Kunstmatige intelligentie lijkt bruikbaar voor verbetering diagnostiek melanoom

Delen via:

Bij de diagnostiek van melanoom is er ruimte voor verbetering, en er zijn sterke aanwijzingen dat zogenoemde zelflerende algoritmen hierbij een rol kunnen spelen. Onderzoekers van de afdeling Dermatologie van het Erasmus MC onderzoeken momenteel de waarde van deze technologie in verschillende settingen. “We denken dat AI binnen dermatologie voor zowel dermatologen, huisartsen als leken bruikbaar kan zijn”, vertelt arts-onderzoeker Tobias Sangers.  

Met de inzet van kunstmatige intelligentie voor medische toepassingen worden bijzondere resultaten behaald. Met name op het gebied van het beoordelen van beelden, bijvoorbeeld van  radiologische beeldvorming, zijn er goede resultaten en hoge verwachtingen. Ook wat betreft het beoordelen van huidafwijkingen zijn er veelbelovende bevindingen. Zo meldden onderzoekers in 2017 in een Nature-artikel dat de technologie even goed als ervaren dermatologen presteerde bij het diagnosticeren van melanoom.1
Maar het blijft belangrijk om de resultaten kritisch te blijven beoordelen, weet Tobias Sangers, die als promovendus werkt aan het onderzoek naar het gebruik van zelflerende algoritmen binnen de dermatologie. Eén van de onderzochte algoritmen had bijvoorbeeld last van een opmerkelijke bias. “Het bleek dat een algoritme dat getraind was om melanomen te herkennen, ook het liniaaltje herkende dat vaak op een foto wordt gezet om de grootte van een melanoom te kunnen bepalen”, vertelt Sangers. “Wanneer je dit algoritme een foto van een liniaaltje aanbood, herkende het dit als een melanoom. Bij het trainen en gebruik van deze algoritmen moet je je realiseren dat dergelijke biases kunnen optreden.”

Validatiestudies

Eén poot van het onderzoek in het Erasmus MC richt zich dan ook op het valideren van de gebruikte algoritmen. Sangers: “We zien in de onderzoekssetting dat er heel goede resultaten worden behaald met deep learning algoritmen. Nu komen we in de fase waarin we de brug moeten gaan slaan naar de klinische praktijk. Tot nog toe zijn er nog heel weinig prospectieve validatiestudies van zelflerende algoritmes uitgevoerd maar ik verwacht dat we deze de komende jaren veel meer gaan zien.”
De Rotterdamse validatiestudie kijkt naar een algoritme dat is verwerkt in een smartphone-app. Voor de studie maken de onderzoekers foto’s van huidafwijkingen van patiënten die door de huisarts zijn doorverwezen vanwege een verdachte plek. Het oordeel van het algoritme wordt vervolgens vergeleken met de beoordeling van de dermatoloog en eventueel met de bevindingen van de patholoog.
Een tweede onderzoekslijn betreft onderzoek naar een smartphone-app op basis van een algoritme, die wordt aangeboden aan klanten van diverse Nederlandse ziektekostenverzekeraars. Sangers: “Er zijn een aantal Nederlandse verzekeraars die het gebruik van deze app vergoeden. In ons onderzoek kijken we op populatieniveau hoe deze app wordt gebruikt. Daarnaast proberen we een uitspraak te doen over of dit ook daadwerkelijk de zorg stroomlijnt. Daarvoor kijken we onder meer naar geanonimiseerde declaratiegegevens van mensen die de app gebruiken en vergelijken we deze met een vergelijkbare groep die de app niet gebruikt.”
Een derde onderzoekslijn richt zich op de voorwaarden voor succesvolle implementatie van de technologie. “We denken dat AI binnen dermatologie op meerdere vlakken gebruikt kan worden, dus zowel door de dermatoloog als door de huisarts en ook door leken. Met behulp van kwalitatief onderzoek proberen we er achter te komen hoe we een succesvolle integratie vorm kunnen geven.”

Huisartsen en dermatologen

Met betrekking tot de diagnostiek van huidafwijkingen is de meeste (gezondheids)winst waarschijnlijk te behalen door voor huisartsen hulpmiddelen te ontwikkelen, denkt Sangers. “In Nederland worden de meeste patiënten met een verdachte huidafwijking in eerste instantie gezien door de huisarts. Maar juist bij de diagnostiek van melanomen is ervaring belangrijk, en het is logisch dat huisartsen veel minder vaak huidkanker zien dan dermatologen. En zelfs experts als dermatologen moeten gemiddeld zeven verdachte moedervlekken verwijderen om één melanoom te vangen. In de eerste lijn zie je dat dit aantal ongeveer verdubbelt, met ongeveer veertien verwijderde moedervlekken per melanoom. Als je de diagnostische accuratesse met behulp van deze technologie kan verbeteren, is daar veel gezondheidswinst mee te behalen.”
“Het is ook niet zo gek dat huisartsen op dit gebied minder presteren”, vervolgt Sangers, “want een huisarts heeft natuurlijk veel meer te doen dan alleen verdachte huidafwijkingen beoordelen. Maar als je kijkt naar waar het effect het grootst kan zijn, dan denk ik dit in de eerste lijn is, omdat daar de diagnostische accuratesse een stuk lager is dan in de tweede lijn.”
Maar ook dermatologen kunnen waarschijnlijk baat hebben bij hulpmiddelen op basis van zelflerende algoritmen. “Dermatologen zijn experts op het gebied van de herkenning van melanomen, maar het interessante is dat we nu weten dat deep learning algoritmes net zo goed, en soms zelfs beter dan een dermatoloog, huidkanker kunnen herkennen”, aldus Sangers. “Studies die de afgelopen maanden zijn gepubliceerd laten verder zien dat als je een algoritme laat assisteren in de besluitvorming van een dermatoloog, bijvoorbeeld om wel of niet een excisie uit te voeren van een verdachte moedervlek, de besluitvorming beter wordt. Het is wel zo dat jonge dermatologen en arts-assistenten hier waarschijnlijk het meest van profiteren.”

Overdiagnostiek voorkómen

Aan de andere kant zitten er ook potentiële risico’s aan het gebruik van medische apps, waaronder het risico op overdiagnostiek. Een recent artikel in NEJM suggereerde bovendien dat een aanzienlijk deel van de stijgende melanoomincidentie mogelijk voortkomt uit overdiagnostiek.3 Sangers: “We weten dat in de algemene bevolking de drempel tot het zoeken van zorg lager wordt door gebruik van een app. Mensen geven aan dat ze het makkelijker vinden om even een app te downloaden dan om een afspraak maken bij de dokter en vinden het fijn als zij op zondagavond alvast een advies kunnen krijgen of ze met een verdacht plekje naar de dokter moeten of niet. Dat maakt dat als we dergelijke toepassingen aan de algemene bevolking gaan aanbieden, we er wel voor moeten zorgen dat we geen mensen gaan behandelen waarbij dat helemaal niet nodig is. Een uitdaging is dat we een hulpmiddel willen aanbieden en tegelijkertijd overdiagnostiek willen voorkomen. Dat is een balans waar we goed oog voor moeten hebben.”

Bronnen:

  1. Esteva A, et al. Nature 2017;542:115–118. 2
  2. Tschandl P, et al. Nature Medicine 2020;26:1229–1234
  3. Welch HG, et al.  N Engl J Med 2021; 384:72-79

'Pigmentvlekken zijn de rimpels voor mensen met een donkere huid'

jun 2025

Lees meer over 'Pigmentvlekken zijn de rimpels voor mensen met een donkere huid'

Mozaïek 2.0-beurs voor Naweed Shifai voor melanoomonderzoek

jun 2025 | Dermato-oncologie

Lees meer over Mozaïek 2.0-beurs voor Naweed Shifai voor melanoomonderzoek

Transcriptoomsignatuur als voorspeller voor de effectiviteit van abrocitinib

jun 2025 | Eczeem

Lees meer over Transcriptoomsignatuur als voorspeller voor de effectiviteit van abrocitinib

HPV-vaccinatie verlaagt aantal actinische keratosen

jun 2025 | Actinische keratose, Vaccinatie

Lees meer over HPV-vaccinatie verlaagt aantal actinische keratosen

Risico op arthritis psoriatica bij patiënten met psoriasis die een biological gebruiken

jun 2025 | Arthritis psoriatica, Psoriasis

Lees meer over Risico op arthritis psoriatica bij patiënten met psoriasis die een biological gebruiken

Huidkankerpreventie als speerpunt van Nederlandse preventiebeleid

jun 2025 | Dermato-oncologie

Lees meer over Huidkankerpreventie als speerpunt van Nederlandse preventiebeleid

Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

2 jul 2025 om 20:00 | Vaccinatie, Virale infecties

Lees meer over Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

PsD Hand in hand: De kracht van samenwerking tussen dermatoloog en reumatoloog

30 jun 2025 om 20:00 | Arthritis psoriatica, Artritis, Psoriasis

Lees meer over PsD Hand in hand: De kracht van samenwerking tussen dermatoloog en reumatoloog

Vitiligo, de ziektelast en nieuwe behandelopties

25 jun 2025 om 20:00

Lees meer over Vitiligo, de ziektelast en nieuwe behandelopties

De rol van de apotheek voor allergie- en dermatologiepatiënten

21 mei 2025 om 20:00 | Eczeem, Huidinfecties

Lees meer over De rol van de apotheek voor allergie- en dermatologiepatiënten

Eczeem bij kinderen - Behandelopties onder de loep

19 mei 2025 om 20:00 | Eczeem

Lees meer over Eczeem bij kinderen - Behandelopties onder de loep

DermaDialogen: Kinderen met eczeem en hun ouders

10 mrt 2025 | Eczeem

Lees meer over DermaDialogen: Kinderen met eczeem en hun ouders

DermaDialogen: serie e-learnings

10 mrt 2025 | Eczeem

Lees meer over DermaDialogen: serie e-learnings

DermaDialogen: Uitdagingen bij handeczeem

10 mrt 2025 | Eczeem

Lees meer over DermaDialogen: Uitdagingen bij handeczeem

DermaDialogen: Jeuk

10 mrt 2025 | Eczeem

Lees meer over DermaDialogen: Jeuk

E-learning flow cytometry immunophenotyping in cutaneous T-cell lymphoma

Lymfoom

Lees meer over E-learning flow cytometry immunophenotyping in cutaneous T-cell lymphoma

Serious game Kijk verder dan de huid; casus 1

Lees meer over Serious game Kijk verder dan de huid; casus 1
Er zijn geen bijeenkomsten gevonden.

Positieve resultaten van oraal enpatoran bij SLE in fase II-studie

jun 2025 | SLE

Lees meer over Positieve resultaten van oraal enpatoran bij SLE in fase II-studie

T2T-strategie met secukinumab effectief bij PsA in de STAMP-studie

jun 2025 | Arthritis psoriatica

Lees meer over T2T-strategie met secukinumab effectief bij PsA in de STAMP-studie

Meer bewijs voor verband tussen allergieën en ultrabewerkte voeding

jun 2025 | Eczeem, Oesofagitis

Lees meer over Meer bewijs voor verband tussen allergieën en ultrabewerkte voeding

Deucravacitinib tot 16 weken behandeling effectief en veilig bij PsA

jun 2025 | Arthritis psoriatica

Lees meer over Deucravacitinib tot 16 weken behandeling effectief en veilig bij PsA

Luchtreinigers binnenshuis effectief tegen nieuw opkomend allergeen

jun 2025 | Astma

Lees meer over Luchtreinigers binnenshuis effectief tegen nieuw opkomend allergeen

One Health-benadering nodig bij insectengifallergieën

jun 2025

Lees meer over One Health-benadering nodig bij insectengifallergieën

Persistentie en effectiviteit van ixekizumab versus andere DMARD’s bij PsA

jun 2025 | Arthritis psoriatica

Lees meer over Persistentie en effectiviteit van ixekizumab versus andere DMARD’s bij PsA

Microbioom beïnvloedt kweekkwaliteit van allergeenextracten

jun 2025 | Bacteriële infecties, Parasitaire infecties, Schimmelinfecties

Lees meer over Microbioom beïnvloedt kweekkwaliteit van allergeenextracten

ChatGPT bij allergologie? Overtuigend, maar dat is juist de valkuil

jun 2025

Lees meer over ChatGPT bij allergologie? Overtuigend, maar dat is juist de valkuil

Podcast 3 (pre)maligne huidafwijkingen - Aandoeningen onder de loep

jan 2025

Lees meer over Podcast 3 (pre)maligne huidafwijkingen - Aandoeningen onder de loep

Podcast 2 (pre)maligne huidafwijkingen - behandeling onder de loep

jan 2025

Lees meer over Podcast 2 (pre)maligne huidafwijkingen - behandeling onder de loep

Podcast 1 (pre)maligne huidafwijkingen - Biopteren onder de loep

jan 2025

Lees meer over Podcast 1 (pre)maligne huidafwijkingen - Biopteren onder de loep

Podcastserie (pre)maligne huidafwijkingen

jan 2025

Lees meer over Podcastserie (pre)maligne huidafwijkingen

Podcastserie Psoriasis

nov 2023 | Arthritis psoriatica, Diabetes, Psoriasis

Lees meer over Podcastserie Psoriasis

Psoriatic Disease: het belang van anamnese en het herkennen van rode vlaggen

nov 2022 | Psoriasis

Lees meer over Psoriatic Disease: het belang van anamnese en het herkennen van rode vlaggen

Conventioneel systemische therapie; is dat nog nodig?

okt 2022 | Psoriasis

Lees meer over Conventioneel systemische therapie; is dat nog nodig?

Psoriasis - Why is real world evidence data important?

nov 2020 | Psoriasis

Lees meer over Psoriasis - Why is real world evidence data important?

The ambition in the treatment of psoriasis

okt 2019 | Psoriasis

Lees meer over The ambition in the treatment of psoriasis

MedNet Dermatologie 2025-01

apr 2025

Lees meer over MedNet Dermatologie 2025-01

MedNet Dermatologie 2024-04

okt 2024

Lees meer over MedNet Dermatologie 2024-04

MedNet Dermatologie 2024-03

jun 2024

Lees meer over MedNet Dermatologie 2024-03

MedNet Dermatologie 2024-02

apr 2024

Lees meer over MedNet Dermatologie 2024-02

MedNet Dermatologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet Dermatologie 2024-01

MedNet Dermatologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Dermatologie 2023-04

MedNet Dermatologie 2023-02

jun 2023

Lees meer over MedNet Dermatologie 2023-02

MedNet Dermatologie 2023-01

apr 2023

Lees meer over MedNet Dermatologie 2023-01

MedNet Dermatologie 2022-04

dec 2022

Lees meer over MedNet Dermatologie 2022-04