Appendectomie is al 120 jaar de standaardbehandeling voor een appendicitis. Een grote, niet-geblindeerde studie uit de Verenigde Staten die is gepubliceerd in NEJM, toonde dat patiënten die antibiotica kregen een vergelijkbare kwaliteit van leven, althans op korte termijn, hadden als patiënten bij wie de appendix werd verwijderd.
Antibiotica gelden als een alternatief voor chirurgie voor de behandeling van appendicitis. De Comparison of Outcomes of Antibiotic Drugs and Appendectomy (CODA) vergeleek een 10-daagse antibioticakuur met appendectomie bij 1552 volwassen patiënten met appendicitis (414 met een appendicoliet). In de operatiegroep onderging vrijwel iedereen (96%) een laparoscopische ingreep.
Niet inferieur, maar alsnog operatie
Na 30 dagen bleken antibiotica niet inferieur te zijn aan appendectomie, zo is vastgesteld op basis van scores op de European Quality of Life 5 Dimensions (EQ-5D; gemiddeld verschil 0,01 punten). De EQ-5D na 30 dagen was gekozen als het primaire eindpunt, omdat deze vragenlijst is gevalideerd als een algemene maatstaf voor de gezondheid na behandeling van een appendicitis. Het gekozen tijdsbestek van 30 dagen is conform de typische herstelperiode na een appendectomie.
Sommige resultaten waren ten gunste van appendectomie. Zo had bijna een derde deel (29%) van de patiënten in de antibiotica-groep op dag 90 alsnog een appendectomie ondergaan. Appendicoliet, een bekende potentiële complicatie van een appendicitis, was de belangrijkste reden voor deze operatie. Bij 41% van de patiënten met deze complicatie moest alsnog een appendectomie uitgevoerd worden, terwijl dit het geval was bij 25% van degenen zonder een appendicoliet.
Meer complicaties
Er traden vaker complicaties op in de antibiotica-groep dan in de appendectomie-groep (8,1 vs. 3,5 per 100 deelnemers; rate ratio 2,28). Het hogere percentage in de antibiotica-groep kan worden toegeschreven aan degenen met een appendicoliet (20,2 vs. 3,6 per 100 deelnemers; rate ratio 5,69) en niet aan degenen zonder een appendicoliet (3,7 vs. 3,5 per 100 deelnemers; rate ratio 1,05). Daar staat tegenover dat het aantal ernstige bijwerkingen hoger was in de medicamenteus behandelde groep (resp. 4,0 en 3,0 per 100 deelnemers; rate ratio 1,29). Bovendien was het aantal bezoeken aan de spoedeisende hulp bijna drie keer hoger in de antibiotica-groep. Die groep bracht meer tijd in het ziekenhuis door.
Vrije keuze en invloed van COVID-19
Het huidige bewijs, waaronder deze studie, wijst erop dat de beste behandeling van appendicitis neerkomt op een keuze bij de individuele patiënt. Hoewel sommigen deze studie zien als een bevestiging van de mogelijke rol van antibiotica, wordt in een begeleidend redactioneel commentaar gewaarschuwd voor een overhaast gebruik van antibiotica, zelfs tijdens een pandemie waarbij er schaarste is aan ziekenhuismedicatie. Bepaalde omstandigheden, zoals de huidige COVID-19-pandemie, kunnen van invloed zijn op de afweging tussen antibiotica en een operatie. In het redactioneel wordt gewaarschuwd dat bij kwetsbare bevolkingsgroepen niet te snel voor antibiotica gekozen moet worden.
Bron:
Flum DR, Davidson GH, Monsell SE, et al. A Randomized Trial Comparing Antibiotics with Appendectomy for Appendicitis. N Engl J Med. 2020;383:1907-19.
Jacobs D. Antibiotics for Appendicitis – Proceed with Caution. N Engl J Med. 2020;383:1985-6.