Meer bewijs voor verband tussen allergieën en ultrabewerkte voeding

De forse toename van allergieën in de afgelopen decennia valt niet meer los te zien van onze veranderde voedingsgewoonten.¹ De Italiaanse hoogleraar allergie bij kinderen Roberto Berni Canani laat overtuigend bewijs zien voor de schadelijke rol van ultrabewerkte voeding bij het ontwikkelen van allergische aandoeningen zoals voedselallergie, constitutioneel eczeem en eosinofiele oesofagitis.²

Volgens Canani is het aandeel ultrabewerkte voeding de afgelopen 10 jaar wereldwijd met meer dan 100% toegenomen. Canani: “De gevolgen zijn verstrekkend: verlies van een immuunondersteunend dieet, schade aan het darmmicrobioom en verhoogde systemische blootstelling aan glycosyleringseindproducten (advanced glycation end products, AGE’s). Dit zijn verbindingen tussen suikers en eiwitten die het eiwit degenereren en leiden tot onder meer constitutioneel eczeem.”³

Darmbarrière en immuunreactie

In experimentele diermodellen laat Canani zien dat blootstelling aan ultrabewerkt voedsel leidt tot verlies van gunstige bacteriesoorten in de darm: meer dan 1.400 soorten verdwijnen na 3 weken, de productie van butyraat vermindert en de slijmvlieslaag van de darm raakt aangetast.⁴ Deze slijmvlieslaag zorgt voor een gezonde interactie tussen microbioom en afweer. Tegelijk stijgt de blootstelling aan lipopolysacchariden en AGE’s, die via het activeren van de RAGE-receptor het immuunsysteem verschuiven richting Th2-dominantie. Dit verhoogt de productie van IL-4, IL-5, IL-9 en IL-13: cytokinen die centraal staan bij allergische aandoeningen.⁴

Van borstvoeding tot eczeem

Niet alleen de voeding van het kind, maar ook die van de moeder speelt een rol. Canani toont verhoogde AGE-waarden aan in moedermelk van vrouwen met een ultrabewerkte voeding en in de huid van hun kinderen met constitutioneel eczeem.⁵ Bij baby’s met voedselgerelateerde proctocolitis of koemelkeiwitallergie die aparte babyvoeding kregen, ziet hij eenzelfde trend.⁶ 

Ontbrekend puzzelstuk

Canani pleit voor een veel grotere rol voor onbewerkte voeding in de preventie en behandeling van allergieën. “We richten ons met medicijnen op de ontsteking, terwijl we de grootste aanjager, ongezonde voeding, over het hoofd zien. Eén portie ultrabewerkt eten per week is geen probleem, maar de huidige overdaad ondermijnt structureel de immuuntolerantie.”

Bronnen:

1. Berni Canani R. Ultraprocessed foods and allergy outcomes. EAACI 2025, interactive workshop.
2. Berni Canani R, Carucci L, Coppola S, et al. Ultra-processed foods, allergy outcomes and underlying mechanisms in children: An EAACI task force report. Pediatr Allergy Immunol. 2024;35:e14231. 
3. Caldaria E, Carucci L, Coppola S, et al. Submitted.
4. Carucci L. Manuscript in preparation.
5. Alkan ŞB, Güler T, Çelik İK, et al. Relationship of advanced glycation end products with disease severity in breast-fed infants with atopic dermatitis. Pediatr Allergy Immunol. 2024;35:e14238.
6. Coppola S, Fogliano V, Xie Y, et al. Advanced glycation end-products in formulas for the dietary management of cow’s milk protein allergy. EAACI 2025, poster presentation.