De toegevoegde waarde van Nederlandse zorgdeclaratiedata voor nefrologisch onderzoek

Delen via:

Ondanks de groeiende internationale populariteit van het gebruik van zorgdeclaratiedata voor onderzoeksdoeleinden, stond het gebruik hiervan bij patiënten met nierziekten in Nederland vooralsnog in de kinderschoenen. Die constatering heeft geleid tot het proefschrift van Manon van Oosten.

Zorgdeclaratiedata zijn een relatief nieuwe gegevensbron die unieke mogelijkheden bieden voor onderzoek naar grote aantallen patiënten in een niet-experimentele setting. Zorgdeclaratiedatabases bevatten zeer uitgebreide en gedetailleerde gegevens over grote aantallen verzekerden in een land. Bovendien bevatten ze unieke gegevens over zorggebruik en zorgkosten. 

Het proefschrift van Van Oosten heeft twee doelstellingen. De eerste betreft het onderzoeken van mogelijkheden en beperkingen van zorgdeclaratiedata voor nefrologisch onderzoek. De tweede doelstelling heeft betrekking op het onderzoeken van zorgkosten en zorgmiddelengebruik van chronische nierschade (CNS-)patiënten, zijnde stadium G4-G5 CNS, dialyse en niertransplantatie.

Mogelijkheden en gebruik

Wereldwijd (tien landen) werden er dertien databases geïdentificeerd die gebruikt zijn voor nefrologisch onderzoek. De Nederlandse zorgdeclaratiedata worden beheerd door Vektis. De Vektis-database bevat gedeclareerde zorg van nagenoeg alle inwoners van Nederland vanaf 2012. Dit maakt de database uniek in zijn omvang en inhoud en biedt daarmee veel mogelijkheden voor onderzoek ter verbetering van de gezondheidszorg. 

Validiteit van Nederlandse zorgdeclaratiedata

Helaas bevat de Vektis-database geen klinische data, zodat de identificatie van CNS-patiënten gebaseerd moest worden op diagnosecodes. Dialyse- en transplantatiepatiënten blijken zeer nauwkeurig te kunnen worden geïdentificeerd met zorgdeclaratiedata. Echter, voor CNS-patiënten zonder nierfunctievervangende therapie is dit een grotere uitdaging. Onderzoeksresultaten lieten zien dat de nauwkeurigheid van zorgdeclaratiedata opmerkelijk veel hoger is bij jonge patiënten dan bij oudere. De data hebben een lage sensitiviteit voor een schatting van de CNS-prevalentie in de algemene bevolking, met name bij oudere CNS-patiënten en met minder gevorderde CNS blijken de data minder nauwkeurig. Desalniettemin kunnen zorgdeclaratiegegevens waardevol zijn voor het schatten van de prevalentie van CNS in specifieke subgroepen, in het bijzonder bij jongere patiënten en patiënten met gevorderde CNS.

Zorgkosten en medicatiegebruik

Uniek aan de Vektis-database is de gedetailleerde informatie over zorgkosten en medicatiegebruik. Hiermee konden de gemiddelde jaarlijkse zorgkosten van dialyse- en transplantatiepatienten worden berekend. Deze kosten varieerden van 77.566 euro voor CAPD-patiënten tot 105.833 euro voor patiënten met verschillende behandelingsmodaliteiten in één jaar. De kosten voor niertransplantatiepatiënten bedroegen 85.127 euro in het jaar van transplantatie en daalden snel in het eerste (29.612 euro) en tweede (15.018 euro) jaar na transplantatie. 

Ook het zorggebruik en de bijbehorende zorgkosten van CNS-patiënten (zonder nierfunctievervangende therapie) bleken beduidend hoger dan die van de algemene bevolking. Dit verschil was al op jonge leeftijd en in de eerdere stadia van CNS aanwezig. Opmerkelijk is ook dat, hoewel de zorgkosten bij de algemene bevolking stijgen met de leeftijd, deze studie een daling van de zorgkosten aantoonde bij CNS-patiënten van 75 jaar of ouder. Dit kon voornamelijk worden toegeschreven aan lagere ziekenhuiskosten en lagere medicatiekosten.

Ook voorgeschreven medicatie van patiënten kan op een unieke manier worden onderzocht met behulp van Vektis-data. Zo bleek dat polyfarmacie een veel voorkomend probleem is bij CNS-patiënten (66-75%) in tegenstelling tot gematchte controles (7-18%). Analyse onthulde ook een opmerkelijk lager percentage antidepressivagebruik bij Nederlandse CNS-patiënten dan gerapporteerd over CNS-populaties uit andere landen.

Conclusie

Het proefschrift laat zien dat de Vektis-database de potentie heeft om een belangrijke databron te zijn voor nefrologisch onderzoek. De database biedt mogelijkheden om unieke informatie te analyseren op nationaal niveau met daarnaast de mogelijkheid vergelijkingen te maken met gematchte subgroepen uit de algemene bevolking. De resultaten uit dit proefschrift zijn gebruikt voor de ontwikkeling van de Nieratlas-website (www.nieratlas.nl), die tijdens het promotieonderzoek is ontwikkeld. Deze website brengt op een nieuwe manier CNS-patiënten in Nederland in kaart met behulp van zorgdeclaratiedata.

Om het onderzoekspotentieel van de Vektis-database te verbeteren en het gebruik te stimuleren, is er een klankbordgroep in het leven geroepen om toekomstige onderzoekers ondersteuning te bieden bij het werken met de Vektis-database.

De Promotie

Afbeelding: Maarten Nauw


Manon van Oosten promoveerde op 1 april 2022 op het proefschrift met de titel ‘The use of health claims data for epidemiology and costs of chronic kidney disease’ aan de Universiteit van Amsterdam. De promotoren waren prof. dr. K.J. de Jager, verbonden aan AMC-UvA, en prof. dr. H.J.G. Bilo van de Rijksuniversiteit Groningen. De copromotoren waren dr. V.S. Stel, AMC-UvA, en dr. S.J.J. Logtenborg, Diakonessenhuis Utrecht.

Nierstichting en Niervereniging bundelen krachten

jun 2025

Lees meer over Nierstichting en Niervereniging bundelen krachten

Samen de zorg passend maken 

jun 2025

Lees meer over Samen de zorg passend maken 

Betere risicostratificatie bij ADPKD

jun 2025 | Acuut nierfalen, Chronische nierschade

Lees meer over Betere risicostratificatie bij ADPKD

Nieuwe fase III-data: atrasentan effectief bij IgA-nefropathie

mei 2025 | Chronische nierschade

Lees meer over Nieuwe fase III-data: atrasentan effectief bij IgA-nefropathie

Eerste Niercongres vraagt om vervolg

mei 2025 | Acuut nierfalen, Chronische nierschade, Dialyse, Erfelijke nierziekten, Niertransplantatie

Lees meer over Eerste Niercongres vraagt om vervolg

Eerste succesvol getransplanteerde blaas is een feit

mei 2025 | Niertransplantatie

Lees meer over Eerste succesvol getransplanteerde blaas is een feit

CMV – oh jee wat moet ik ermee?

1 mei 2025 | Niertransplantatie, Virale infecties

Lees meer over CMV – oh jee wat moet ik ermee?

Chronische nierschade en SGLT2-remmers: nieuwe behandeling in CKD

15 jan 2025

Lees meer over Chronische nierschade en SGLT2-remmers: nieuwe behandeling in CKD

Chronische nierschade en complexe nierstenen: het perspectief van de nefroloog en de uroloog

15 jan 2025

Lees meer over Chronische nierschade en complexe nierstenen: het perspectief van de nefroloog en de uroloog

ERA Highlights 2024

2 jul 2024 om 20:30 | Chronische nierschade, Dialyse

Lees meer over ERA Highlights 2024

Cardiorenale casuïstiek in een transmurale setting

17 jun 2024 om 20:00 | Diabetes

Lees meer over Cardiorenale casuïstiek in een transmurale setting

Niertoxiciteit na orgaantransplantatie – Belicht vanuit diverse disciplines

11 jun 2024 om 20:00 | Acuut nierfalen, Chronische nierschade, Niertransplantatie

Lees meer over Niertoxiciteit na orgaantransplantatie – Belicht vanuit diverse disciplines

Expertdebat SLE, Deel 3 - Praktische handvatten: Van zwangerschapswens tot de rol van B-cellen in lupus

11 mrt 2024 | Immuuntherapie, SLE

Lees meer over Expertdebat SLE, Deel 3 - Praktische handvatten: Van zwangerschapswens tot de rol van B-cellen in lupus

Optimaal teamwork bij de DM2-patiënt met chronische nierschade

27 feb 2024 om 20:00 | Chronische nierschade, Diabetes

Lees meer over Optimaal teamwork bij de DM2-patiënt met chronische nierschade

ASN Highlights 2023

28 nov 2023 om 20:30 | Chronische nierschade, Diabetes

Lees meer over ASN Highlights 2023
Er zijn geen e-learnings gevonden.
Er zijn geen bijeenkomsten gevonden.

Lumasiran ook na 5 jaar nog effectief en veilig bij zuigelingen en jonge kinderen met PH1

jun 2025 | Erfelijke nierziekten

Lees meer over Lumasiran ook na 5 jaar nog effectief en veilig bij zuigelingen en jonge kinderen met PH1

Overleving van oudere patiënten die kiezen voor dialyse of conservatieve behandeling

jun 2025 | Chronische nierschade, Dialyse, Ouderen

Lees meer over Overleving van oudere patiënten die kiezen voor dialyse of conservatieve behandeling

De invloed van dips in eGFR op het effect van empagliflozine bij acuut nierfalen

jun 2025 | Acuut nierfalen, Chronische nierschade, Diabetes, Hartfalen

Lees meer over De invloed van dips in eGFR op het effect van empagliflozine bij acuut nierfalen

Combinatie Treg-therapie en donorbeenmergcellen na HLA-mismatched niertransplantatie

jun 2025 | Niertransplantatie

Lees meer over Combinatie Treg-therapie en donorbeenmergcellen na HLA-mismatched niertransplantatie

Veelbelovende resultaten sibeprenlimab bij IgAN in interimanalyse VISIONARY

jun 2025 | Chronische nierschade

Lees meer over Veelbelovende resultaten sibeprenlimab bij IgAN in interimanalyse VISIONARY

Met machine learning de tijd tot nierfalen voorspellen

jun 2025 | Chronische nierschade

Lees meer over Met machine learning de tijd tot nierfalen voorspellen

Zijn ERA’s en DEARA’s gamechangers bij IgA-nefropathie?

jun 2025 | Chronische nierschade

Lees meer over Zijn ERA’s en DEARA’s gamechangers bij IgA-nefropathie?

Geen lager sterfterisico door MRA’s bij dialysepatiënten

jun 2025 | Dialyse

Lees meer over Geen lager sterfterisico door MRA’s bij dialysepatiënten

Verloop van nierfunctie na AKI laat zien wie het hoogste risico heeft op langdurige nierfunctiestoornissen

jun 2025 | Acuut nierfalen, Chronische nierschade

Lees meer over Verloop van nierfunctie na AKI laat zien wie het hoogste risico heeft op langdurige nierfunctiestoornissen

Podcast CMV-infectie: Microbiologie

nov 2024 | Niertransplantatie, Transplantatie, Virale infecties

Lees meer over Podcast CMV-infectie: Microbiologie

Podcast CMV-infectie: Klinische farmacologie

nov 2024 | Niertransplantatie, Transplantatie, Virale infecties

Lees meer over Podcast CMV-infectie: Klinische farmacologie

Podcast CMV-infectie: Solide orgaantransplantatie

nov 2024 | Niertransplantatie, Stamceltransplantatie, Virale infecties

Lees meer over Podcast CMV-infectie: Solide orgaantransplantatie

Podcast CMV-infectie: Hematologie

nov 2024 | Niertransplantatie, Stamceltransplantatie, Virale infecties

Lees meer over Podcast CMV-infectie: Hematologie

Multidisciplinaire podcastserie: CMV-infectie;
Diagnostiek en management na transplantatie

jun 2024 | Niertransplantatie, Stamceltransplantatie, Virale infecties

Lees meer over Multidisciplinaire podcastserie: CMV-infectie;
Diagnostiek en management na transplantatie

ERA Highlights 2023 Podcast

aug 2023 | Dialyse, Niertransplantatie

Lees meer over ERA Highlights 2023 Podcast

Maximale RAAS-blokkade bij CKD-patiënten met (risico op) hyperkaliëmie

nov 2020

Lees meer over Maximale RAAS-blokkade bij CKD-patiënten met (risico op) hyperkaliëmie

MedNet Nefrologie 2025-01

apr 2025

Lees meer over MedNet Nefrologie 2025-01

MedNet Nefrologie 2024-03

nov 2024

Lees meer over MedNet Nefrologie 2024-03

MedNet Nefrologie 2024-02

jul 2024

Lees meer over MedNet Nefrologie 2024-02

MedNet Nefrologie 2024-01

apr 2024

Lees meer over MedNet Nefrologie 2024-01

MedNet Nefrologie 2023-03

dec 2023

Lees meer over MedNet Nefrologie 2023-03

MedNet Nefrologie 2023-02

jul 2023

Lees meer over MedNet Nefrologie 2023-02

MedNet Nefrologie 2023-01

apr 2023

Lees meer over MedNet Nefrologie 2023-01

MedNet Nefrologie 2022-03

dec 2022

Lees meer over MedNet Nefrologie 2022-03

MedNet Nefrologie 2022-02

jul 2022

Lees meer over MedNet Nefrologie 2022-02