Grote verschillen tussen landen in toegang tot nieuwe medicatie

Delen via:

Tussen Europese landen bestaan grote verschillen in toegang tot de nieuwste kankermedicijnen nadat die zijn goedgekeurd door de European Medicines Agency (EMA). Deze periode varieert van 1 jaar voor EMA-goedkeuring tot 7 jaar daarna. Dit blijkt uit een studie van het Nederlands Kanker Instituut (NKI) en het European Fair Pricing Network in 19 ziekenhuizen in 6 Europese landen. Ook tussen ziekenhuizen binnen een land is er variatie, vooral tussen specialistische en algemene ziekenhuizen. “De gevonden verschillen zijn indrukwekkend en zelfs schokkend”, vindt onderzoeksleider prof. dr. W.H. (Wim) van Harten van het NKI.

Het European Fair Pricing Network is een samenwerking tussen 11 kankerfondsen in Europa. Het netwerk ondersteunt onderzoek naar betere toegang tot oncologische behandelingen. “In de huidige studie hebben we de snelheid onderzocht van het beschikbaar komen van nieuwe medicatie na EMA-toelating en vergoedingsbesluiten in verschillende landen en tussen ziekenhuizen binnen een land”, legt Van Harten uit. “Het verbaasde ons niet dat er verschillen waren, maar wel dat die zo groot zijn. De gemiddelde tijd na EMA-toelating is 2 jaar, maar er zijn uitschieters tot wel 7 jaar.” 

Oorzaken

De onderzoeksgroep bestudeerde data van ziekenhuisapothekers van 19 ziekenhuizen in Hongarije, Italië, Nederland, België, Zwitserland en Frankrijk. De onderzoekers bekeken 6 nieuwe medicijnen (olaparib, niraparib, osimertinib, ipilimumab, nivolumab en ibrutinib) voor 20 indicaties, waaronder borstkanker, eierstokkanker, prostaatkanker, melanoom, niet-kleincellige longkanker, niercarcinoom en chronische lymfatische leukemie. De resultaten zijn gepubliceerd in de International Journal of Cancer.1

Van Harten noemt enkele oorzaken van de verschillen. Zo is er vertraging door langdurige prijsonderhandelingen tussen farmaceutische bedrijven en nationale zorgautoriteiten en is de besluitvorming in ieder land weer anders geregeld. Een belangrijke oorzaak is tevens dat farmaceutische bedrijven zelf kiezen in welk land zij starten met de introductie van een middel. “Het lijkt erop dat zij beginnen in de landen waar zij hogere prijzen kunnen vragen, zoals Italië, Frankrijk of Nederland. Zo beïnvloeden zij de referentiesystemen en lijstprijzen. Veel landen werken daarmee, waarbij de prijzen in andere landen een rol spelen. Als je als farmaceut hoog begint, is dat markttechnisch gunstig. Daarom is een van onze suggesties in de publicatie dat er regels zouden moeten komen voor de termijn, bijvoorbeeld 6 maanden, van het beschikbaar zijn van nieuwe medicatie na EMA-toelating. Daar wordt momenteel aan gewerkt vanuit de EU. Dat levert veel discussie op, want de farmaceutische industrie wil die vrijheid liever niet kwijtraken.”

Early access programma’s

Als andere oorzaak noemt Van Harten de verschillen tussen bekendheid en toegankelijkheid van early access programma’s (EAP’s) voor nieuwe medicatie. Daarbij stellen farmabedrijven die medicatie ‘om niet’ ter beschikking in afwachting van een vergoedingsbesluit. “Het verschilt per land of zo’n programma er is en of het wordt gebruikt. Ook daar pleiten we voor uniformering op Europees niveau. Net na ons onderzoek is in Nederland het ‘drug access protocol’ gestart, waarin de beroepsvereniging besluit of een medicijn daarvoor geschikt is en ook zorgt voor goede toegankelijkheid voor alle betreffende patiënten. Het protocol hanteert duidelijke en strenge criteria, beoordeelt aanvragen en gebruikt EAP’s voor real-world onderzoek naar de effectiviteit en veiligheid van een medicijn. Ik denk dat de situatie hierdoor is verbeterd.”

Monnikenwerk

Het was niet eenvoudig om het onderzoek te doen, stelt Van Harten. “Het is een beetje monnikenwerk. Niet zozeer omdat het ingewikkeld is, maar wel om mensen zover te krijgen dat ze meedoen. Wij werkten samen met ziekenhuisapothekers die data uit het ziekenhuissysteem moeten halen. Andere studies op dit gebied hanteren vaak het moment van lanceren van een middel of van het vergoedingsbesluit, maar wij hebben gekeken naar het moment dat in een ziekenhuis de eerste patiënt een middel kreeg. Dat levert waardevolle en concrete informatie op patiëntniveau op. Maar dat vraagt wel vrij uitgebreid onderzoek van een ziekenhuisapotheker en onze onderzoekers. Zeker met een aantal ziekenhuizen in verschillende landen is dat heel tijdrovend.”

De uitkomsten van de studie worden gebruikt door onder andere de Europese patiëntenverenigingen in hun lobby voor snellere beschikbaarheid van nieuwe medicatie. Van Harten noemt regelgeving over verplichte introductie in alle Europese landen en uniformering van early access programma’s als belangrijke stappen daarin.

Verschillende data

Voor vergoeding van hun medicatie moeten farmaceutische bedrijven een vergoedingsdossier aanleveren met betrekking tot kosteneffectiviteit. Op grond daarvan kunnen instanties zoals het Zorginstituut een besluit nemen tot vergoeding. Maar in de studie is gebleken dat niet alle landen met dezelfde data werken, laat Van Harten weten. “Kennelijk worden in dossiers verschillende data gebruikt. Feitelijk is dat vreemd, want de data zijn gebaseerd op dezelfde studies met dezelfde uitkomsten. Maar toch zijn er verschillende data voor verschillende landen. De reden daarvan weet ik niet, maar kennelijk mag dat. Momenteel is een Europees traject gaande om dit meer te uniformeren.”

Referentie:

  1. Vancoppenolle JM, Franzen N, Koole SN, et al. Differences in time to patient access to innovative cancer medicines in six European countries. Int J Cancer. 2024;154:886-94.

Nieuw online traject helpt mensen met werken na kanker

nov 2024

Lees meer over Nieuw online traject helpt mensen met werken na kanker

Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk - Hans Smit

nov 2024 | Longoncologie

Lees meer over Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk - Hans Smit

Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk - Sushil Badrising

nov 2024 | Longoncologie

Lees meer over Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk - Sushil Badrising

Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk - Jan von der Thüsen

nov 2024 | Longoncologie

Lees meer over Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk - Jan von der Thüsen

Doxorubicine-trabectedine met trabectedine-onderhoud bij leiomyosarcoom

nov 2024 | Bot en wekedelentumoren, Gynaecologische oncologie

Lees meer over Doxorubicine-trabectedine met trabectedine-onderhoud bij leiomyosarcoom

Sociaaleconomische verschillen beïnvloeden overleving bij kanker

nov 2024

Lees meer over Sociaaleconomische verschillen beïnvloeden overleving bij kanker

Recent advances in the use of CAR T-cell therapies in relapsed/refractory diffuse large B-cell lymphoma and follicular lymphoma

1 okt 2024 om 12:00 | Lymfoom

Lees meer over Recent advances in the use of CAR T-cell therapies in relapsed/refractory diffuse large B-cell lymphoma and follicular lymphoma

Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

10 sep 2024 om 20:00

Lees meer over Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

Pakketbeslissingen en (on-)zekere kosteneffectiviteit: Willingness to Pay voor geneesmiddelen

1 jul 2024

Lees meer over Pakketbeslissingen en (on-)zekere kosteneffectiviteit: Willingness to Pay voor geneesmiddelen

Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

10 jun 2024 om 16:30 | Lymfoom

Lees meer over Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

Keynote webinar: Spotlight on antibody–drug conjugates in cancer

19 feb 2024 om 17:30 | Borstkanker

Lees meer over Keynote webinar: Spotlight on antibody–drug conjugates in cancer

Prostaatkanker nu en in de toekomst

25 jan 2024 | Uro-oncologie

Lees meer over Prostaatkanker nu en in de toekomst

Niet-melanoom huidkanker in de regio

31 aug 2023 | Dermato-oncologie, Radiotherapie

Lees meer over Niet-melanoom huidkanker in de regio

Keynote Webinar | Spotlight on Cardio-Oncology

16 mei 2023 om 17:30

Lees meer over Keynote Webinar | Spotlight on Cardio-Oncology

Borstkanker; een update op alle vlakken

9 mei 2023 om 20:00 | Borstkanker, Neuro-oncologie

Lees meer over Borstkanker; een update op alle vlakken

Immuno-oncologie module 1: immunologie en immuuntherapie

Lees meer over Immuno-oncologie module 1: immunologie en immuuntherapie

Immuno-oncologie module 2: Bijwerkingenmanagement en checkpoint inhibitors

Lees meer over Immuno-oncologie module 2: Bijwerkingenmanagement en checkpoint inhibitors

Immuno-oncologie module 3: Verpleegkundige casuïstiek

Lees meer over Immuno-oncologie module 3: Verpleegkundige casuïstiek

ASCO Direct™ GU 2025

vrijdag 14 feb 2025 t/m zaterdag 15 feb 2025 | Uro-oncologie

Lees meer over ASCO Direct™ GU 2025

Chicago op Schier

zondag 1 jun 2025 t/m woensdag 4 jun 2025

Lees meer over Chicago op Schier

Behandeling met immuuncheckpointremmers is veilig bij mensen met hiv en kanker

nov 2024 | HIV, Immuuntherapie, Longoncologie, Virale infecties

Lees meer over Behandeling met immuuncheckpointremmers is veilig bij mensen met hiv en kanker

GLP1-agonisten tijdens kankerbehandeling niet geassocieerd met hoger AKI-risico

okt 2024 | Acuut nierfalen, Immuuntherapie

Lees meer over GLP1-agonisten tijdens kankerbehandeling niet geassocieerd met hoger AKI-risico

Computerondersteunde diagnose poliepen minder specifiek in proximale colon

okt 2024 | Endoscopie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Computerondersteunde diagnose poliepen minder specifiek in proximale colon

Poeptransplantatie verbetert effect immuuntherapie bij nierkanker

okt 2024 | Immuuntherapie, Uro-oncologie

Lees meer over Poeptransplantatie verbetert effect immuuntherapie bij nierkanker

Verhoogd risico op maagkanker bij migrantengroepen

okt 2024 | Bacteriële infecties, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Verhoogd risico op maagkanker bij migrantengroepen

Drie studies geven richting aan verfijning behandeling colorectaal carcinoom

okt 2024 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Drie studies geven richting aan verfijning behandeling colorectaal carcinoom

Melanoom in vroeg stadium op het spoor

okt 2024 | Dermato-oncologie

Lees meer over Melanoom in vroeg stadium op het spoor

Melanoom snel in beeld met kunstmatige intelligentie

sep 2024 | Dermato-oncologie

Lees meer over Melanoom snel in beeld met kunstmatige intelligentie

Trastuzumab-deruxtecan bij gevorderde HER2+ borstkanker met hersenmetastasen

sep 2024 | Borstkanker

Lees meer over Trastuzumab-deruxtecan bij gevorderde HER2+ borstkanker met hersenmetastasen

Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk - Sushil Badrising

nov 2024 | Longoncologie

Lees meer over Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk - Sushil Badrising

Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk - Jan von der Thüsen

nov 2024 | Longoncologie

Lees meer over Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk - Jan von der Thüsen

Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk

feb 2024 | Longoncologie

Lees meer over Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk

Podcast: Progress in PARP inhibitors - An exciting option for treating metastatic prostate cancer?

dec 2023 | Uro-oncologie

Lees meer over Podcast: Progress in PARP inhibitors - An exciting option for treating metastatic prostate cancer?

Slokdarm- en maagkanker

jun 2021 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Slokdarm- en maagkanker

Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

feb 2021 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

MedNet Oncologie 2024-05

okt 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-05

MedNet Oncologie special Colorectaal carcinoom

sep 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Colorectaal carcinoom

MedNet Oncologie 2024-04

aug 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-04

MedNet Oncologie special Borstkanker 2024

jul 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Borstkanker 2024

MedNet Oncologie special Longkanker 2024

jun 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Longkanker 2024

MedNet Oncologie 2024-03

jun 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-03

MedNet Oncologie 2024-02

apr 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-02

MedNet Oncologie special Uro-Oncologie 2024

mrt 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Uro-Oncologie 2024

MedNet Oncologie 2024-01

feb 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-01