Prof. dr. C.H. Bangma uit het Rotterdamse Erasmus MC hield een pleidooi voor postaatkankerscreening die rekening houdt met individuele kenmerken en risico’s van de patiënt.1 De sleutel voor het verminderen van overdiagnose en overbehandeling is wat hem betreft MRI, die evenwel verder verfijnd, geharmoniseerd en voor de lange termijn gevalideerd moet worden.
Bangma memoriseerde dat de discussie over screening van prostaatkanker nu al 25 jaar duurt. Er is wereldwijd een aanzienlijke variatie in de incidentie en mortaliteit van prostaatkanker. De ‘number needed to screen’ en de ‘number needed to treat’ zijn in Noord-Europa veel lager dan in Zuid-Europa, hetgeen de bereidheid en het succes van populatiescreening in Scandinavische landen verklaart. Populatiescreening is in de meeste gevallen vervangen door case finding op vrijwillige basis. Desondanks blijven de resultaten afhankelijk van de beschikbare faciliteiten en blijft het zoeken naar een optimale balans tussen verlaging van de mortaliteit en het voorkomen van overdiagnostiek. Bangma werkt mee aan een strategisch initiatief van de EAU om screening op prostaatkanker binnen de Europese Unie te harmoniseren.
Een onvermijdelijk resultaat van screening is de vondst van tumoren die asymptomatisch blijven. Active surveillance (AS) kan onnodige invasieve therapie helpen verminderen. Bangma citeerde een recente studie die laat zien dat laagrisicopatiënten (Gleason-score ≤ 6) minder strikte surveillance volstaat, met één biopt per 3-4 jaar.2 Selectie bij het screenen is meestal gebaseerd op klinische parameters, maar kan worden verbeterd met selectie op basis van MRI-targeted biopten; dit resulteert in het vaker upgraden van patiënten. Langetermijnresultaten moeten uitwijzen of MRI-targeted biopten op zich volstaan om het risico te kwalificeren. Overigens is de compliantie bij het uitvoeren van vervolgbiopten laag, wat terughoudendheid bij patiënten én artsen weerspiegelt.
Bronnen:
- Bangma CH. Screening strategy and active surveillance in 2020. EAU20 Virtual, webcast.
- Lange JM, et al. Prostate cancer mortality and metastasis under different biopsy frequencies in North American active surveillance cohorts. Cancer. 2020;126(3):583-92.