Interacties tussen genen en de omgeving bij kinderen met MS

Delen via:
ECTRIMS 2023

Het ontrafelen van het ingewikkelde samenspel tussen genetische risicofactoren en omgevingsfactoren bij kinderen met MS kan meer inzicht geven in oorzakelijke factoren van de ziekte. Professor Emmanuelle Waubant presenteerde tijdens het congres resultaten van verschillende studies naar de interactie tussen aan de ene kant genen en aan de andere kant een doorgemaakte virusinfectie, blootstelling aan de zon of blootstelling aan toxische stoffen. 

Talrijke factoren kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van MS, waaronder meer dan 200 genetische varianten en omgevingsfactoren, zoals een eerdere infectie met het Epstein-Barr virus, overgewicht en roken. Waubant beredeneerde dat de invloed van omgevingsfactoren op de ontwikkeling van MS gemakkelijker te bestuderen is bij kinderen dan bij volwassenen, vanwege de kortere tijd tussen blootstelling aan risicofactoren en start van de ziekte en omdat de kans op onbetrouwbare herinneringen over de mate van blootstelling kleiner is. 

Een gen-omgevingsinteractie (GxE) is aanwezig als het effect van blootstelling aan de ene risicofactor – in genen of omgeving – afhangt van blootstelling aan een andere risicofactor. Van additieve interactie is sprake als het gecombineerde risico van 2 factoren groter of kleiner is dan de som van de risico’s (1 + 1 is niet gelijk aan 2). Dit is een interessant concept voor de publieke gezondheidszorg, omdat het betekent dat bepaalde subgroepen meer dan gemiddeld zullen profiteren van preventieve maatregelen. 

Eerdere onderzoeken bij kinderen geven bewijs voor de aanwezigheid van additieve GxE-interacties tussen 2 genetische varianten die geassocieerd zijn met MS, namelijk HLA-DRB1*15 en het GG-genotype van CD86, en eerdere infectie met Epstein-Barr-virus. Vooralsnog is er geen bewijs voor de aanwezigheid van GxE-interacties tussen verschillende genetische risicofactoren voor MS en blootstelling aan de zon of ultraviolette straling. Wel zijn additieve interacties gevonden tussen DRB1*15 en het CD86 GG-genotype en blootstelling aan ozon. Meer kennis van deze interacties kan uiteindelijk belangrijke inzichten geven in pathologische mechanismen van MS. 

Bron: 

Waubant E. Interactions between genetic and environmental risk factors in pediatric MS. ECTRIMS 2023, abstract O081/4005.

Heterogeniteit in de ziekte van Alzheimer – een data-gedreven benadering

apr 2020 | Dementie

Lees meer over Heterogeniteit in de ziekte van Alzheimer – een data-gedreven benadering

Kortdurende blootstelling aan fijnstof en het risico op ziekenhuisopname

mrt 2020 | Diabetes, Longoncologie

Lees meer over Kortdurende blootstelling aan fijnstof en het risico op ziekenhuisopname

Matige levenslange alcoholinname kan gunstig effect hebben op Alzheimer

mrt 2020 | Dementie

Lees meer over Matige levenslange alcoholinname kan gunstig effect hebben op Alzheimer

Charlotte Teunissen: “Dit is 1-0 voor tau”

mrt 2020 | Dementie

Lees meer over Charlotte Teunissen: “Dit is 1-0 voor tau”

Vaker oogproblemen bij Parkinson

mrt 2020 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Vaker oogproblemen bij Parkinson

Effectiviteit van amiloride, fluoxetine en riluzol bij secundair progressieve MS (SPMS)

mrt 2020 | Multipele Sclerose

Lees meer over Effectiviteit van amiloride, fluoxetine en riluzol bij secundair progressieve MS (SPMS)

Neurologisch Jaaroverzicht 2025

15 dec 2025 om 20:00 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2025

Parkinson: Dopaminerge infusietherapie - Ervaringen uit de praktijk

4 dec 2025 om 20:00 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Parkinson: Dopaminerge infusietherapie - Ervaringen uit de praktijk

Benefit-Risk Ratio bij DMT's in MS: dilemma’s van de behandelaar

25 nov 2025 om 19:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over Benefit-Risk Ratio bij DMT's in MS: dilemma’s van de behandelaar

Ouder worden met MS

12 nov 2025 om 20:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over Ouder worden met MS

Keynote webinar | Spotlight on functional neurological disorder

20 okt 2025 om 18:00

Lees meer over Keynote webinar | Spotlight on functional neurological disorder

Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

2 jul 2025 om 20:00 | Vaccinatie, Virale infecties

Lees meer over Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

Kosteneffectiviteit van MS-medicatie in de praktijk

12 mei 2025 om 20:00 | Multipele Sclerose

Lees meer over Kosteneffectiviteit van MS-medicatie in de praktijk

Overmatige slaperigheid overdag bij OSA & narcolepsie: de laatste inzichten

22 jan 2025 om 20:00

Lees meer over Overmatige slaperigheid overdag bij OSA & narcolepsie: de laatste inzichten

Neurologisch Jaaroverzicht 2024

17 dec 2024 om 20:00 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2024
Er zijn geen e-learnings gevonden.

MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

maandag 19 jan 2026 van 18:00 tot 21:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

ECTRIMS NL 2026

woensdag 21 okt 2026 t/m vrijdag 23 okt 2026 | Multipele Sclerose

Lees meer over ECTRIMS NL 2026

Behandeling van chronische migraine met cannabidiol

dec 2025 | Hoofdpijn

Lees meer over Behandeling van chronische migraine met cannabidiol

De link tussen oestrogenen en CGRP

dec 2025 | Hoofdpijn

Lees meer over De link tussen oestrogenen en CGRP

Migraineaanvallen en oxytocine: wat is het verband?

dec 2025 | Hoofdpijn

Lees meer over Migraineaanvallen en oxytocine: wat is het verband?

Rol voor endocannabinoïde systeem bij anti-CGRP-therapieresistente patiënten?

dec 2025 | Hoofdpijn

Lees meer over Rol voor endocannabinoïde systeem bij anti-CGRP-therapieresistente patiënten?

Confocale microscopie van de cornea toont afwijkingen bij migrainepatiënten

dec 2025 | Hoofdpijn, Hoornvliesaandoeningen

Lees meer over Confocale microscopie van de cornea toont afwijkingen bij migrainepatiënten

Goede cardiovasculaire gezondheid beschermt hersenen bij mensen met diabetes

nov 2025 | Dementie, Diabetes

Lees meer over Goede cardiovasculaire gezondheid beschermt hersenen bij mensen met diabetes

Ablatie vermindert beroerterisico bij AF

nov 2025 | Neuro-vasculair, Ritmestoornissen

Lees meer over Ablatie vermindert beroerterisico bij AF

De langetermijneffecten van een leefstijlinterventie bij MS

sep 2025 | Multipele Sclerose

Lees meer over De langetermijneffecten van een leefstijlinterventie bij MS

Aantal ruggenmerglaesies hangt samen met snellere escalatie van behandeling

sep 2025 | Multipele Sclerose

Lees meer over Aantal ruggenmerglaesies hangt samen met snellere escalatie van behandeling

Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

jan 2024 | Neuro-vasculair

Lees meer over Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

dec 2023 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

Real World Evidence in MS

jan 2020 | Multipele Sclerose

Lees meer over Real World Evidence in MS

MedNet Neurologie 2025-03

sep 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-03

MedNet Neurologie 2025-02

jun 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-02

MedNet Neurologie 2025-01

mrt 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-01

MedNet Neurologie 2024-04

dec 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-04

MedNet Neurologie 2024-03

sep 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-03

MedNet Neurologie 2024-02

jun 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-02

MedNet Neurologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-01

MedNet Neurologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-04

MedNet Neurologie 2023-03

sep 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-03

Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID

feb 2022

Lees meer over Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID