben dan niet-dragers. Een Nederlandse studie dook dieper in enkele pathologische en functionele uitkomstmaten.

De onderzoekers bepaalden het genotype voor rs10191329 bij 290 MS-patiënten van wie weefsel aanwezig was in de Nederlandse Hersenbank. Er waren maar 6 donoren met het homozygote risicoallel A:A. In vergelijking met niet-dragers hadden deze mensen meer laesies in de cortex en hersenstam. Ook waren er meer microgliacellen met een ‘schuimig’ uiterlijk (p = 0,036) en minder vertakte microglia (p = 0,009), wat een teken kan zijn van zenuwschade. 

De onderzoekers matchten vervolgens de 6 donoren met een cohort van 12 niet-dragers (C:C) op basis van leeftijd, geslacht, post-mortemkenmerken, progressief fenotype, leeftijd bij de start van MS en het aantal jaar tot een EDSS-score van 6,0 was bereikt. Immunohistologisch onderzoek liet zien dat homozygote dragers van het risicoallel meer laesies en een lagere zenuwdichtheid hadden in de cortex en meer laesies en schade aan axonen in de piramidebaan. 

Vervolgens keken de onderzoekers naar genexpressie van de flankerende genen DYSF en ZNF683, die normaal gesproken betrokken zijn bij respectievelijk membraanherstel in spieren en het onderdrukken van ongeïntegreerd virus-DNA. Voor de 2 groepen samen bleek dat beide genen minder tot expressie kwamen in actieve laesies dan in normaal uitziende witte stof. Er was een sterke correlatie tussen de aanwezigheid van oligodendrocyten en expressie van DYSF en ZNF638. Uit een vergelijking tussen de A:A-groep en C:C-groep bleek dat de A:A-groep een significant hogere expressie had van DYSF in normaal uitziende grijze stof en van ZNF638 in normaal uitziende witte stof. Wat dit precies betekent voor de onderliggende ziektemechanismen, zal in verder onderzoek moeten worden nagegaan. 

Bron:

Engelenburg J, van den Bosch A, Chen A et al. A new genetic variant associated with age-related multiple sclerosis severity associates with enhanced lesion activity and axonal damage. ECTRIMS 2023, abstract O083/919.

Diepe hersenstimulatie veilig bij ernstige tinnitus

dec 2025

Lees meer over Diepe hersenstimulatie veilig bij ernstige tinnitus

MRI-beelden laten voor het eerst zien hoe hersenvocht het brein schoonspoelt

dec 2025 | Dementie, Neuro-vasculair

Lees meer over MRI-beelden laten voor het eerst zien hoe hersenvocht het brein schoonspoelt

Leefstijlaanpassingen kunnen achteruitgang bij parkinson mogelijk afremmen

nov 2025 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Leefstijlaanpassingen kunnen achteruitgang bij parkinson mogelijk afremmen

MRI-innovatie geeft beter inzicht in het bewegende lichaam

nov 2025 | Artrose, Hartfalen, Neuro-musculair

Lees meer over MRI-innovatie geeft beter inzicht in het bewegende lichaam

Vijf nieuwe onderzoeken naar kinderkanker van start dankzij KiKa

nov 2025 | Bot en wekedelentumoren, Immuuntherapie, Lymfoom, Neuro-oncologie

Lees meer over Vijf nieuwe onderzoeken naar kinderkanker van start dankzij KiKa

Groeiend bewijs: maak leefstijlinterventies belangrijker en toegankelijker

nov 2025

Lees meer over Groeiend bewijs: maak leefstijlinterventies belangrijker en toegankelijker

Hersenbloedingen in nieuw perspectief:
het belang van TIME=BRAIN en het couperen van antistolling

2 dec 2024 om 20:00 | Neuro-vasculair

Lees meer over Hersenbloedingen in nieuw perspectief:
het belang van TIME=BRAIN en het couperen van antistolling

RNA therapie: nu en in de toekomst - deel 2

30 sep 2024 om 20:00

Lees meer over RNA therapie: nu en in de toekomst - deel 2

B-cel therapieën bij MS: impact op immunologie

10 jun 2024 | Multipele Sclerose, Vaccinatie

Lees meer over B-cel therapieën bij MS: impact op immunologie

Keynote webinar | Spotlight on sleep in brain health

2 mei 2024 om 18:00

Lees meer over Keynote webinar | Spotlight on sleep in brain health

Neurologisch Jaaroverzicht 2023

20 feb 2024 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Epilepsie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose, Neuro-vasculair

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2023

Masterclass Wervelkolom Welzijn: hedendaagse inzichten en oplossingen

30 jan 2024 om 20:00

Lees meer over Masterclass Wervelkolom Welzijn: hedendaagse inzichten en oplossingen

Plaatsbepaling van device-aided therapies (DATs) bij de ziekte van Parkinson

7 aug 2023 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Plaatsbepaling van device-aided therapies (DATs) bij de ziekte van Parkinson

MS: welk middel voor welke patiënt?

9 mrt 2023 | Multipele Sclerose

Lees meer over MS: welk middel voor welke patiënt?

Neurologisch Jaaroverzicht 2022

1 feb 2023 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Epilepsie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose, Neuro-vasculair

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2022
Er zijn geen e-learnings gevonden.

MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

maandag 19 jan 2026 van 18:00 tot 21:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

ECTRIMS NL 2026

woensdag 21 okt 2026 t/m vrijdag 23 okt 2026 | Multipele Sclerose

Lees meer over ECTRIMS NL 2026

Goede cardiovasculaire gezondheid beschermt hersenen bij mensen met diabetes

nov 2025 | Dementie, Diabetes

Lees meer over Goede cardiovasculaire gezondheid beschermt hersenen bij mensen met diabetes

Ablatie vermindert beroerterisico bij AF

nov 2025 | Neuro-vasculair, Ritmestoornissen

Lees meer over Ablatie vermindert beroerterisico bij AF

De langetermijneffecten van een leefstijlinterventie bij MS

sep 2025 | Multipele Sclerose

Lees meer over De langetermijneffecten van een leefstijlinterventie bij MS

Aantal ruggenmerglaesies hangt samen met snellere escalatie van behandeling

sep 2025 | Multipele Sclerose

Lees meer over Aantal ruggenmerglaesies hangt samen met snellere escalatie van behandeling

Kunnen vijftigplussers veilig stoppen met een anti-CD20-geneesmiddel?

sep 2025 | Multipele Sclerose

Lees meer over Kunnen vijftigplussers veilig stoppen met een anti-CD20-geneesmiddel?

Extra bewijs voor broad rim lesions als indicator voor snelle ziekteprogressie

sep 2025 | Multipele Sclerose

Lees meer over Extra bewijs voor broad rim lesions als indicator voor snelle ziekteprogressie

Cognitieve achteruitgang treedt vaak eerder op dan fysieke verslechtering

sep 2025 | Multipele Sclerose

Lees meer over Cognitieve achteruitgang treedt vaak eerder op dan fysieke verslechtering

Verschillen tussen patiënten met stabiele ziekte, langzame en snelle ziekteprogressie

sep 2025 | Multipele Sclerose

Lees meer over Verschillen tussen patiënten met stabiele ziekte, langzame en snelle ziekteprogressie

Cervicale ruggenmerg speelt rol bij vermoeidheid bij MS

sep 2025 | Multipele Sclerose

Lees meer over Cervicale ruggenmerg speelt rol bij vermoeidheid bij MS

Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

jan 2024 | Neuro-vasculair

Lees meer over Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

dec 2023 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

Real World Evidence in MS

jan 2020 | Multipele Sclerose

Lees meer over Real World Evidence in MS

MedNet Neurologie 2025-03

sep 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-03

MedNet Neurologie 2025-02

jun 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-02

MedNet Neurologie 2025-01

mrt 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-01

MedNet Neurologie 2024-04

dec 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-04

MedNet Neurologie 2024-03

sep 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-03

MedNet Neurologie 2024-02

jun 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-02

MedNet Neurologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-01

MedNet Neurologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-04

MedNet Neurologie 2023-03

sep 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-03

Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID

feb 2022

Lees meer over Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID