Opvallende observationele data over MS-behandeling in Duitsland

Delen via:

Gegevens van ruim 18.000 Duitse MS-patiënten laten zien dat driekwart van hen ziektemodificerende behandeling (DMT) krijgt, maar ook dat veel symptomen, zoals vermoeidheid, veelal onbehandeld blijven. Ook blijkt maar 38% van de patiënten een volledige baan te hebben. Over het geheel genomen zijn de uitkomsten wel gunstiger dan 10 jaar eerder.

In 2001 is de Duitse MS-vereniging DMSG een register begonnen om data van MS-patiënten te verzamelen. Met bijna 50.000 patiënten (Duitsland heeft in totaal ongeveer 260.000 MS-patiënten) uit 168 behandelcentra is het inmiddels een van de grootste MS-databases in zijn soort. De analyse betrof gegevens van 18.030 patiënten in de periode sinds 2014 en werd gepresenteerd door prof. dr. P. Flachenecker uit Baden-Württemberg. De gemiddelde leeftijd was 46 jaar, 72% was vrouw, de gemiddelde duur van de MS was 11 jaar en de Expanded Disability Status Scale (EDSS) was gemiddeld 3,0. In 74% van de gevallen betrof het ‘relapsing remitting’ MS (RRMS), bij 6% primair progressieve MS (PPMS) en bij 16% secundair progressieve MS (SPMS). Dit laatste percentage vond Flachenecker in eerste instantie “opvallend laag”, maar het bleek wel in lijn met registers uit andere Europese landen. Driekwart van de deelnemers (75,2%) werd behandeld met DMT’s, in ruim 40% van de gevallen nog met interferon (27,1%) of glatirameeracetaat (14,4%). De middelen die daarnaast het vaakst werden voorgeschreven, waren fingolimod, dimethylfumaraat, natalizumab en teriflunomide.

Flachenecker merkte verder op dat veel symptomen niet werden behandeld. Zo werd vermoeidheid in 70% van de gevallen niet behandeld en cognitieve achteruitgang bleef in 72% van de gevallen onbehandeld. Spasticiteit werd percentueel gezien het vaakst behandeld (86,0%).

Tot slot is er ook gekeken naar de werksituatie. Slechts 37,5% van de deelnemers had een volledige baan (in 2005/6 was dat nog minder: 26,2%), terwijl 22,5% voortijdig geheel met werken was gestopt (37,1% in 2005/6).



Bronnen:

  1. Flachenecker P, et al. Multiple sclerosis in Germany 2018 - update on baseline data from the German MS Registry. ECTRIMS 2018, abstract 56.

Geheugenstoornis ernstiger bij hippocampusatrofie

aug 2008 | Dementie

Lees meer over Geheugenstoornis ernstiger bij hippocampusatrofie

Neurologisch Jaaroverzicht 2025

15 dec 2025 om 20:00 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2025

Parkinson: Dopaminerge infusietherapie - Ervaringen uit de praktijk

4 dec 2025 om 20:00 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Parkinson: Dopaminerge infusietherapie - Ervaringen uit de praktijk

Benefit-Risk Ratio bij DMT's in MS: dilemma’s van de behandelaar

25 nov 2025 om 19:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over Benefit-Risk Ratio bij DMT's in MS: dilemma’s van de behandelaar

Ouder worden met MS

12 nov 2025 om 20:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over Ouder worden met MS

Keynote webinar | Spotlight on functional neurological disorder

20 okt 2025 om 18:00

Lees meer over Keynote webinar | Spotlight on functional neurological disorder

Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

2 jul 2025 om 20:00 | Vaccinatie, Virale infecties

Lees meer over Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

Kosteneffectiviteit van MS-medicatie in de praktijk

12 mei 2025 om 20:00 | Multipele Sclerose

Lees meer over Kosteneffectiviteit van MS-medicatie in de praktijk

Overmatige slaperigheid overdag bij OSA & narcolepsie: de laatste inzichten

22 jan 2025 om 20:00

Lees meer over Overmatige slaperigheid overdag bij OSA & narcolepsie: de laatste inzichten

Neurologisch Jaaroverzicht 2024

17 dec 2024 om 20:00 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2024
Er zijn geen e-learnings gevonden.

MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

maandag 19 jan 2026 van 18:00 tot 21:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

ECTRIMS NL 2026

woensdag 21 okt 2026 t/m vrijdag 23 okt 2026 | Multipele Sclerose

Lees meer over ECTRIMS NL 2026

Behandeling van chronische migraine met cannabidiol

dec 2025 | Hoofdpijn

Lees meer over Behandeling van chronische migraine met cannabidiol

De link tussen oestrogenen en CGRP

dec 2025 | Hoofdpijn

Lees meer over De link tussen oestrogenen en CGRP

Migraineaanvallen en oxytocine: wat is het verband?

dec 2025 | Hoofdpijn

Lees meer over Migraineaanvallen en oxytocine: wat is het verband?

Rol voor endocannabinoïde systeem bij anti-CGRP-therapieresistente patiënten?

dec 2025 | Hoofdpijn

Lees meer over Rol voor endocannabinoïde systeem bij anti-CGRP-therapieresistente patiënten?

Confocale microscopie van de cornea toont afwijkingen bij migrainepatiënten

dec 2025 | Hoofdpijn, Hoornvliesaandoeningen

Lees meer over Confocale microscopie van de cornea toont afwijkingen bij migrainepatiënten

Goede cardiovasculaire gezondheid beschermt hersenen bij mensen met diabetes

nov 2025 | Dementie, Diabetes

Lees meer over Goede cardiovasculaire gezondheid beschermt hersenen bij mensen met diabetes

Ablatie vermindert beroerterisico bij AF

nov 2025 | Neuro-vasculair, Ritmestoornissen

Lees meer over Ablatie vermindert beroerterisico bij AF

De langetermijneffecten van een leefstijlinterventie bij MS

sep 2025 | Multipele Sclerose

Lees meer over De langetermijneffecten van een leefstijlinterventie bij MS

Aantal ruggenmerglaesies hangt samen met snellere escalatie van behandeling

sep 2025 | Multipele Sclerose

Lees meer over Aantal ruggenmerglaesies hangt samen met snellere escalatie van behandeling

Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

jan 2024 | Neuro-vasculair

Lees meer over Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

dec 2023 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

Real World Evidence in MS

jan 2020 | Multipele Sclerose

Lees meer over Real World Evidence in MS

MedNet Neurologie 2025-03

sep 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-03

MedNet Neurologie 2025-02

jun 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-02

MedNet Neurologie 2025-01

mrt 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-01

MedNet Neurologie 2024-04

dec 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-04

MedNet Neurologie 2024-03

sep 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-03

MedNet Neurologie 2024-02

jun 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-02

MedNet Neurologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-01

MedNet Neurologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-04

MedNet Neurologie 2023-03

sep 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-03

Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID

feb 2022

Lees meer over Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID