IBD-patiënten die gedurende twee jaar met succes worden behandeld met een TNF-remmer, hebben een laag risico op verlies van respons. Dat blijkt uit onderzoek onder leiding van Bas Oldenburg en Herma Fidder, uitgevoerd in het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein en het UMC Utrecht.
Foto: Shidlovski / Getty Images / iStock
Na een succesvolle remissie-inductie wordt het risico op loss of response op anti-TNFα geschat op 13-21% per patiëntjaar. Deze percentages zijn gebaseerd op studies met minder dan 2 jaar follow-up. In de klinische praktijk wordt anti-TNFα echter vaak veel langer gebruikt met gunstige langetermijnuitkomsten. Een kwantificatie van deze langetermijneffectiviteit helpt mogelijk om de balans op te maken tussen de voordelen, risico’s en kosten van langdurige behandeling. De onderzoekers verwachtten dat hoewel het jaarlijkse risico op therapiefalen relatief hoog is direct na het starten met anti-TNF, dit waarschijnlijk afneemt naarmate de behandeling langer duurt. Het doel van deze multicenter, retrospectieve cohortstudie was dan ook te beoordelen of de incidentie van verlies van respons – gedefinieerd als het stoppen van de medicatie vanwege ziekteactiviteit binnen 4 maanden – afneemt met een langere behandelduur. Het onderzoek werd uitgevoerd bij patiënten met colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn die tussen 2011 en 2019 ten minste 4 maanden anti-TNFα kregen. Secundaire doelen waren het identificeren van factoren die verlies van respons kunnen voorspellen, het risico op stoppen van de medicatie door alle oorzaken en anti-TNF-dosisescalatie.
Risico neemt af met de tijd
Er werden 844 anti-TNFα-behandelepisodes bij 708 personen meegenomen in deze analyse. Verlies van respons trad op in 211 episodes (25,0%), waarbij anti-drug-antilichamen werden gedetecteerd in 66 gevallen (31,3%). Tijdens het eerste jaar was de incidentie van verlies van respons driemaal hoger dan na 4 jaar behandeling (17,2% vs. 4,8% per patiëntjaar; p < 0,001). De incidentie van het staken van anti-TNF (28,6% vs. 14,0% per patiëntjaar, p < 0,001) en dosisescalatie (38,0% vs. 6,8% per patiëntjaar; p < 0,001) daalde ook significant tussen respectievelijk het eerste jaar en na 4 jaar. Voorspellers van verlies van respons waren colitis ulcerosa (ten opzichte van ziekte van Crohn; aHR 1,53; 95%-BI 1,10-2,15) en, bij patiënten met Crohn, stricturen of penetrerende ziekte (aHR 1,68; 95%-BI 1,15-2,46) en mannelijk geslacht (aHR 0,55; 95%-BI 0,38-0,78). Immuunmodulatoren hadden een beschermend effect tegen verlies van respons bij anti-drug antilichamen (aHR 0,42; 95%-BI 0,24-0,74).
Deze bevindingen wijzen er volgens de auteurs op dat IBD-patiënten die zo’n 2 jaar succesvol worden behandeld met anti-TNFα, een populatie vertegenwoordigen met een gunstige balans tussen effectiviteit en verdraaglijkheid.