Online rekentools bieden praktische hulp bij stagering melanoom

Delen via:

Mary-Ann El Sharouni is klinisch epidemioloog en dermatoloog i.o. in het UMC Utrecht. Binnenkort hoopt zij te promoveren op ‘voorspellingen bij het cutaan melanoom’, het resultaat van een samenwerking tussen Nederlandse en Australische onderzoekers.

“Als geneeskundestudent had ik al grote interesse in de oncologie, vandaar mijn ambitie om vanuit een passie voor klinisch relevant onderzoek een bijdrage te leveren aan een betere melanoomzorg,” vertelt Mary-Ann El Sharouni. “En vanuit epidemiologisch oogpunt zijn veel vragen alleen goed met grote hoeveelheden data te beantwoorden.”

Melanoma Institute Australia

Ze kwam in het UMC Utrecht terecht als promovendus bij kankerepidemioloog prof. dr. Carla van Gils en de patholoog prof. dr. Paul van Diest. “Er ontstond een samenwerking met het toonaangevende Melanoma Institute Australia (MIA) in Sydney. Melanoom komt in Australië immers heel veel voor en men is zich daar veel meer bewust van de gevaren van UV-straling dan in Europa. Vorig jaar ben ik acht maanden in Australië geweest voor een onderzoekstage en zag wekelijks ook één dag de dermato-oncologische praktijk. Dat was buitengewoon leerzaam. Maar het ging vooral om het onderzoek doen met grote hoeveelheden data, iets waar we hier in Nederland trouwens ook erg goed zijn. Denk maar aan de stichting Pathologisch-Anatomisch Landelijk Geautomatiseerd Archief en aan het instituut Integraal Kankercentrum Nederland. Het primaire doel was om gezamenlijk verschillende predictiemodellen te ontwikkelen en die vervolgens in de Nederlandse en Australische populaties te valideren, want juist daarin ligt de kracht van zo’n samenwerking. Met een subsidie van de European Association of Dermatology and Venereology hebben we dit verder vormgegeven.”

Schildwachtklier

Haar onderzoeksvragen kwamen voort uit de klinische praktijk: de behoefte om op gepersonaliseerd niveau de overleving van patiënten met cutaan melanoom nauwkeuriger te voorspellen. “Tot nu toe zijn kenmerken als melanoomdikte en mate van ulceratie leidend, maar ook de status van de schildwachtklier – de lymfeklier waar uitzaaiingen van het melanoom zich meestal het eerst manifesteren – is van belang. Direct naast of nabij het litteken van de primaire tumor wordt een laagradioactieve stof gespoten, vaak in combinatie met een blauwe kleurstof. Dit zal zich in de betreffende klier ophopen, waarna deze door de chirurg met speciale apparatuur wordt gedetecteerd en verwijderd voor pathologisch onderzoek. Zo’n schildwachtklierbiopsie wordt in Nederland in principe alleen uitgevoerd bij een melanoomdikte van 0,8 mm of meer. In die groep heeft één vijfde een positieve klier. Men komt dan in Nederland sinds een aantal jaren in aanmerking voor adjuvante systeemtherapie, waarvan bewezen is dat het de overleving verbetert. De drang om de procedure uit te voeren is dus aanzienlijk.”

Prognose voorspellen

Toch was nooit goed uitgezocht in hoeverre zo’n schildwachtklierbiopsie iets toevoegt aan de klinische en pathologische kenmerken van de primaire tumor als het gaat om het voorspellen van de prognose. Om dit te onderzoeken maakte El Sharouni gebruik van data van een cohort van 9.272 melanoompatiënten in de Nederlandse populatie, en 5.644 patiënten uit Australië om de Nederlandse gegevens te valideren. Alle patiënten hadden een schildwachtklierbiopsie ondergaan, en van hen waren gegevens als tijd tot terugkeer van de ziekte en algehele overleving beschikbaar. Uit de analyse bleek dat het risico op ziekteterugkeer na 3 respectievelijk 5 jaar nauwkeuriger kon worden vastgesteld met een model waarin de schildwachtklier was opgenomen. Die gevoeligheid nam na 3 jaar 12% toe voor zowel algehele als ziektevrije overleving – in het validatiecohort waren die percentages respectievelijk 10 en 6%.1

Rekentools

Naast de schildwachtklierbiopsie zijn er ook nog andere variabelen die bijdragen aan het voorspellen, zowel karakteristieken van de patiënt zelf (leeftijd, geslacht) als van het melanoom (subtype). El Sharouni: “Door dit soort bestaande data, die makkelijk voorhanden is, mee te nemen worden de voorspellingen nauwkeuriger. Een methode om dat te doen is gebruik te maken van zogeheten nomogrammen: simpele, tweedimensionale diagrammen van rekenmodellen waaruit de voorspelling kan worden geëxtrapoleerd. Een online versie is trouwens aanzienlijk praktischer: men vult alle gegevens in en het programma berekent de voorspelling. Overigens lopen er studies naar genexpressieprofielen en andere biomarkers die mogelijk interessante aanvullende gegevens zouden kunnen leveren, maar die zijn helaas nog niet goed gevalideerd. We hebben ons dus gericht op gemakkelijk beschikbare ‘huis-tuin-en-keukenmarkers’, en die leveren al veel betere voorspellingen op. Met Nederlandse data zijn twee verschillende rekentools mede vormgegeven. Op basis van Australische data is een nomogram ontwikkeld voor bepaling van het risico op een positieve schildwachtklier, met de parameters leeftijd, tumordikte, subtype melanoom, delingsactiviteit (mitosetelling), ulceratie en lymfovasculaire invasie.2 Dit is gevalideerd met onze nationale data, dus goed bruikbaar in de Nederlandse praktijk en zal binnenkort worden gepubliceerd in het British Journal of Dermatology.”

Het tweede nomogram voorspelt hoe groot de kans is dat de tumor terugkomt bij patiënten met een dun melanoom.3 Dunne melanomen – 1 mm of dunner – kennen in het algemeen een uitstekende prognose. Toch komen sommige na chirurgische excisie weer terug. Het model is met Nederlandse gegevens ontwikkeld en gevalideerd met Australische.

“Dit soort rekentools is zeer geschikt om door arts en patiënt samen in de spreekkamer te gebruiken en zijn te vinden op www.melanomarisk.org.au. Het is fantastisch te constateren dat ons onderzoek via dergelijke rekentools ook echt tot leven komt.”

Bronnen:

  1. Sharouni M-A El, Stodell MD, Ahmed T, et al. Sentinel node biopsy in patients with melanoma improves the accuracy of staging when added to clinicopathological features of the primary tumor. Annals Oncol. 2021;32:375-83.
  2. Lo SN, Ma J, Scolyer RA, et al. Improved risk prediction calculator for sentinel node positivity in patients with melanoma: the Melanoma Institute Australia nomogram. Clin Oncol. 2020;38:2719-27.
  3. Sharouni M-A, El, Ahmed T, Varey AHR, et al. Development and validation of nomograms to predict local, regional, and distant recurrence in patients with thin (T1) melanomas. J Clin Oncol. 2021; doi:10.1200/JCO.20.02446.

36% van de geregistreerde klinische trials heeft geen gepubliceerde resultaten

mrt 2024

Lees meer over 36% van de geregistreerde klinische trials heeft geen gepubliceerde resultaten

AI-model voorspelt risico op huidkanker beter dan bestaande methoden

mrt 2024 | Dermato-oncologie

Lees meer over AI-model voorspelt risico op huidkanker beter dan bestaande methoden

Medisch bewijs sneller vinden met EvidenceHunt

mrt 2024

Lees meer over Medisch bewijs sneller vinden met EvidenceHunt

Sluisgeneesmiddelen: alle ins en outs

mrt 2024

Lees meer over Sluisgeneesmiddelen: alle ins en outs

Update KEYNOTE-716: aanhoudend voordeel pembrolizumab bij melanoom

mrt 2024 | Dermato-oncologie

Lees meer over Update KEYNOTE-716: aanhoudend voordeel pembrolizumab bij melanoom

Evidence-based anti-aging door te smeren

mrt 2024 | Cosmetische dermatologie

Lees meer over Evidence-based anti-aging door te smeren

Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

10 jun 2024 om 16:30 | Lymfoom

Lees meer over Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

Hidradenitis Suppurativa (HS): recente ontwikkelingen in de behandeling

7 mrt 2024 | Huidinfecties

Lees meer over Hidradenitis Suppurativa (HS): recente ontwikkelingen in de behandeling

Van data naar doen! De systemische behandeling van atopisch eczeem en prurigo nodularis

2 feb 2024 | Eczeem, Vaccinatie

Lees meer over Van data naar doen! De systemische behandeling van atopisch eczeem en prurigo nodularis

Zeldzame aandoeningen binnen dermatologie

30 okt 2023 om 20:00

Lees meer over Zeldzame aandoeningen binnen dermatologie

Niet-melanoom huidkanker in de regio

31 aug 2023 | Dermato-oncologie, Radiotherapie

Lees meer over Niet-melanoom huidkanker in de regio

Zoveel meer dan alleen maar eczeem!

19 apr 2023 om 20:30 | Eczeem

Lees meer over Zoveel meer dan alleen maar eczeem!

Masterclass: innovatieve inzichten in de behandeling van Psoriatic Disease

2 nov 2022 | Arthritis psoriatica, Psoriasis

Lees meer over Masterclass: innovatieve inzichten in de behandeling van Psoriatic Disease

Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

12 okt 2022 | Immuuntherapie

Lees meer over Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

Masterclass casuïstiek - Horen, zien en een goed gesprek!

14 sep 2022 om 19:30 | Eczeem, Psoriasis

Lees meer over Masterclass casuïstiek - Horen, zien en een goed gesprek!

Serious game Kijk verder dan de huid; casus 1

Lees meer over Serious game Kijk verder dan de huid; casus 1
Er zijn geen bijeenkomsten gevonden.

Late breaking: AI in de dermatologie

okt 2023

Lees meer over Late breaking: AI in de dermatologie

PrEP-gebruikers lopen vaker een bacteriële soa op

jul 2023 | Bacteriële infecties, HIV, SOA, Venereologie

Lees meer over PrEP-gebruikers lopen vaker een bacteriële soa op

Hoger cardiovasculair risico voor jongens met constitutioneel eczeem

jun 2023 | Eczeem

Lees meer over Hoger cardiovasculair risico voor jongens met constitutioneel eczeem

Prebiotica beïnvloeden samenstelling moedermelk

jun 2023 | Astma, Eczeem

Lees meer over Prebiotica beïnvloeden samenstelling moedermelk

Mogelijk geen bescherming van doxycycline tegen soa’s bij cisgender vrouwen

feb 2023 | Antibioticaresistentie, Bacteriële infecties, Schimmelinfecties, SOA, Venereologie

Lees meer over Mogelijk geen bescherming van doxycycline tegen soa’s bij cisgender vrouwen

Veelbelovende uitkomst met bimekizumab bij DMARD-naïeve patiënten met actieve arthritis psoriatica

nov 2022 | Arthritis psoriatica

Lees meer over Veelbelovende uitkomst met bimekizumab bij DMARD-naïeve patiënten met actieve arthritis psoriatica

Eetgewoonten beïnvloeden respons op immuuntherapie

okt 2022 | Dermato-oncologie, Immuuntherapie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Eetgewoonten beïnvloeden respons op immuuntherapie

Neoadjuvant cemiplimab gaat gepaard met pathologisch complete respons bij resectabel cutaan plaveiselcelcarcinoom

sep 2022 | Dermato-oncologie, Immuuntherapie

Lees meer over Neoadjuvant cemiplimab gaat gepaard met pathologisch complete respons bij resectabel cutaan plaveiselcelcarcinoom

In aantocht: gentherapie voor epidermolysis bullosa

sep 2022 | Dermato-oncologie

Lees meer over In aantocht: gentherapie voor epidermolysis bullosa

Podcastserie Psoriasis

nov 2023 | Arthritis psoriatica, Diabetes, Psoriasis

Lees meer over Podcastserie Psoriasis

Psoriatic Disease: het belang van anamnese en het herkennen van rode vlaggen

nov 2022 | Psoriasis

Lees meer over Psoriatic Disease: het belang van anamnese en het herkennen van rode vlaggen

Conventioneel systemische therapie; is dat nog nodig?

okt 2022 | Psoriasis

Lees meer over Conventioneel systemische therapie; is dat nog nodig?

Psoriasis - Why is real world evidence data important?

nov 2020 | Psoriasis

Lees meer over Psoriasis - Why is real world evidence data important?

The ambition in the treatment of psoriasis

okt 2019 | Psoriasis

Lees meer over The ambition in the treatment of psoriasis

MedNet Dermatologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Dermatologie 2023-04

MedNet Dermatologie 2023-02

jun 2023

Lees meer over MedNet Dermatologie 2023-02

MedNet Dermatologie 2023-01

apr 2023

Lees meer over MedNet Dermatologie 2023-01

MedNet Dermatologie 2022-04

dec 2022

Lees meer over MedNet Dermatologie 2022-04

MedNet Dermatologie 2022-03

sep 2022

Lees meer over MedNet Dermatologie 2022-03

MedNet Dermatologie 2022-02

jun 2022

Lees meer over MedNet Dermatologie 2022-02

MedNet Dermatologie 2022-01

apr 2022

Lees meer over MedNet Dermatologie 2022-01