Cervicale ruggenmerg speelt rol bij vermoeidheid bij MS

Delen via:
ECTRIMS 2025

Door de ontwikkeling van hoogeffectieve middelen voor MS komen relapsen minder vaak voor. De aandacht verschuift daardoor langzaamaan naar andere ziekteaspecten, zoals vermoeidheid, waar tot 75% van de MS-patiënten last van heeft. Een prospectieve studie geeft meer inzicht in mechanismen die vermoeidheid kunnen veroorzaken, met een rol voor het cervicale ruggenmerg.

Alessandro Cruciani en collega’s gebruikten gegevens uit een prospectief cohort van patiënten met relapsing remitting MS (RRMS) die bij een nulmeting geen of maximaal 3 maanden ziektemodificerende therapie (DMT) kregen. Ze bepaalden na 0, 6 en 18 maanden de mate van vermoeidheid van deze patiënten met de Modified Fatigue Impact Scale (MFIS), die subschalen heeft voor cognitieve, fysieke en psychosociale vermoeidheid. Andere verzamelde gegevens waren enkele klinische en MRI-kenmerken, waaronder de oppervlakte van een dwarsdoorsnede van het cervicale ruggenmerg (C-CSA), die was gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht.

Vervolgens gebruikten de onderzoekers een machinelearningmodel om te achterhalen welke trajecten patiënten volgden wat betreft hun scores op cognitieve, fysieke en psychosociale vermoeidheid over een periode van 18 maanden. Daarna bekeken ze welke klinische en MRI-kenmerken het best konden voorspellen in welk traject patiënten vielen. De modellen werden gecontroleerd voor een diagnose van depressie.

De steekproef bestond uit 225 patiënten: 67% vrouw, met een gemiddelde leeftijd van 38,9 jaar. Wat betreft veranderingen in cognitieve vermoeidheid, waren 3 verschillende trajecten aanwezig: verbetering, milde verslechtering en ernstige verslechtering. Ook voor fysieke vermoeidheid vielen patiënten in 3 groepen: verbetering, geen verandering en verslechtering. Het machinelearningmodel vond geen traject voor psychosociale vermoeidheid.

Zowel bij cognitieve als fysieke vermoeidheid was C-CSA het MRI-kenmerk dat het best voorspelde in welke van de 3 groepen patiënten vielen. Daarbij gingen kleinere oppervlakten samen met minder gunstige vermoeidheidstrajecten. Het is het eerste bewijs dat de oppervlakte van het cervicale ruggenmerg invloed heeft op veranderingen in 2 aspecten van vermoeidheid.

Bron:

  1. Cruciani A, Christensen R, Al-Araji S, et al. Clinical and MRI predictors of fatigue worsening in Multiple Sclerosis. ECTRIMS Virtual Congress 2025, abstract O013.

Diepe hersenstimulatie veilig bij ernstige tinnitus

dec 2025

Lees meer over Diepe hersenstimulatie veilig bij ernstige tinnitus

MRI-beelden laten voor het eerst zien hoe hersenvocht het brein schoonspoelt

dec 2025 | Dementie, Neuro-vasculair

Lees meer over MRI-beelden laten voor het eerst zien hoe hersenvocht het brein schoonspoelt

Leefstijlaanpassingen kunnen achteruitgang bij parkinson mogelijk afremmen

nov 2025 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Leefstijlaanpassingen kunnen achteruitgang bij parkinson mogelijk afremmen

MRI-innovatie geeft beter inzicht in het bewegende lichaam

nov 2025 | Artrose, Hartfalen, Neuro-musculair

Lees meer over MRI-innovatie geeft beter inzicht in het bewegende lichaam

Vijf nieuwe onderzoeken naar kinderkanker van start dankzij KiKa

nov 2025 | Bot en wekedelentumoren, Immuuntherapie, Lymfoom, Neuro-oncologie

Lees meer over Vijf nieuwe onderzoeken naar kinderkanker van start dankzij KiKa

Groeiend bewijs: maak leefstijlinterventies belangrijker en toegankelijker

nov 2025

Lees meer over Groeiend bewijs: maak leefstijlinterventies belangrijker en toegankelijker

Neurologisch Jaaroverzicht 2025

15 dec 2025 om 20:00 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2025

Parkinson: Dopaminerge infusietherapie - Ervaringen uit de praktijk

4 dec 2025 om 20:00 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Parkinson: Dopaminerge infusietherapie - Ervaringen uit de praktijk

Benefit-Risk Ratio bij DMT's in MS: dilemma’s van de behandelaar

25 nov 2025 om 19:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over Benefit-Risk Ratio bij DMT's in MS: dilemma’s van de behandelaar

Ouder worden met MS

12 nov 2025 om 20:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over Ouder worden met MS

Keynote webinar | Spotlight on functional neurological disorder

20 okt 2025 om 18:00

Lees meer over Keynote webinar | Spotlight on functional neurological disorder

Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

2 jul 2025 om 20:00 | Vaccinatie, Virale infecties

Lees meer over Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

Kosteneffectiviteit van MS-medicatie in de praktijk

12 mei 2025 om 20:00 | Multipele Sclerose

Lees meer over Kosteneffectiviteit van MS-medicatie in de praktijk

Overmatige slaperigheid overdag bij OSA & narcolepsie: de laatste inzichten

22 jan 2025 om 20:00

Lees meer over Overmatige slaperigheid overdag bij OSA & narcolepsie: de laatste inzichten

Neurologisch Jaaroverzicht 2024

17 dec 2024 om 20:00 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2024
Er zijn geen e-learnings gevonden.

MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

maandag 19 jan 2026 van 18:00 tot 21:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

ECTRIMS NL 2026

woensdag 21 okt 2026 t/m vrijdag 23 okt 2026 | Multipele Sclerose

Lees meer over ECTRIMS NL 2026

Erenumab effectief en veilig op lange termijn

sep 2019 | Hoofdpijn

Lees meer over Erenumab effectief en veilig op lange termijn

Gezonde voeding draagt mogelijk bij aan de preventie van migraine

sep 2019 | Hoofdpijn

Lees meer over Gezonde voeding draagt mogelijk bij aan de preventie van migraine

Smartphonegebruik van invloed op ernst hoofdpijn

sep 2019 | Hoofdpijn

Lees meer over Smartphonegebruik van invloed op ernst hoofdpijn

Lange CGRP-infusie geeft gastro-intestinale klachten

sep 2019 | Hoofdpijn

Lees meer over Lange CGRP-infusie geeft gastro-intestinale klachten

Interdiscipliniar migraineprogramma vindt veel gehoor bij patiënten

sep 2019 | Hoofdpijn

Lees meer over Interdiscipliniar migraineprogramma vindt veel gehoor bij patiënten

Rimegepant qua verdraagbaarheid gelijk aan placebo

sep 2019 | Hoofdpijn

Lees meer over Rimegepant qua verdraagbaarheid gelijk aan placebo

Minder hoofdpijndagen na botoxbehandeling bij chronische migraine

sep 2019 | Hoofdpijn

Lees meer over Minder hoofdpijndagen na botoxbehandeling bij chronische migraine

Significante afname hoofdpijngerelateerde invaliditeit met fremanezumab

sep 2019 | Hoofdpijn

Lees meer over Significante afname hoofdpijngerelateerde invaliditeit met fremanezumab

Medicatie bij posttraumatische hoofdpijn helpt niet

sep 2019 | Hoofdpijn

Lees meer over Medicatie bij posttraumatische hoofdpijn helpt niet

Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

jan 2024 | Neuro-vasculair

Lees meer over Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

dec 2023 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

Real World Evidence in MS

jan 2020 | Multipele Sclerose

Lees meer over Real World Evidence in MS

MedNet Neurologie 2025-03

sep 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-03

MedNet Neurologie 2025-02

jun 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-02

MedNet Neurologie 2025-01

mrt 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-01

MedNet Neurologie 2024-04

dec 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-04

MedNet Neurologie 2024-03

sep 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-03

MedNet Neurologie 2024-02

jun 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-02

MedNet Neurologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-01

MedNet Neurologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-04

MedNet Neurologie 2023-03

sep 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-03

Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID

feb 2022

Lees meer over Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID