Wondjes en ouderdom zijn risicofactoren voor peniskanker

Wondjes en een gevorderde leeftijd zijn belangrijke risicofactoren voor het ontwikkelen van een basaalcelcarcinoom in de urogenitale zone. Dat concluderen onderzoekers van het Churruca Visca Hospital in Buenos Aires, Argentinië. Zij hielden op het EADV-congres in Madrid een betoog over de werking van de celgroeiremmer imiquimod bij basaalcelcarcinoom van de penis.

Imiquimod wordt in de vorm van een crème toegepast bij de huidaandoeningen keratosis actinica, oppervlakkig basaalcelcarcinoom en genitale wratten. Aan de hand van een casus werd de werking beschreven. Een 74-jarige blanke man (ex-roker met hypertensie die behandeld wordt met enalapril, en verder thalassemie, prostaathyperplasie en een basaalcelcarcinoom op de neus, die in 2016 chirurgisch werd behandeld) bezoekt de uroloog met een enigszins erythemateuze tumorlaesie met afgebakende randen op de glans penis. De laesie is 1,3 cm x 1,0 cm. Er wordt een biopsie verricht en het pathologisch-anatomisch onderzoek toont een epitheliale proliferatie van basaloïde cellen, sommige met een adenoïde patroon, omgeven door myxoïd stroma dat lijkt op een adenoïd basaal carcinoom. Bovendien vertoont het epitheel een maturatie van de cellen, waarbij de onderste en tussenliggende lagen betrokken zijn, overeenkomend met een intra-epitheliale laesie, geassocieerd met een viraal cytopathisch effect.

Samen met de uroloog wordt een behandeling afgesproken van imiquimod 5% vijf keer per week, gedurende 8 weken. Dit in afwachting van een eventuele operatie.

De behandeling met imiquimod geeft echter uitstekende resultaten, wat ook zichtbaar wordt bij een nieuwe weefselafname. Er worden slechts enkele geïsoleerde ontstekingsveranderingen waargenomen.

Basaalcelcarcinoom is een tumor van de niet-verhoornde cellen die hun oorsprong vinden in de basale laag van de opperhuid. De tumor komt meestal voor op plekken die blootstaan aan licht, zoals het hoofd en de nek. Er is echter een klein percentage van deze tumoren dat verschijnt op bedekte plekken als de oksels, de liezen, de genitale en anale zone, de handpalmen en de mond.

De onderzoekers denken dat vooral plaatselijke verwondingen en leeftijd een rol spelen bij het ontstaan van basaalcelcarcinoom op deze plekken. De causale relatie tussen het HPV-virus en het basaalcelcarcinoom is tot op heden nog steeds controversieel.