Druk op zorg door dure geneesmiddelen. Maar is dat wel zo?

Delen via:

Bijna 10 procent van de kosten voor medisch-specialistische zorg gaat op aan dure geneesmiddelen. Daarmee komt de betaalbaarheid onder druk, stelt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) in de Monitor dure geneesmiddelen in de medisch-specialistische zorg 2020. Het middel met de hoogste totale uitgavenpost is al een paar jaar op rij adalimumab.  Of moeten we dit toch anders zien?

Hoewel de uitgaven per patiënt dalen, groeien de totale kosten omdat er steeds meer nieuwe dure geneesmiddelen op de markt komen, stelt de NZa in de monitor. De NZa ziet dat de gedeclareerde bedragen aan dure geneesmiddelen met 9,9 procent toenamen in 2018 tot 2,27 miljard euro. Het aandeel dat deze medicijnen uitmaakt van de totale uitgaven in de specialistische zorg groeit van 6,8 procent in 2012 naar 9,5 procent in 2018. Er gaat vooral veel geld naar dure kankermedicijnen (bijna de helft van de uitgaven aan dure geneesmiddelen), maar ook naar middelen voor reumapatiënten (een kwart). Het medicijn met de hoogste totale uitgavenpost was in 2018 net als in 2017 adalimumab. Het duurste middel qua uitgaven per patiënt was stofwisselingsziektemedicijn sebelipase alfa, dat per patiënt ruim 1 miljoen euro kostte in 2018.

Aandeel dure geneesmiddelen in stijging kosten veel kleiner

Volgens Marc Pomp, zelfstandig onderzoeker gezondheidseconomie, wekken deze cijfers onterecht de indruk dat dure geneesmiddelen een belangrijke oorzaak zijn van stijgende zorguitgaven. “Feit is dat de totale zorguitgaven zonder dure intramurale geneesmiddelen vrijwel net zo snel zouden zijn gegroeid.” Figuur 1 laat dit zien. In de figuur is nog niet meegenomen dat in de jaren 2012-2015 veel geneesmiddelen die voorheen werden betaald via de apotheek zijn ‘overgeheveld’ naar het ziekenhuisbudget. Als je voor deze overheveling corrigeert is de bijdrage van dure geneesmiddelen aan de groei van de zorguitgaven nog kleiner.

Figuur 1. Groei zorguitgaven met en zonder dure geneesmiddelen. De grootste component van de stijging van de zorgkosten in de afgelopen jaren zijn de loon- en prijsstijgingen (dus los van de geneesmiddelprijzen), ruim 50% van de totale kostenstijging.

Figuur 2. Kosten van reumamiddelen

Toename van patiënten

De stijging van de dure geneesmiddelen komt volgens de NZa vooral door een toename van het aantal patiënten. In 2018 kregen 294.537 patiënten dure geneesmiddelen, 11 procent meer dan in 2017. De uitgaven aan dure geneesmiddelen per patiënt daalden juist met 2 procent. De toezichthouder wijst erop dat de volumes en daarmee ook de kosten nog beter beheerst kunnen worden door meer in te zetten op gepast gebruik, het inzetten van een medicijn bij de patiënten die er het meeste voordeel van hebben. Hoewel de NZa stelt dat vrijwel alle ziekenhuizen hier projecten voor hebben opgestart en zorgverzekeraars afspraken maken over gepast gebruik, valt er nog een wereld te winnen, meent de toezichthouder. De ziekenhuizen geven in het onderzoek van de toezichthouder namelijk in meerderheid aan dat ze in het verbeteren van gepast gebruik niet slagen, wegens onvoldoende tijd, geld en informatie.

Andere contracten nodig

De betaalbaarheid staat onder druk, concludeert de NZa. Volgens de toezichthouder kan daar wat aan gedaan worden via betere prikkels in het inkoopbeleid. Op dit moment is de NZa bezig met een onderzoek naar of de inkoopmarkt beter ingericht kan worden. De resultaten daarvan worden in het najaar verwacht.

Volgens de NZa is er kans op verdringing van andere zorg als de kosten van dure geneesmiddelen een steeds groter deel van het geheel uitmaken. Al ziet de toezichthouder ‘daar nog geen concrete aanleiding voor’. Over die laatste conclusie reageert de geneesmiddelenindustrie positief. “De toegang tot verzekerde medicijnen in het ziekenhuis is niet in het geding is. Dat is goed nieuws voor patiënten”, zegt Gerard Schouw, directeur Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (VIG). Hij stelt wel dat het toenemende aantal patiënten en de toestroom van nieuwe innovatieve medicijnen vragen om herijking van het systeem van beoordeling en vergoeding. “Later dit jaar komt de VIG met voorstellen hierover. We moeten dat samen met de betrokken zorgpartners in de steigers zetten. De tijd dringt.”

Marc Pomp: “Voor volumegroei is in elk geval nauwelijks ruimte. In het Hoofdlijnenakkoord medisch-specialistische zorg is afgesproken dat de volumegroei in 2021 nul is. Daar vallen ook de add-ons onder. Je ziet dat er steeds meer onderzoek plaatsvindt naar dosisreductie, ook in de reumatologie. Maar eigenlijk is dat maatschappelijk gezien verspilling van energie. Nu wordt betaald per milliliter. Dan is dosisreductie inderdaad een besparing. Maar je kunt je ook voorstellen dat je afspraken met elkaar zou kunnen maken per patiënt. Dan hoef je niet ingewikkeld te doen met halvering van dosering, en bespaar je je een hoop gesteggel. Voor farmaceutische bedrijven zou het ook niet moeten uitmaken, als die uiteindelijk maar onder de streep hetzelfde uitkomen en de ontwikkelkosten kunnen terugverdienen. Dat soort contracten zien we echter nog niet”.

Dit artikel is een bewerking van het artikel op SKIPR.nl: ‘Betaalbaarheid dure geneesmiddelen onder druk‘.

 

36% van de geregistreerde klinische trials heeft geen gepubliceerde resultaten

mrt 2024

Lees meer over 36% van de geregistreerde klinische trials heeft geen gepubliceerde resultaten

Kan vitamine K helpen tegen artrose?

mrt 2024 | Artrose

Lees meer over Kan vitamine K helpen tegen artrose?

Medisch bewijs sneller vinden met EvidenceHunt

mrt 2024

Lees meer over Medisch bewijs sneller vinden met EvidenceHunt

Sluisgeneesmiddelen: alle ins en outs

mrt 2024

Lees meer over Sluisgeneesmiddelen: alle ins en outs

Advies Zorginstituut: vergoed langdurige oefentherapie bij ernstige reumatoïde artritis

mrt 2024 | RA

Lees meer over Advies Zorginstituut: vergoed langdurige oefentherapie bij ernstige reumatoïde artritis

Na de COVID-19-pandemie: thuismonitoring en bloedafname via de vingerprik

mrt 2024 | RA

Lees meer over Na de COVID-19-pandemie: thuismonitoring en bloedafname via de vingerprik

SpA café 7:
Perifere uitingen van SpA in de klinische praktijk

11 apr 2024 om 18:30 | Spondyloartritis

Lees meer over SpA café 7:
Perifere uitingen van SpA in de klinische praktijk

Expertdebat SLE, Deel 3 - Praktische handvatten: Van zwangerschapswens tot de rol van B-cellen in lupus

11 mrt 2024 | Immuuntherapie, SLE

Lees meer over Expertdebat SLE, Deel 3 - Praktische handvatten: Van zwangerschapswens tot de rol van B-cellen in lupus

Should baricitinib (Olumiant®) be the JAKi of choice in rheumatoid arthritis? – A review of the evidence

5 mrt 2024 | Artritis

Lees meer over Should baricitinib (Olumiant®) be the JAKi of choice in rheumatoid arthritis? – A review of the evidence

SpA café 5: De nieuwe ASAS-EULAR aanbevelingen voor de behandeling van axSpA

8 nov 2023 | Spondyloartritis

Lees meer over SpA café 5: De nieuwe ASAS-EULAR aanbevelingen voor de behandeling van axSpA

ReumaReality: gepersonaliseerde zorg voor uiteenlopende patiënten

30 okt 2023 om 20:00 | Artrose

Lees meer over ReumaReality: gepersonaliseerde zorg voor uiteenlopende patiënten

SpA café 6: Structurele schade bij axiale SpA

3 okt 2023 om 18:30 | Spondyloartritis

Lees meer over SpA café 6: Structurele schade bij axiale SpA

SpA café 3: pijn herkennen en behandelen bij patiënten met SpA

6 mrt 2023 | Arthritis psoriatica, Spondyloartritis

Lees meer over SpA café 3: pijn herkennen en behandelen bij patiënten met SpA

Expertdebat SLE en lupus nefritis - Deel 2

21 dec 2022 | Immuuntherapie, SLE

Lees meer over Expertdebat SLE en lupus nefritis - Deel 2

Webinar: Reumatologie actueel

15 nov 2022

Lees meer over Webinar: Reumatologie actueel

e-learning SpA in de praktijk

Psoriasis, Spondyloartritis

Lees meer over e-learning SpA in de praktijk
Er zijn geen bijeenkomsten gevonden.

Hoe abortuswetgeving invloed heeft op de reumatologiepatiënt

nov 2023 | Arteriitis, Arthritis psoriatica, Artrose, RA, SLE, Spondyloartritis

Lees meer over Hoe abortuswetgeving invloed heeft op de reumatologiepatiënt

Zo veilig zijn COVID-vaccins bij gebruik immuunsuppressiva

nov 2023 | Arthritis psoriatica, Spondyloartritis, Vaccinatie

Lees meer over Zo veilig zijn COVID-vaccins bij gebruik immuunsuppressiva

AI berekent straks de Sharp/van der Heijde-score bij RA

nov 2023 | RA

Lees meer over AI berekent straks de Sharp/van der Heijde-score bij RA

Op zoek naar de optimale timing om belimumab te starten

nov 2023 | SLE

Lees meer over Op zoek naar de optimale timing om belimumab te starten

Gaan digitale biomarkers de zorgkloof bij PsA en RA oplossen?

nov 2023 | RA, Spondyloartritis

Lees meer over Gaan digitale biomarkers de zorgkloof bij PsA en RA oplossen?

Behandeling RA met hydroxychloroquine verlaagt kans op leververvetting

nov 2023 | Hepatologie, RA

Lees meer over Behandeling RA met hydroxychloroquine verlaagt kans op leververvetting

Zwangerschap met reumatische aandoening geeft opvallend hoog CV-risico

nov 2023 | Arteriitis, Arthritis psoriatica, Artrose, JIA, RA, Sclerodermie, SLE, Spondyloartritis

Lees meer over Zwangerschap met reumatische aandoening geeft opvallend hoog CV-risico

Goed vergeleken: TNF-alfa- en JAK-remmer in real-life setting

nov 2023 | RA

Lees meer over Goed vergeleken: TNF-alfa- en JAK-remmer in real-life setting

Nieuwe EULAR-richtlijn: hoe vermoeidheid te behandelen?

nov 2023 | Arthritis psoriatica, Artrose, JIA, Jicht, RA, Sclerodermie, Sjögren, SLE, Spondyloartritis

Lees meer over Nieuwe EULAR-richtlijn: hoe vermoeidheid te behandelen?

Psoriatic Disease: het belang van anamnese en het herkennen van rode vlaggen

nov 2022 | Psoriasis

Lees meer over Psoriatic Disease: het belang van anamnese en het herkennen van rode vlaggen

De voor- en nadelen van zorg op afstand: ervaringen van Nederlandse reumatologen tijdens COVID

nov 2020

Lees meer over De voor- en nadelen van zorg op afstand: ervaringen van Nederlandse reumatologen tijdens COVID

Podcast - Terugkerende koortssyndromen: steeds beter te (be)grijpen en behandelen

okt 2020

Lees meer over Podcast - Terugkerende koortssyndromen: steeds beter te (be)grijpen en behandelen

De ACR-adviezen voor reumatologische zorg tijdens de COVID-19-pandemie nader bekeken

aug 2020 | RA, SLE

Lees meer over De ACR-adviezen voor reumatologische zorg tijdens de COVID-19-pandemie nader bekeken

MedNet Reumatologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Reumatologie 2023-04

MedNet Reumatologie 2023-02

jun 2023

Lees meer over MedNet Reumatologie 2023-02

MedNet Reumatologie 2023-01

mrt 2023

Lees meer over MedNet Reumatologie 2023-01

MedNet Reumatologie 2022-04

dec 2022

Lees meer over MedNet Reumatologie 2022-04

MedNet Reumatologie 2022-03

sep 2022

Lees meer over MedNet Reumatologie 2022-03

MedNet Reumatologie 2022-02

jun 2022

Lees meer over MedNet Reumatologie 2022-02

MedNet Reumatologie 2022-01

mrt 2022

Lees meer over MedNet Reumatologie 2022-01