Gen-omgevingsinteracties bij ALS: rol van roken, alcohol, BMI en C9orf72-status

Delen via:

Onderzoekers van het UMC Utrecht concluderen in The Lancet Neurology dat de leefstijl tijdens de presymptomatische fase van ALS verschilt tussen patiënten en controles, afhangt van de C9orf72-status en waarschijnlijk deel uitmaakt van de presymptomatische causale cascade. Identificatie van modificeerbare leefstijlfactoren biedt kansen om het risico op het ontwikkelen van neurodegeneratieve aandoeningen te verlagen, aldus de onderzoekers.

Deze longitudinale, populatiegebaseerde case-controlstudie maakte gebruik van gegevens van de Prospectieve ALS studie Nederland. Henk-Jan Westeneng en collega’s bestudeerden de relatie tussen het ALS-risico en roken, alcohol, fysieke activiteit, BMI en energie-inname door middel van gestructureerde vragenlijsten. Roken, fysieke activiteit en BMI werden longitudinaal beoordeeld tot 50 jaar voor aanvang van de symptomen (of de leeftijd bij invullen van de vragenlijst voor controles). Tussen 2006 en 2016 werden 143 patiënten met een C9orf72-mutatie (C9+ groep), 1.322 patiënten zonder een C9orf72-mutatie (C9- groep) en 1.322 op leeftijd en geslacht gematchte controles geïncludeerd.

Gen-omgevingsinteractie

Ten opzichte van de controles waren het aantal pakjaren (verschil C9+ vs. controle: 3,15; p = 0,027; verschil C9- vs. controle 3,20; p < 0,0001) en de dagelijkse energie-inname bij aanvang van de symptomen (C9+: 712 kJ; p = 0,0053; C9-: 497; p < 0,0001) hoger in de C9+ en C9- groepen, terwijl de huidige BMI (C9+: -2,01 kg/m2; p < 0,0001; C9-: -1,35; p < 0,0001) en het levenslange alcoholgebruik (C9+: -5388 eenheden; p = 0,0046; C9-: -2185; p = 0,0062) lager waren in de C9+ en C9- groepen. In de C9+ groep was de mediane BMI tijdens de presymptomatische fase lager (-0,69 kg/m2; p = 0,015) en de fysieke activiteit vergelijkbaar (-348 MET; p = 0,27) met die van de controles, terwijl zowel de mediane BMI tijdens de presymptomatische fase (0,27 kg/m2; p = 0,022) als de fysieke activiteit (585 MET; p = 0,0001) hoger waren in de C9- groep dan bij de controles. Longitudinale analyse liet zien dat het aantal pakjaren hoger was in de C9- (vanaf 47 jaar voor aanvang) en C9+ (vanaf 24 jaar voor aanvang) groepen, en dat de fysieke activiteit over de tijd hoger was in de C9- groep (vanaf > 30 jaar voor aanvang). De BMI van de C9+ groep nam langzamer toe en was significant lager (vanaf 36 jaar voor aanvang) dan in de controlegroep, terwijl de BMI van de C9- groep hoger was dan die van de controles (23-49 jaar voor aanvang; 10 jaar voor aanvang werd deze lager).

Causaal verband

Instrumentele variabele analyse wees op een causaal effect van alcoholgebruik en roken op ALS in de C9- groep. Ook vonden de onderzoekers bewijs voor een causaal effect van een verhoogde BMI op lagere leeftijd (gemiddeld 33,8 jaar, SD 11,7) in de C9- groep, maar niet op hogere leeftijd.

Bron:

Westeneng HJ, van Veenhuijzen K, van der Spek RA, et al. Associations between lifestyle and amyotrophic lateral sclerosis stratified by C9orf72 genotype: a longitudinal, population-based, case-control study. Lancet Neurol. 2021;20:373-84.

RAS-ALS: Effectiviteit van rasagiline in subgroepen

mrt 2024 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over RAS-ALS: Effectiviteit van rasagiline in subgroepen

36% van de geregistreerde klinische trials heeft geen gepubliceerde resultaten

mrt 2024

Lees meer over 36% van de geregistreerde klinische trials heeft geen gepubliceerde resultaten

De lengte van een gen bepaalt veroudering

mrt 2024 | Dementie

Lees meer over De lengte van een gen bepaalt veroudering

Fase III-studies naar gantenerumab bij vroege ziekte van Alzheimer

mrt 2024 | Dementie

Lees meer over Fase III-studies naar gantenerumab bij vroege ziekte van Alzheimer

Medisch bewijs sneller vinden met EvidenceHunt

mrt 2024

Lees meer over Medisch bewijs sneller vinden met EvidenceHunt

Sluisgeneesmiddelen: alle ins en outs

mrt 2024

Lees meer over Sluisgeneesmiddelen: alle ins en outs

Keynote webinar | Spotlight on sleep in brain health

2 mei 2024 om 18:00

Lees meer over Keynote webinar | Spotlight on sleep in brain health

Neurologisch Jaaroverzicht 2023

20 feb 2024 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Epilepsie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose, Neuro-vasculair

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2023

Masterclass Wervelkolom Welzijn: hedendaagse inzichten en oplossingen

30 jan 2024 om 20:00

Lees meer over Masterclass Wervelkolom Welzijn: hedendaagse inzichten en oplossingen

Plaatsbepaling van device-aided therapies (DATs) bij de ziekte van Parkinson

7 aug 2023 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Plaatsbepaling van device-aided therapies (DATs) bij de ziekte van Parkinson

MS: welk middel voor welke patiënt?

9 mrt 2023 | Multipele Sclerose

Lees meer over MS: welk middel voor welke patiënt?

Neurologisch Jaaroverzicht 2022

1 feb 2023 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Epilepsie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose, Neuro-vasculair

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2022

Antistolling en bloedingen

8 dec 2022 om 20:00

Lees meer over Antistolling en bloedingen

Masterclass Diabetes: Pijn & Polyfarmacie

20 okt 2022 | Diabetes

Lees meer over Masterclass Diabetes: Pijn & Polyfarmacie

Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

12 okt 2022 | Immuuntherapie

Lees meer over Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog
Er zijn geen e-learnings gevonden.

B-cel therapieën bij MS: impact op immunologie

maandag 10 jun 2024 van 18:00 tot 21:30 | Multipele Sclerose, Vaccinatie

Lees meer over B-cel therapieën bij MS: impact op immunologie

EAN in ORANJE 2024

maandag 1 jul 2024 van 18:00 tot 21:45 | Bewegingsstoornissen, Epilepsie, Neuro-vasculair

Lees meer over EAN in ORANJE 2024

Gunstige incidentieratio’s voor veiligheidsevents bij patiënten die ozanimod gebruiken voor relapsing multipele sclerose

jul 2023 | Multipele Sclerose

Lees meer over Gunstige incidentieratio’s voor veiligheidsevents bij patiënten die ozanimod gebruiken voor relapsing multipele sclerose

Recreatieve lachgasgebruikers bezoeken de neuroloog meestal vanwege polyneuropathie, myelopathie of encefalopathie

jul 2023

Lees meer over Recreatieve lachgasgebruikers bezoeken de neuroloog meestal vanwege polyneuropathie, myelopathie of encefalopathie

Subjectieve hersenmist hangt samen met slechter cognitief functioneren en met meer angst, depressie en migraine

jul 2023 | Hoofdpijn

Lees meer over Subjectieve hersenmist hangt samen met slechter cognitief functioneren en met meer angst, depressie en migraine

Europese consensus over diagnose van neurocognitieve stoornissen op basis van biomarkers

jul 2023 | Dementie

Lees meer over Europese consensus over diagnose van neurocognitieve stoornissen op basis van biomarkers

Nieuw ziektemechanisme gevonden bij autosomaal recessieve primaire familiaire hersenverkalking

jul 2023 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Nieuw ziektemechanisme gevonden bij autosomaal recessieve primaire familiaire hersenverkalking

Proximale myopathie is een belangrijk nieuw kenmerk van anti-IgLON5-ziekte

jul 2023 | Bewegingsstoornissen, Neuro-musculair

Lees meer over Proximale myopathie is een belangrijk nieuw kenmerk van anti-IgLON5-ziekte

Patiënten met ischemische beroerte zonder susceptibility vessel sign zijn op lange termijn slechter af

jul 2023 | Diabetes, Neuro-vasculair

Lees meer over Patiënten met ischemische beroerte zonder susceptibility vessel sign zijn op lange termijn slechter af

Hersenaandoeningen leiden wereldwijd tot meer gezondheidsverlies dan hart- en vaatziekten

jul 2023 | Dementie, Neuro-oncologie, Neuro-vasculair

Lees meer over Hersenaandoeningen leiden wereldwijd tot meer gezondheidsverlies dan hart- en vaatziekten

Vier topexperts geven lezing tijdens Presidential Symposium

jul 2023 | Bewegingsstoornissen, Neuro-musculair

Lees meer over Vier topexperts geven lezing tijdens Presidential Symposium

Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

jan 2024 | Neuro-vasculair

Lees meer over Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

dec 2023 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

Podcasts migraine: de laatste ontwikkelingen in de behandeling van migraine

aug 2021 | Hoofdpijn

Lees meer over Podcasts migraine: de laatste ontwikkelingen in de behandeling van migraine

Real World Evidence in MS

jan 2020 | Multipele Sclerose

Lees meer over Real World Evidence in MS

MedNet Neurologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-04

MedNet Neurologie 2023-03

sep 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-03

MedNet Neurologie 2023-02

jun 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-02

MedNet Neurologie 2023-01

mrt 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-01

MedNet Neurologie 2022-04

dec 2022

Lees meer over MedNet Neurologie 2022-04

MedNet Neurologie 2022-03

sep 2022

Lees meer over MedNet Neurologie 2022-03

MedNet Neurologie 2022-02

jun 2022

Lees meer over MedNet Neurologie 2022-02

MedNet Neurologie 2022-01

mrt 2022

Lees meer over MedNet Neurologie 2022-01