Gronings cohort toont nut van speekselklier-echografie bij Sjögren

Delen via:

Patiënten met het primaire syndroom van Sjögren (pSS) en afwijkingen op de speekselklier-echografie (SGUS) blijken andere klinische, functionele en serologische kenmerken en patiëntgerapporteerde uitkomsten (PROM’s) te hebben dan SGUS-negatieve patiënten, zo is gevonden in het RESULT-cohort van het UMCG. SGUS zou een nuttig hulpmiddel kunnen zijn voor het selecteren van patiënten voor klinische studies en voor het inschatten van de therapeutische noodzaak.

pSS is een veelvoorkomende systemische auto-immuunziekte. Vrouwen worden negen keer vaker getroffen dan mannen. Veelvoorkomende symptomen, zoals extreme vermoeidheid en sicca-symptomen, hebben een grote invloed op de kwaliteit van leven. Het is een zeer heterogene ziekte. Dit komt al tijdens de diagnostische fase naar voren, waarin niet elke pSS-patiënt auto-antilichamen of een focusscore-positieve speekselklierbiopsie blijkt te hebben. Er lijken dan ook verschillende subgroepen van patiënten te bestaan.

Behoefte aan stratificatie en selectie

Het zou heel nuttig zijn om vast te kunnen stellen welke patiënten een hoog risico op een ernstig ziektebeloop hebben. In deze zoektocht worden prospectieve cohortstudies steeds belangrijker.

Helaas zijn er nog steeds weinig behandelopties voor pSS-patiënten. Daarom wordt reikhalzend uitgekeken naar nieuwe behandelingen. Om de juiste patiënt de juiste behandeling te kunnen geven, wordt gezocht naar manieren om patiënten te stratificeren en selecteren voor klinische studies.

Echografie van de speekselklier

SGUS wordt steeds vaker toegepast voor de beeldvorming van de speekselklieren van pSS-patiënten. Tegenwoordig is echografie algemeen toegankelijk op de poli. SGUS is patiëntvriendelijk en daarom geschikt voor herhaaldelijk gebruik.

Eerder hebben de Groningse onderzoekers de validiteit van SGUS vastgesteld. Ze vonden dat een positieve echografie, gebaseerd op de totale Hocevar-score, voorspellend is voor de classificatie volgens de criteria van de Amerikaanse en Europese reumatologieverenigingen (ACR en EULAR). Vervolgens hebben de Groningers aangetoond dat het meten van alleen hypo-echogene gebieden in één parotis en één submandibulaire klier voldoende is om de ACR/EULAR-classificatie te voorspellen. Hierdoor neemt de haalbaarheid van SGUS toe.

Hoewel een eenvoudiger scoresysteem volstaat voor de classificatie, is niet bekend of SGUS-afwijkingen ook gebruikt kunnen worden voor de andere doeleinden, te weten de stratificatie van patiënten, de langdurige follow-up of zelfs als selectiemethode voor klinische studies. Daarom wordt bij iedere deelnemende patiënt in een studie, zo ook in het RESULT-cohort, een volledige SGUS-evaluatie volgens de Hocevar-score uitgevoerd.

Groningse cohortstudie

In de zorg voor patiënten met (vermoedelijke) pSS bestaat in het UMCG een unieke samenwerking tussen verschillende afdelingen. Het REgistry of Sjögren syndrome in Umcg – LongiTudinal (RESULT)-cohort is opgezet om biomarkers en klinische parameters te identificeren die het longitudinale beloop van pSS bepalen en voorspellen.

In deze studie zijn opeenvolgende poliklinische patiënten die opgenomen waren in dit cohort, geselecteerd. Ze waren geclassificeerd op basis de ACR/EULAR-criteria en ondergingen bij aanvang een volledig echografisch onderzoek (Hocevar-score 0-48), waarbij een totale SGUS-score van ≥ 15 werd beschouwd als positief.

In totaal kwamen 172 van de 186 pSS-patiënten in aanmerking. 136 personen (79%) waren SGUS-positief. Zij hadden een significant langere ziekteduur, een hogere EULAR Sjögren Syndrome Disease Activity Index en een hogere Sjögren Syndrome Disease Damage Index dan SGUS-negatieve patiënten. Bovendien hadden SGUS-positieve patiënten een grotere kans op een positieve parotisklierbiopsie, aanwezigheid van anti-SSA- en anti-SSB-antilichamen, afwijkend ongestimuleerd volledig speeksel en oculaire kleuringsscore, en een hogere IgG-titer en reumafactor.

SGUS-positieve patiënten scoorden significant lager op de EULAR Sjögren Syndrome Patient-Reported Index voor vermoeidheid en pijn en vonden hun ziektetoestand vaker acceptabel dan SGUS-negatieve patiënten. De SGUS-totaalscore vertoonde significante associaties met verschillende klinische en serologische variabelen en met de PROM’s. Het krachtigste verband werd gevonden voor ongestimuleerd volledig speeksel (ρ = -0,551) en voor de oculaire kleuringsscore (ρ = 0,532).

Ander klinisch fenotype

Deze prospectieve observationele cohortstudie toonde aan dat SGUS-positieve patiënten een ander klinisch fenotype hebben dan SGUS-negatieve patiënten. Dit verschil werd gevonden bij alle aspecten van de ziekte, namelijk klinische, functionele en serologische eigenschappen en PROM’s. SGUS zou een algemene indicatie kunnen geven over de waarneembare en ervaren ernst van pSS.

Observationele studies, zoals dit RESULT-cohort, zijn belangrijk omdat ze informatie verschaffen over de langetermijnuitkomsten van pSS, die een goede weerspiegeling zijn van de dagelijkse klinische praktijk.

Bron:

Mossel E, van Nimwegen JF, Stel AJ, et al. Clinical Phenotyping of Primary Sjögren Syndrome Patients Using Salivary Gland Ultrasonography: Data From the RESULT Cohort. J Rheumatol. 2020 Oct 1:jrheum.200482.

 

Efficiënt gebruik van biologicals bij reumatoïde artritis

mrt 2024 | RA

Lees meer over Efficiënt gebruik van biologicals bij reumatoïde artritis

Effectiviteit en veiligheid van sirolimus bij cutane sarcoïdose

mrt 2024

Lees meer over Effectiviteit en veiligheid van sirolimus bij cutane sarcoïdose

Nieuwe biomarker voor jicht

mrt 2024 | Jicht

Lees meer over Nieuwe biomarker voor jicht

Veiligheid en verdraaglijkheid van intraveneus immuunglobuline bij actieve dermatomyositis

mrt 2024

Lees meer over Veiligheid en verdraaglijkheid van intraveneus immuunglobuline bij actieve dermatomyositis

Van klacht naar claim: hoe voorkom je escalatie?

mrt 2024

Lees meer over Van klacht naar claim: hoe voorkom je escalatie?

Vasculaire ontsteking bij patiënten met PsA

feb 2024 | Arthritis psoriatica

Lees meer over Vasculaire ontsteking bij patiënten met PsA

SpA café 7:
Perifere uitingen van SpA in de klinische praktijk

11 apr 2024 om 18:30 | Spondyloartritis

Lees meer over SpA café 7:
Perifere uitingen van SpA in de klinische praktijk

Expertdebat SLE, Deel 3 - Praktische handvatten: Van zwangerschapswens tot de rol van B-cellen in lupus

11 mrt 2024 | Immuuntherapie, SLE

Lees meer over Expertdebat SLE, Deel 3 - Praktische handvatten: Van zwangerschapswens tot de rol van B-cellen in lupus

Should baricitinib (Olumiant®) be the JAKi of choice in rheumatoid arthritis? – A review of the evidence

5 mrt 2024 | Artritis

Lees meer over Should baricitinib (Olumiant®) be the JAKi of choice in rheumatoid arthritis? – A review of the evidence

SpA café 5: De nieuwe ASAS-EULAR aanbevelingen voor de behandeling van axSpA

8 nov 2023 | Spondyloartritis

Lees meer over SpA café 5: De nieuwe ASAS-EULAR aanbevelingen voor de behandeling van axSpA

ReumaReality: gepersonaliseerde zorg voor uiteenlopende patiënten

30 okt 2023 om 20:00 | Artrose

Lees meer over ReumaReality: gepersonaliseerde zorg voor uiteenlopende patiënten

SpA café 6: Structurele schade bij axiale SpA

3 okt 2023 om 18:30 | Spondyloartritis

Lees meer over SpA café 6: Structurele schade bij axiale SpA

SpA café 3: pijn herkennen en behandelen bij patiënten met SpA

6 mrt 2023 | Arthritis psoriatica, Spondyloartritis

Lees meer over SpA café 3: pijn herkennen en behandelen bij patiënten met SpA

Expertdebat SLE en lupus nefritis - Deel 2

21 dec 2022 | Immuuntherapie, SLE

Lees meer over Expertdebat SLE en lupus nefritis - Deel 2

Webinar: Reumatologie actueel

15 nov 2022

Lees meer over Webinar: Reumatologie actueel

e-learning SpA in de praktijk

Psoriasis, Spondyloartritis

Lees meer over e-learning SpA in de praktijk
Er zijn geen bijeenkomsten gevonden.

Hoe abortuswetgeving invloed heeft op de reumatologiepatiënt

nov 2023 | Arteriitis, Arthritis psoriatica, Artrose, RA, SLE, Spondyloartritis

Lees meer over Hoe abortuswetgeving invloed heeft op de reumatologiepatiënt

Zo veilig zijn COVID-vaccins bij gebruik immuunsuppressiva

nov 2023 | Arthritis psoriatica, Spondyloartritis, Vaccinatie

Lees meer over Zo veilig zijn COVID-vaccins bij gebruik immuunsuppressiva

AI berekent straks de Sharp/van der Heijde-score bij RA

nov 2023 | RA

Lees meer over AI berekent straks de Sharp/van der Heijde-score bij RA

Op zoek naar de optimale timing om belimumab te starten

nov 2023 | SLE

Lees meer over Op zoek naar de optimale timing om belimumab te starten

Gaan digitale biomarkers de zorgkloof bij PsA en RA oplossen?

nov 2023 | RA, Spondyloartritis

Lees meer over Gaan digitale biomarkers de zorgkloof bij PsA en RA oplossen?

Behandeling RA met hydroxychloroquine verlaagt kans op leververvetting

nov 2023 | Hepatologie, RA

Lees meer over Behandeling RA met hydroxychloroquine verlaagt kans op leververvetting

Zwangerschap met reumatische aandoening geeft opvallend hoog CV-risico

nov 2023 | Arteriitis, Arthritis psoriatica, Artrose, JIA, RA, Sclerodermie, SLE, Spondyloartritis

Lees meer over Zwangerschap met reumatische aandoening geeft opvallend hoog CV-risico

Goed vergeleken: TNF-alfa- en JAK-remmer in real-life setting

nov 2023 | RA

Lees meer over Goed vergeleken: TNF-alfa- en JAK-remmer in real-life setting

Nieuwe EULAR-richtlijn: hoe vermoeidheid te behandelen?

nov 2023 | Arthritis psoriatica, Artrose, JIA, Jicht, RA, Sclerodermie, Sjögren, SLE, Spondyloartritis

Lees meer over Nieuwe EULAR-richtlijn: hoe vermoeidheid te behandelen?

Psoriatic Disease: het belang van anamnese en het herkennen van rode vlaggen

nov 2022 | Psoriasis

Lees meer over Psoriatic Disease: het belang van anamnese en het herkennen van rode vlaggen

De voor- en nadelen van zorg op afstand: ervaringen van Nederlandse reumatologen tijdens COVID

nov 2020

Lees meer over De voor- en nadelen van zorg op afstand: ervaringen van Nederlandse reumatologen tijdens COVID

Podcast - Terugkerende koortssyndromen: steeds beter te (be)grijpen en behandelen

okt 2020

Lees meer over Podcast - Terugkerende koortssyndromen: steeds beter te (be)grijpen en behandelen

De ACR-adviezen voor reumatologische zorg tijdens de COVID-19-pandemie nader bekeken

aug 2020 | RA, SLE

Lees meer over De ACR-adviezen voor reumatologische zorg tijdens de COVID-19-pandemie nader bekeken

MedNet Reumatologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Reumatologie 2023-04

MedNet Reumatologie 2023-02

jun 2023

Lees meer over MedNet Reumatologie 2023-02

MedNet Reumatologie 2023-01

mrt 2023

Lees meer over MedNet Reumatologie 2023-01

MedNet Reumatologie 2022-04

dec 2022

Lees meer over MedNet Reumatologie 2022-04

MedNet Reumatologie 2022-03

sep 2022

Lees meer over MedNet Reumatologie 2022-03

MedNet Reumatologie 2022-02

jun 2022

Lees meer over MedNet Reumatologie 2022-02

MedNet Reumatologie 2022-01

mrt 2022

Lees meer over MedNet Reumatologie 2022-01