Kanker vroeger herkennen en beeldgestuurd minimaal invasief behandelen

Delen via:

Het IMAGIO-project is erop gericht longkanker, leverkanker en wekedelensarcoma vroeger op te sporen en te behandelen met behulp van beeldvormende en beeldgestuurde technieken. Het programma bestaat uit 4 werkpakketten, waarbij het vierde specifiek gericht is op longkanker. Interventie-longarts Erik van der Heijden (Radboudumc) geeft toelichting.

Van der Heijden is interventie-longarts en is sinds eind 2022 hoogleraar Interventie longziekten aan het Radboudumc/de Radboud Universiteit. Hij ontwikkelt technologische innovaties voor de verbetering van vroege diagnostiek en behandeling van patiënten met longkanker. Zijn activiteiten op dit gebied hebben er onder andere toe geleid dat de tot dit doel ontwikkelde navigatiebronchoscopie een erkenning heeft gekregen van Zorginstituut Nederland en vanaf 1 januari 2024 tot het verzekerd pakket behoort. 

“Inmiddels loopt een implementatietraject met ondersteuning van KWF”, vertelt hij. “Het belang van deze navigatiebronchoscopie is dat hiermee heel kleine nodules kunnen worden ontdekt die zich diep in de longen bevinden. De patiënt heeft daar in eerste instantie geen last van, maar dat gebeurt na verloop van tijd natuurlijk wel. Het probleem is dat zonder die navigatiebronchoscopie de aanwezigheid van die nodules alleen per toeval kan worden ontdekt als de patiënt een scan krijgt voor een ander doel. Vandaar dat we – al in 2017 – met deze ontwikkeling van start zijn gegaan, om vroege detectie en dus vroege behandeling mogelijk te maken. Dit is gebeurd in samenwerking met Philips als ontwikkelpartner.”

Werkpakket longkanker

Verder onderzoek op dit gebied vindt nu plaats in dit onderdeel van het IMAGIO-project. “Dat de navigatiebronchoscopietechniek er al is, betekent nog niet dat we er al zijn”, zegt Van der Heijden als verklaring voor het feit dat de verdere ontwikkeling nu een plaats heeft gekregen in het IMAGIO-project. “De toegankelijkheid van de techniek kan nog beter en we willen met die navigatiebronchoscopie niet alleen bij die nodules kunnen komen, we willen er ook vroege behandeling mee kunnen bieden.”

Dus worden in het kader van dit werkpakket 4 onderzoekstappen gezet. De eerste stap is patiëntselectie. Hierbij gaat het erom te kunnen voorspellen wat de meest kosteneffectieve manier is om tot diagnose en behandeling te komen. Het doel van de tweede stap is de interventie zelf te verbeteren door middel van nieuwe technieken. Bijvoorbeeld de cone-beam-techniek voor het verkrijgen en fuseren van de beelden. Of het beter stuurbaar maken van de – nu passieve – katheter. Ook de interventies om te kunnen biopteren kunnen nog worden verbeterd.
De derde stap heeft betrekking op de beoordeling van het biopt. Hiervoor is een nieuwe generatie microscopen ontwikkeld, die gebruikmaken van laserlicht dat wordt gereflecteerd om een driedimensionaal beeld van het weefsel te geven. “Er is al wat onderzoek mee gedaan”, zegt Van der Heijden. “Zaak is nu het in te bouwen in het proces en te koppelen aan AI voor onderzoek. Daarvoor moeten we veel weefsel verzamelen.” 

De vierde stap is de beeldgestuurde behandeling: de ontwikkeling van immuno-PET-scans voor het vroegtijdig evalueren van de effectiviteit van immuuntherapie. “We moeten kijken of we dit effectief kunnen krijgen”, zegt hij, “en of we tot gerichte patiëntselectie kunnen komen hiervoor. Van belang voor dit laatste is dat we de poortwachtklier kunnen identificeren.”

Internationale samenwerking

Dit longkanker-werkpakket van het IMAGIO-project is een samenwerking tussen 29 organisaties in het longdomein (18 internationaal en 8 Nederlandse universiteiten), techbedrijven (Philips, Johnson & Johnson, Flash, ImaginAb), farmaceutische industrie (Pfizer), Longkanker Nederland, de European Cancer Coalition en universiteiten. “Organisatorisch en administratief is samenwerken in zo’n groot internationaal consortium natuurlijk altijd wat lastig”, zegt Van der Heijden, “maar het voordeel is dat zo’n samenwerking nieuwe inzichten kan brengen. Daar komt nog bij dat IMAGIO niet alleen gericht is op longkanker, maar ook op leverkanker en wekedelensarcoma, wat betekent dat er nog meer universiteiten en bedrijven bij betrokken zijn. De overkoepelende factor is dat die allemaal beeldgestuurde interventies doen, dus op dat gebied kunnen ze ook voor elkaar leerzaam zijn.”

Voor de 3 genoemde kankertypen zijn de basisprincipes van beeldgestuurde interventies al bepaald en zijn ook de behandelingen al ingezet. Dit verklaart waarom het IMAGIO-project zich juist op deze 3 richt onder het motto interventie-oncologie. “De bundeling in het project maakt de kans op succes veel groter”, zegt Van der Heijden. “We kunnen hiermee voor de patiëntbehandeling echt een belangrijke verandering gaan bewerkstelligen. En ik verwacht ook dat het op termijn op meer gebieden van waarde zal zijn dan voor deze 3 kankertypen alleen. Daarbij zou ik in eerste instantie kijken naar pancreas- en borstkanker. Darmkanker is misschien lastiger, maar ook daar zie ik toch wel mogelijkheden. We zien al veel beeldsturing in operatietechnieken. Dat is een mooie ontwikkeling.”

Groot belang

Het belang van longkankerpatiënten in een vroeg stadium kunnen behandelen, is op meerdere fronten heel groot, stelt Van der Heijden. Niet alleen voor de patiënt zelf, bedoelt hij hiermee, maar ook voor de zorg. Hij vertelt: “Ga maar na: het aantal mensen dat kanker krijgt neemt toe en de zorg kampt met een structureel personeelsprobleem. Patiënten in een vroeg stadium kunnen behandelen zal in veel gevallen betekenen dat intensieve ziekenhuisbehandeling in een later stadium kan worden voorkomen.”

Dit verklaart ook waarom Van der Heijden groot voorstander is van longkankerscreening. “Nu is het te vaak een toevalsvinding”, zegt hij. “Vroege detectie en behandeling kan een belangrijke rol spelen in het voorkomen van sterfte aan longkanker. Het is dan ook teleurstellend dat de politiek traag is in besluitvorming hierover. Gelukkig is er wel een sterk advies vanuit de Europese Unie om longkankerscreening in het screeningstraject op te nemen. Het zal er dus wel van komen. Dan zal het aantal nodules dat wordt gevonden toenemen en dan zullen we dus ook klaar moeten zijn om daarop te behandelen. Ook dat onderstreept het belang van het onderzoek dat nu in werkpakket 4 van het IMAGIO-project plaatsvindt.”

Het IMAGIO-project en werkpakket longkanker

IMAGIO is een project met een looptijd van 4 jaar. Het is in mei 2023 van start gegaan. De eerste stap voor het werkpakket longkanker, waarop Van der Heijden zich richt, is het vinden van de juiste mensen om de stappen in het onderzoek mee uit te voeren. Voor alle PhD-plekken zijn al onderzoekers gevonden en aan het werk gegaan. 

Voor de behandelstap waarvoor patiënten moeten worden geïncludeerd, werkt Radboudumc samen met het universitair ziekenhuis in Tübingen. Hiervoor zullen naar verwachting 30 tot 40 patiënten worden geïncludeerd. Het is vooral een proof of principle-studie, bedoeld om aan te tonen dat de combinatie van scanning en toediening van nieuwe immuuntherapeutische middelen onder de huid werkzaam is. 

Voor meer informatie over het totale IMAGIO-project (Imaging and Advanced Guidance for Workflow) zie: www.imagioproject.eu.

Dit interview is verschenen in MedNet Oncologie – Special Longkanker 2023-2. Ook deze artikelen zijn in de Special Longkanker verschenen: 

Dendritische celvaccinatie veelbelovend bij patiënten met resectabel pancreascarcinoom

okt 2024 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Dendritische celvaccinatie veelbelovend bij patiënten met resectabel pancreascarcinoom

Veelbelovende nieuwe immuuntherapie tegen kanker

okt 2024 | Immuuntherapie, Lymfoom

Lees meer over Veelbelovende nieuwe immuuntherapie tegen kanker

Platinagebaseerde chemotherapie plus pembrolizumab of nivolumab-ipilimumab bij NSCLC

okt 2024 | Immuuntherapie, Longoncologie

Lees meer over Platinagebaseerde chemotherapie plus pembrolizumab of nivolumab-ipilimumab bij NSCLC

Ramucirumab plus carboplatine en paclitaxel bij gevorderd thymuscarcinoom

okt 2024

Lees meer over Ramucirumab plus carboplatine en paclitaxel bij gevorderd thymuscarcinoom

Steun omgeving essentieel bij stoppen met roken

sep 2024 | COPD, Longoncologie

Lees meer over Steun omgeving essentieel bij stoppen met roken

Onderzoek naar follow-up op afstand

sep 2024

Lees meer over Onderzoek naar follow-up op afstand

Recent advances in the use of CAR T-cell therapies in relapsed/refractory diffuse large B-cell lymphoma and follicular lymphoma

1 okt 2024 om 12:00 | Lymfoom

Lees meer over Recent advances in the use of CAR T-cell therapies in relapsed/refractory diffuse large B-cell lymphoma and follicular lymphoma

Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

10 sep 2024 om 20:00

Lees meer over Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

Pakketbeslissingen en (on-)zekere kosteneffectiviteit: Willingness to Pay voor geneesmiddelen

1 jul 2024

Lees meer over Pakketbeslissingen en (on-)zekere kosteneffectiviteit: Willingness to Pay voor geneesmiddelen

Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

10 jun 2024 om 16:30 | Lymfoom

Lees meer over Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

Keynote webinar: Spotlight on antibody–drug conjugates in cancer

19 feb 2024 om 17:30 | Borstkanker

Lees meer over Keynote webinar: Spotlight on antibody–drug conjugates in cancer

Prostaatkanker nu en in de toekomst

25 jan 2024 | Uro-oncologie

Lees meer over Prostaatkanker nu en in de toekomst

Niet-melanoom huidkanker in de regio

31 aug 2023 | Dermato-oncologie, Radiotherapie

Lees meer over Niet-melanoom huidkanker in de regio

Keynote Webinar | Spotlight on Cardio-Oncology

16 mei 2023 om 17:30

Lees meer over Keynote Webinar | Spotlight on Cardio-Oncology

Borstkanker; een update op alle vlakken

9 mei 2023 om 20:00 | Borstkanker, Neuro-oncologie

Lees meer over Borstkanker; een update op alle vlakken

Immuno-oncologie module 1: immunologie en immuuntherapie

Lees meer over Immuno-oncologie module 1: immunologie en immuuntherapie

Immuno-oncologie module 2: Bijwerkingenmanagement en checkpoint inhibitors

Lees meer over Immuno-oncologie module 2: Bijwerkingenmanagement en checkpoint inhibitors

Immuno-oncologie module 3: Verpleegkundige casuïstiek

Lees meer over Immuno-oncologie module 3: Verpleegkundige casuïstiek
Er zijn geen bijeenkomsten gevonden.

Melanoom in vroeg stadium op het spoor

okt 2024 | Dermato-oncologie

Lees meer over Melanoom in vroeg stadium op het spoor

Melanoom snel in beeld met kunstmatige intelligentie

sep 2024 | Dermato-oncologie

Lees meer over Melanoom snel in beeld met kunstmatige intelligentie

Trastuzumab-deruxtecan bij gevorderde HER2+ borstkanker met hersenmetastasen

sep 2024 | Borstkanker

Lees meer over Trastuzumab-deruxtecan bij gevorderde HER2+ borstkanker met hersenmetastasen

PRMT5-remmer AMG 193 bij solide tumoren met MTAP-deletie

sep 2024 | Longoncologie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over PRMT5-remmer AMG 193 bij solide tumoren met MTAP-deletie

BCMA bispecifieke middelen en CAR T-celtherapie bij MM in de praktijk

sep 2024 | MM

Lees meer over BCMA bispecifieke middelen en CAR T-celtherapie bij MM in de praktijk

Triple-B: carboplatine-cyclofosfamide versus paclitaxel met of zonder atezolizumab bij mTNBC

sep 2024 | Borstkanker

Lees meer over Triple-B: carboplatine-cyclofosfamide versus paclitaxel met of zonder atezolizumab bij mTNBC

Niet-operatief management optie bij pMMR lokaal gevorderd rectumcarcinoom na complete respons

sep 2024 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Niet-operatief management optie bij pMMR lokaal gevorderd rectumcarcinoom na complete respons

Het overwinnen van resistentie tegen PD-(L)1-remmers bij NSCLC

sep 2024 | Longoncologie

Lees meer over Het overwinnen van resistentie tegen PD-(L)1-remmers bij NSCLC

AI-model kan tumormutaties op basis van pathologiebeelden voorspellen

sep 2024

Lees meer over AI-model kan tumormutaties op basis van pathologiebeelden voorspellen

Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk

feb 2024 | Longoncologie

Lees meer over Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk

Podcast: Progress in PARP inhibitors - An exciting option for treating metastatic prostate cancer?

dec 2023 | Uro-oncologie

Lees meer over Podcast: Progress in PARP inhibitors - An exciting option for treating metastatic prostate cancer?

Podcast pancreascarcinoom

dec 2022 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Podcast pancreascarcinoom

Slokdarm- en maagkanker

jun 2021 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Slokdarm- en maagkanker

Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

feb 2021 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

MedNet Oncologie special Colorectaal carcinoom

sep 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Colorectaal carcinoom

MedNet Oncologie 2024-04

aug 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-04

MedNet Oncologie special Borstkanker 2024

jul 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Borstkanker 2024

MedNet Oncologie special Longkanker 2024

jun 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Longkanker 2024

MedNet Oncologie 2024-03

jun 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-03

MedNet Oncologie 2024-02

apr 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-02

MedNet Oncologie special Uro-Oncologie 2024

mrt 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Uro-Oncologie 2024

MedNet Oncologie 2024-01

feb 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-01

MedNet Oncologie 2023-06

dec 2023

Lees meer over MedNet Oncologie 2023-06