Het gebruik van carbapenems bij dieren is in Nederland sinds 2011 verboden. Toch worden carbapenemaseproducerende Enterobacterales (CPE) nog aangetroffen bij honden in Nederland. Dat blijkt uit 10 jaar monitoring door de Universiteit Utrecht, in samenwerking met het RIVM en Wageningen Bioveterinary Research.
CPE zijn resistent voor carbapenems. Deze antibiotica gelden als laatste redmiddel bij ernstige infecties in de gezondheidszorg voor mensen. Resistentiemechanismen tegen carbapenems zijn internationaal een belangrijk aandachtspunt. Daarom vindt sinds 2015 monitoring plaats naar CPE bij gezelschapsdieren. Elk jaar screent het veterinair microbiologisch diagnostisch centrum van de Universiteit Utrecht prospectief 100 fecesmonsters van honden en 100 fecesmonsters van katten, die voor routinediagnostiek worden ingestuurd, op de aanwezigheid van CPE. Dit gebeurt met een selectieve kweek en moleculaire screening.
Zeldzaam
In 2017 werd het eerste geval gemeld van een OXA-48-producerende E. coli, geïsoleerd uit een fecesmonster van een hond. In 2018 werden fecesmonsters van 2 honden positief bevonden voor E. coli met OXA-48- en OXA-181-genen. In 2022 werd nog een OXA-48-producerende E. coli geïdentificeerd in een fecesmonster van een hond. Uit hetzelfde fecesmonster werd een Enterobacter cloacae complex isolaat verkregen, dat OXA-48 bevat. In 2023 werden alle monsters negatief getest met selectieve kweek. Tot slot werd in 2024 een monster van een hond positief bevonden op NDM-1-producerende E. coli. Verder opmerkelijk: bij katten zijn sinds 2015 geen CPE-producerende isolaten gevonden.
De uitkomsten onderstrepen het belang van continue monitoring en van een ‘one health’-aanpak. Deze integrale samenwerking tussen experts op het gebied van mens, dier en leefomgeving kan helpen om overdracht tussen mens en dier zo veel mogelijk te voorkomen.
Bron:
- Broens E, Hordijk J, Duim B. A decade of monitoring carbapenemase producing Enterobacterales in dogs and cats in the Netherlands. ESCMID Global 2025, poster presentation P1830.