Longrevalidatie in het hooggebergte vermindert klachten van vermoeidheid en leidt tot een betere astmacontrole bij patiënten met ernstig astma. Dit blijkt uit een studie van onderzoekers van het Nederlands Astmacentrum in Davos, de Universiteit van Zürich en Medisch Centrum Leeuwarden.
Vermoeidheid is een veelvoorkomend probleem onder mensen met ernstig astma. De onderzoekers verrichtten een retrospectieve observationele cohortstudie onder 420 patiënten met ernstig, ongecontroleerd astma. Deze patiënten werden tussen 2007 en 2018 verwezen voor een multidisciplinair longrevalidatieprogramma in het hooggebergte, ook wel Alpine Altitude Climate Therapy (AACT) genoemd. De revalidatiekliniek bevindt zich in Davos, Zwitserland, op een hoogte van 1.630 m. Het programma bestaat onder andere uit medische en gedragsinterventies, een trainingsprogramma en patiënteducatie.
Voor aanvang van de longrevalidatie namen de onderzoekers de Checklist Individual Strength-fatigue-schaal (CIS-F) af. Dit instrument scoort 8 items over vermoeidheid op een 7-punts Likertschaal (hogere score = meer klachten). Ook maten zij verschillende astmagerelateerde uitkomstmaten, zoals de kwaliteit van leven (Asthma Control Questionnaire; ACQ en Asthma Quality of Life Questionnaire; AQLQ), het dagelijks gebruik van orale corticosteroïden (OCS), de longfunctie (FEV1), het stikstofmonoxidegehalte in de uitademingslucht (FeNO) en de inspanningscapaciteit (6 Minuten Wandeltest; 6MWD). Na afloop van het programma, dat 8 tot 14 weken duurde, bepaalden zij deze parameters opnieuw.
Bij aanvang van de longrevalidatie rapporteerde 91% van de deelnemers ernstige vermoeidheid (CIS-F-score ≥ 36). Na afloop was dit nog 27%. Factoren die geassocieerd waren met blijvende vermoeidheid waren: bestaande slaapproblemen, OCS-gebruik, ernstiger vermoeidheid bij aanvang van de revalidatie en een hogere leeftijd.
Het revalidatieprogramma leidde niet alleen tot minder vermoeidheid, maar ook tot betere scores op andere astmagerelateerde uitkomsten, zoals kwaliteit van leven, OCS-gebruik en inspanningscapaciteit. Patiënten die zich na afloop van het programma nog steeds vermoeid voelden, lieten op deze parameters minder verbetering zien in vergelijking met deelnemers die zich niet meer vermoeid voelden.
De onderzoekers concludeerden dat AACT bij de meeste patiënten leidt tot een vermindering van de vermoeidheid en een verbetering van de astmacontrole. Slaapproblemen en het gebruik van OCS als onderhoudsmedicatie zijn voorspellers voor blijvende vermoeidheid.
Bron:
- Fieten K, Ten Have L, Nijhof L, et al. Severe fatigue in uncontrolled asthma: impact of alpine altitude climate rehabilitation and predictive factors for persistent severe fatigue. ERS 2024, presentation 5440.
- Fieten KB, ten Have L, Nijhof LN, et al. Severe fatigue in uncontrolled asthma: contributing factors and impact of rehabilitation. J Allergy Clin Immunol Pract. 2024:S2213-2198(24)00883-3. Online ahead of print.