Toepassing van criteria voor ziektemodificatie op SLE-behandelingen

Een internationale onderzoeksgroep stelde vast welke SLE-medicatie voldoet aan de huidige criteria voor ziektemodificatie op verschillende tijdspunten. Dit bleek het geval voor belimumab en hydroxychloroquine in zowel de periode tot 5 jaar na de diagnose, als daarna. Voor veel andere middelen was er weinig bewijs, vooral voorbij 5 jaar follow-up.¹

De onderzoeksgroep die dit onderzoek presenteerde tijdens de EULAR-postersessie ‘SLE, Sjön’s and APS – treatment’, publiceerde recent een werkdefinitie met criteria.2 Daarin stellen zij dat het voor ziektemodificatie van SLE nodig is om de ziekteactiviteit te verlagen met een behandeling die zo min mogelijk toxiciteit met zich meebrengt en de progressie van orgaanschade voorkomt of vertraagt.²

De onderzoekers pasten de voorgestelde criteria toe op verschillende behandelingen voor SLE. Dit deden zij op basis van hun klinische ervaring en een review van gepubliceerde literatuur. Ze selecteerden 31 klinische trials en 42 observationele studies over 16 vormen van medicatie in verschillende behandelingsklassen. Vervolgens bepaalden zij voor elk type medicatie het ziektemodificerend potentieel, zowel op basis van de criteria voor niet-renale ziekteactiviteit als de criteria voor orgaanschade, in 3 perioden in de follow-up: jaar 1, jaar 2-5 en vanaf 5 jaar.²

9 van de 16 SLE-behandelingen bleken te voldoen aan minstens 1 criterium in minstens 1 periode. Hydroxychloroquine gaf een verbeterde overall survival vanaf 5 jaar follow-up. Dit suggereert ziektemodificatie op de lange termijn, maar er was onvoldoende informatie beschikbaar voor de specifieke criteria.³ Verder voldeed belimumab aan 2 van de 3 ziektemodificatiecriteria in de eerste 2 perioden. Belimumab was bovendien het enige middel dat ook voldeed aan de criteria > 5 jaar. Steroïden verlaagden de ziekteactiviteit ontegenzeglijk op de eerdere tijdspunten. Doses > 7,5 mg/dag hebben echter een negatieve invloed op de opbouw van schade en dit verhindert mogelijk het ziektemodificerend potentieel voorbij 5 jaar follow-up.

Bronnen:

1. Askanase A, Furie R, Dalléra M, et al. Applying the working definition of the disease modification criteria to systemic lupus erythematosus treatments from the published literature. EULAR 2023, abstract POS1153.
2. van Vollenhoven R, Askanase AD, Bomback, AS, et al. Conceptual framework for defining disease modification in systemic lupus erythematosus: a call for formal criteria. Lupus Sci Med. 2022;9:e000634.
3. Ruiz-Irastorza G, Egurbide MV, Pijoan JI, et al. Effect of antimalarials on thrombosis and survival in patients with systemic lupus erythematosus. Lupus. 2006;15:577-83.