Sinds 2018 werkt dermatoloog dr. Marlous Grijsen voor de Oxford University Clinical Research Unit Indonesia (OUCRU ID) in Jakarta. Ze woont daar met haar gezin en dat bevalt goed. “Ik kan hier nuttig werk doen waar ik mijn passie in kwijt kan.”
Haar ouders woonden en werkten in het buitenland. Grijsen is daardoor opgegroeid in Azië, met name in Indonesië. “We gingen regelmatig naar Nederland, waardoor ik de verschillen met andere landen ervaarde. Ik ben in Maastricht gaan studeren, maar wist al vanaf jonge leeftijd dat ik dokter wilde worden en terug wilde naar het buitenland. Ik voel me erg verbonden met Azië.”
Speciale interesse
Na het behalen van haar artsexamen heeft zij 1 jaar bij de Wellcome Trust-Kenya Medical Research Institute (KEMRI) in Kenia gewerkt. In 2013 is Grijsen aan de UvA gepromoveerd op de behandeling van acute hiv-infecties. Haar opleiding dermatologie deed zij in het LUMC. Ze kreeg aan het einde van haar opleiding de mogelijkheid om 6 maanden naar het Regional Dermatology Training Center (RDTC) in Tanzania te gaan. “Tijdens mijn opleiding heb ik een speciale interesse ontwikkeld voor de infectieziekten van de huid en soa/hiv. In Tanzania ervaarde ik ook het belang van goede en toegankelijke zorg. Ik wilde me gaan inzetten voor betere toegang tot dermatologische zorg.”
Grijsen was inmiddels getrouwd en had 2 kinderen. Haar man is internist-infectioloog en is ook in Tanzania gaan werken. Het beviel hen goed om als gezin in het buitenland te verblijven. “Daarom zijn we gericht gaan zoeken naar mogelijkheden om in het buitenland te werken. Toen kwam de optie voorbij voor OUCRU in Indonesië. Dat voelde alsof de cirkel rond was: ik kon terug als dermatoloog naar het land waar ik ben opgegroeid. En we wilden dit allebei. Dat was prettig, want het is voor 2 ambitieuze specialisten niet makkelijk om een gezamenlijke plek te vinden die voor beiden uitdagend is. We waren blij dat wij deze kans kregen. En het heeft goed uitgepakt: we zijn heel gelukkig met ons leven en werk.”
De tijd rond de verhuizing was pittig. Omdat haar man eerder klaar was met de opleiding is hij alvast vooruitgegaan. Grijsen bleef met de kinderen in Nederland achter om haar opleiding af te ronden. “Ik moest naast mijn werk voor 2 kleine kinderen zorgen, alles regelen en het huis verkopen. Dat was een zwaar jaar, maar ik wist waarvoor ik het deed. Pluspunt was dat mijn man in Jakarta alvast de boel kon voorbereiden en opstarten. Uiteindelijk is alles goed gekomen.”
Metformine bij lepra
Het werk van Grijsen is gericht op individuele patiëntenzorg en klinisch onderzoek om de publieke gezondheid en de toegang daartoe te verbeteren. Haar aandachtsgebied is ‘neglected tropical skin diseases’ (skin NTD). Zij onderzoekt bijvoorbeeld manieren om de behandeling van de huid- en zenuwziekte lepra te verbeteren. Een studie die nu in de afrondende fase is, is de MetLep Trial: een gerandomiseerde, dubbelblinde fase II-studie in Indonesië naar toepassing van het antidiabetesmiddel metformine bij lepra. “Het is uit andere onderzoeken bekend dat metformine niet alleen de suikerwaarden reguleert, maar ook anti-inflammatoire eigenschappen heeft. Dat maakt het middel interessant voor auto-immuunziekten, en ook infectieziekten. Lepra is een van de oudste ziektes die we kennen, maar desondanks is er weinig over bekend. We weten bijvoorbeeld niet eens hoe het zich precies verspreidt.” Lepra lijkt op tuberculose, beide worden veroorzaakt door mycobacteriën. Grijsen vertelt dat observationele studies zijn uitgevoerd die de effectiviteit van metformine bij tuberculose aantonen: patiënten herstellen beter en de mortaliteit is lager. “Daarom onderzoeken we nu het middel bij lepra. Indonesië behoort wereldwijd tot de top 3 van landen met de hoogste incidentie van lepra. Metformine is goedkoop, veilig, heeft weinig bijwerkingen en er is al heel veel ervaring mee. Het is bovendien beschikbaar over de hele wereld, ook in armere landen. Het is nog niet geregistreerd voor de behandeling van lepra, maar het is interessant om de effectiviteit daartegen te onderzoeken.”
Niet voor iedereen
Er zijn uiteraard verschillen tussen de zorg in Indonesië en Nederland, maar die hangen volgens Grijsen af van waar je bent in het land omdat de verschillen in Indonesië groot zijn. Het is een enorm groot land, het vierde dichtstbevolkte land ter wereld. De hoofdstad Jakarta is welvarend en er zijn goed functionerende ziekenhuizen. “Maar kwalitatief goede zorg is alleen beschikbaar voor de mensen die het kunnen betalen. Sinds 2014 heeft Indonesië ‘Universal Health Coverage’, wat uitzonderlijk is voor zo’n uitgestrekt land. Afhankelijk van het inkomen betalen mensen een maandelijks bedrag, maar voor sommigen is dat kleine bedrag al te veel. Bijvoorbeeld in het armere, oostelijke deel van Indonesië. De toegang tot zorg is daar minder goed, in sommige gebieden is er bijvoorbeeld geen specialistische zorg zoals dermatologie. In Nederland klagen mensen weleens over lange wachttijden of andere problemen, maar over het algemeen hebben we een goed en bereikbaar zorgsysteem. Een van de beste ter wereld! In Indonesië zijn er veel plekken waar mensen überhaupt niet naar een specialist kunnen omdat die er gewoon niet is. Ik richt me vooral op gebieden waar de zorg minder goed geregeld is, omdat je daar veel kunt betekenen.”
Steeds meer onderzoek
Toen Grijsen naar Jakarta kwam, vond binnen haar organisatie nog geen onderzoek plaats naar huidziekten. Ze heeft een onderzoeksportfolio naar skin NTD opgezet en haar onderzoek breidt zich steeds verder uit. Ze heeft nog regelmatig contact met Nederlandse collega’s die geïnteresseerd zijn in huidinfecties. Bijvoorbeeld in Amsterdam UMC en het Rotterdamse Erasmus MC, die beide een poli hebben voor tropische (infectie)ziekten en reisgerelateerde aandoeningen. “Ik probeer elk jaar 1 maand in Nederland te werken en bezoek zo vaak als mogelijk de Dermatologendagen. Ik wil op de hoogte blijven van de nieuwe ontwikkelingen in Nederland wat betreft diagnostiek en behandeling. En contact houden met collega’s. In Indonesië hebben we het goed naar ons zin. De kinderen gaan naar een internationale school wat voor hen een heel bijzondere en leerzame ervaring is. Voorlopig blijven we hier. In mijn werk zijn nog voldoende kansen en uitdagingen!”
Vertrouwd
Grijsen is in vaste dienst bij OUCRU Indonesia, een satelliet unit van de Engelse Oxford Universiteit. Ze vindt het heel fijn om in Indonesië te wonen: “Ik heb het gevoel dat ik thuis ben. De cultuur, de mensen, de geur… Het voelt voor mij vertrouwd. De taal heb ik vroeger al geleerd, dat maakt de omgang met mensen een stuk makkelijker. Ik kan hier nuttig werk doen waar ik mijn passie in kwijt kan. Het is relevant, wetenschappelijk uitdagend en ontzettend leuk om samen te werken met een internationaal team. Ik werk samen met collega’s verspreid over Indonesië, maar ook met collega’s uit onder andere Vietnam, Nepal, Engeland, de Verenigde Staten en andere Europese landen. Dat maakt mijn werk heel afwisselend.”
Accepteren
Grijsen kan in Indonesië niet alle behandelingen geven die zij zou willen, omdat veel medicijnen niet beschikbaar zijn. “Er worden hier therapieën gegeven die in Nederland niet eerste keus zijn of niet meer gebruikt worden vanwege bijwerkingen. In Nederland zijn er vaak meerdere alternatieven, in Indonesië niet. Sommige nieuwere therapieën zoals biologicals zijn er wel, maar zijn alleen beschikbaar voor mensen die het kunnen betalen. Ik probeer mensen zo goed mogelijk te informeren, gezien de omstandigheden. Maar je moet accepteren dat niet alles kan. En creatief zijn met wat wel beschikbaar is.”