Interacties tussen genen en de omgeving bij kinderen met MS

Delen via:
ECTRIMS 2023

Het ontrafelen van het ingewikkelde samenspel tussen genetische risicofactoren en omgevingsfactoren bij kinderen met MS kan meer inzicht geven in oorzakelijke factoren van de ziekte. Professor Emmanuelle Waubant presenteerde tijdens het congres resultaten van verschillende studies naar de interactie tussen aan de ene kant genen en aan de andere kant een doorgemaakte virusinfectie, blootstelling aan de zon of blootstelling aan toxische stoffen. 

Talrijke factoren kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van MS, waaronder meer dan 200 genetische varianten en omgevingsfactoren, zoals een eerdere infectie met het Epstein-Barr virus, overgewicht en roken. Waubant beredeneerde dat de invloed van omgevingsfactoren op de ontwikkeling van MS gemakkelijker te bestuderen is bij kinderen dan bij volwassenen, vanwege de kortere tijd tussen blootstelling aan risicofactoren en start van de ziekte en omdat de kans op onbetrouwbare herinneringen over de mate van blootstelling kleiner is. 

Een gen-omgevingsinteractie (GxE) is aanwezig als het effect van blootstelling aan de ene risicofactor – in genen of omgeving – afhangt van blootstelling aan een andere risicofactor. Van additieve interactie is sprake als het gecombineerde risico van 2 factoren groter of kleiner is dan de som van de risico’s (1 + 1 is niet gelijk aan 2). Dit is een interessant concept voor de publieke gezondheidszorg, omdat het betekent dat bepaalde subgroepen meer dan gemiddeld zullen profiteren van preventieve maatregelen. 

Eerdere onderzoeken bij kinderen geven bewijs voor de aanwezigheid van additieve GxE-interacties tussen 2 genetische varianten die geassocieerd zijn met MS, namelijk HLA-DRB1*15 en het GG-genotype van CD86, en eerdere infectie met Epstein-Barr-virus. Vooralsnog is er geen bewijs voor de aanwezigheid van GxE-interacties tussen verschillende genetische risicofactoren voor MS en blootstelling aan de zon of ultraviolette straling. Wel zijn additieve interacties gevonden tussen DRB1*15 en het CD86 GG-genotype en blootstelling aan ozon. Meer kennis van deze interacties kan uiteindelijk belangrijke inzichten geven in pathologische mechanismen van MS. 

Bron: 

Waubant E. Interactions between genetic and environmental risk factors in pediatric MS. ECTRIMS 2023, abstract O081/4005.

Diepe hersenstimulatie veilig bij ernstige tinnitus

dec 2025

Lees meer over Diepe hersenstimulatie veilig bij ernstige tinnitus

MRI-beelden laten voor het eerst zien hoe hersenvocht het brein schoonspoelt

dec 2025 | Dementie, Neuro-vasculair

Lees meer over MRI-beelden laten voor het eerst zien hoe hersenvocht het brein schoonspoelt

Leefstijlaanpassingen kunnen achteruitgang bij parkinson mogelijk afremmen

nov 2025 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Leefstijlaanpassingen kunnen achteruitgang bij parkinson mogelijk afremmen

MRI-innovatie geeft beter inzicht in het bewegende lichaam

nov 2025 | Artrose, Hartfalen, Neuro-musculair

Lees meer over MRI-innovatie geeft beter inzicht in het bewegende lichaam

Vijf nieuwe onderzoeken naar kinderkanker van start dankzij KiKa

nov 2025 | Bot en wekedelentumoren, Immuuntherapie, Lymfoom, Neuro-oncologie

Lees meer over Vijf nieuwe onderzoeken naar kinderkanker van start dankzij KiKa

Groeiend bewijs: maak leefstijlinterventies belangrijker en toegankelijker

nov 2025

Lees meer over Groeiend bewijs: maak leefstijlinterventies belangrijker en toegankelijker

Neurologisch Jaaroverzicht 2025

15 dec 2025 om 20:00 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2025

Parkinson: Dopaminerge infusietherapie - Ervaringen uit de praktijk

4 dec 2025 om 20:00 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Parkinson: Dopaminerge infusietherapie - Ervaringen uit de praktijk

Benefit-Risk Ratio bij DMT's in MS: dilemma’s van de behandelaar

25 nov 2025 om 19:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over Benefit-Risk Ratio bij DMT's in MS: dilemma’s van de behandelaar

Ouder worden met MS

12 nov 2025 om 20:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over Ouder worden met MS

Keynote webinar | Spotlight on functional neurological disorder

20 okt 2025 om 18:00

Lees meer over Keynote webinar | Spotlight on functional neurological disorder

Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

2 jul 2025 om 20:00 | Vaccinatie, Virale infecties

Lees meer over Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

Kosteneffectiviteit van MS-medicatie in de praktijk

12 mei 2025 om 20:00 | Multipele Sclerose

Lees meer over Kosteneffectiviteit van MS-medicatie in de praktijk

Overmatige slaperigheid overdag bij OSA & narcolepsie: de laatste inzichten

22 jan 2025 om 20:00

Lees meer over Overmatige slaperigheid overdag bij OSA & narcolepsie: de laatste inzichten

Neurologisch Jaaroverzicht 2024

17 dec 2024 om 20:00 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2024
Er zijn geen e-learnings gevonden.

MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

maandag 19 jan 2026 van 18:00 tot 21:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

ECTRIMS NL 2026

woensdag 21 okt 2026 t/m vrijdag 23 okt 2026 | Multipele Sclerose

Lees meer over ECTRIMS NL 2026

Afwijkingen in degree centrality gaan gepaard met het ziektebeloop van MS

jun 2022 | Multipele Sclerose

Lees meer over Afwijkingen in degree centrality gaan gepaard met het ziektebeloop van MS

Clustering van hypersomnolentie maakt fenotypering mogelijk

jun 2022

Lees meer over Clustering van hypersomnolentie maakt fenotypering mogelijk

EAN-richtlijnen over invasieve behandeling van Parkinson en neuropathische pijn

jun 2022 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over EAN-richtlijnen over invasieve behandeling van Parkinson en neuropathische pijn

Topexperts tijdens vol Presidential Symposium

jun 2022 | Dementie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose, Neuro-vasculair

Lees meer over Topexperts tijdens vol Presidential Symposium

Ruggenmergstimulatie bij pijnlijke diabetische neuropathie

apr 2022 | Diabetes

Lees meer over Ruggenmergstimulatie bij pijnlijke diabetische neuropathie

Ravulizumab effectief bij gegeneraliseerde myasthenia gravis

apr 2022 | Neuro-musculair

Lees meer over Ravulizumab effectief bij gegeneraliseerde myasthenia gravis

Trofinetide effectief bij syndroom van Rett

apr 2022

Lees meer over Trofinetide effectief bij syndroom van Rett

De neurobiologie van COVID-19: wat weten we?

apr 2022 | Virale infecties

Lees meer over De neurobiologie van COVID-19: wat weten we?

Ublituximab vergeleken met teriflunomide bij RMS-patiënten

apr 2022 | Multipele Sclerose

Lees meer over Ublituximab vergeleken met teriflunomide bij RMS-patiënten

Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

jan 2024 | Neuro-vasculair

Lees meer over Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

dec 2023 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

Real World Evidence in MS

jan 2020 | Multipele Sclerose

Lees meer over Real World Evidence in MS

MedNet Neurologie 2025-03

sep 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-03

MedNet Neurologie 2025-02

jun 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-02

MedNet Neurologie 2025-01

mrt 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-01

MedNet Neurologie 2024-04

dec 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-04

MedNet Neurologie 2024-03

sep 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-03

MedNet Neurologie 2024-02

jun 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-02

MedNet Neurologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-01

MedNet Neurologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-04

MedNet Neurologie 2023-03

sep 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-03

Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID

feb 2022

Lees meer over Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID