Genetische risicovariant voor ziekteprogressie hangt samen met meer laesies

Delen via:
ECTRIMS 2023

Uit een recente genoombrede associatiestudie onder ruim 12.000 mensen met MS bleek dat mensen met 2 kopieën van de variant rs10191329 in de DYSF-ZNF638-locus een snellere ziekteprogressie hebben dan niet-dragers. Een Nederlandse studie dook dieper in enkele pathologische en functionele uitkomstmaten.

De onderzoekers bepaalden het genotype voor rs10191329 bij 290 MS-patiënten van wie weefsel aanwezig was in de Nederlandse Hersenbank. Er waren maar 6 donoren met het homozygote risicoallel A:A. In vergelijking met niet-dragers hadden deze mensen meer laesies in de cortex en hersenstam. Ook waren er meer microgliacellen met een ‘schuimig’ uiterlijk (p = 0,036) en minder vertakte microglia (p = 0,009), wat een teken kan zijn van zenuwschade. 

De onderzoekers matchten vervolgens de 6 donoren met een cohort van 12 niet-dragers (C:C) op basis van leeftijd, geslacht, post-mortemkenmerken, progressief fenotype, leeftijd bij de start van MS en het aantal jaar tot een EDSS-score van 6,0 was bereikt. Immunohistologisch onderzoek liet zien dat homozygote dragers van het risicoallel meer laesies en een lagere zenuwdichtheid hadden in de cortex en meer laesies en schade aan axonen in de piramidebaan. 

Vervolgens keken de onderzoekers naar genexpressie van de flankerende genen DYSF en ZNF683, die normaal gesproken betrokken zijn bij respectievelijk membraanherstel in spieren en het onderdrukken van ongeïntegreerd virus-DNA. Voor de 2 groepen samen bleek dat beide genen minder tot expressie kwamen in actieve laesies dan in normaal uitziende witte stof. Er was een sterke correlatie tussen de aanwezigheid van oligodendrocyten en expressie van DYSF en ZNF638. Uit een vergelijking tussen de A:A-groep en C:C-groep bleek dat de A:A-groep een significant hogere expressie had van DYSF in normaal uitziende grijze stof en van ZNF638 in normaal uitziende witte stof. Wat dit precies betekent voor de onderliggende ziektemechanismen, zal in verder onderzoek moeten worden nagegaan. 

Bron:

Engelenburg J, van den Bosch A, Chen A et al. A new genetic variant associated with age-related multiple sclerosis severity associates with enhanced lesion activity and axonal damage. ECTRIMS 2023, abstract O083/919.

Diepe hersenstimulatie veilig bij ernstige tinnitus

dec 2025

Lees meer over Diepe hersenstimulatie veilig bij ernstige tinnitus

MRI-beelden laten voor het eerst zien hoe hersenvocht het brein schoonspoelt

dec 2025 | Dementie, Neuro-vasculair

Lees meer over MRI-beelden laten voor het eerst zien hoe hersenvocht het brein schoonspoelt

Leefstijlaanpassingen kunnen achteruitgang bij parkinson mogelijk afremmen

nov 2025 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Leefstijlaanpassingen kunnen achteruitgang bij parkinson mogelijk afremmen

MRI-innovatie geeft beter inzicht in het bewegende lichaam

nov 2025 | Artrose, Hartfalen, Neuro-musculair

Lees meer over MRI-innovatie geeft beter inzicht in het bewegende lichaam

Vijf nieuwe onderzoeken naar kinderkanker van start dankzij KiKa

nov 2025 | Bot en wekedelentumoren, Immuuntherapie, Lymfoom, Neuro-oncologie

Lees meer over Vijf nieuwe onderzoeken naar kinderkanker van start dankzij KiKa

Groeiend bewijs: maak leefstijlinterventies belangrijker en toegankelijker

nov 2025

Lees meer over Groeiend bewijs: maak leefstijlinterventies belangrijker en toegankelijker

Neurologisch Jaaroverzicht 2025

15 dec 2025 om 20:00 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2025

Parkinson: Dopaminerge infusietherapie - Ervaringen uit de praktijk

4 dec 2025 om 20:00 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Parkinson: Dopaminerge infusietherapie - Ervaringen uit de praktijk

Benefit-Risk Ratio bij DMT's in MS: dilemma’s van de behandelaar

25 nov 2025 om 19:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over Benefit-Risk Ratio bij DMT's in MS: dilemma’s van de behandelaar

Ouder worden met MS

12 nov 2025 om 20:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over Ouder worden met MS

Keynote webinar | Spotlight on functional neurological disorder

20 okt 2025 om 18:00

Lees meer over Keynote webinar | Spotlight on functional neurological disorder

Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

2 jul 2025 om 20:00 | Vaccinatie, Virale infecties

Lees meer over Gordelroospreventie in medische risicogroepen - van indicatie tot vaccinatie

Kosteneffectiviteit van MS-medicatie in de praktijk

12 mei 2025 om 20:00 | Multipele Sclerose

Lees meer over Kosteneffectiviteit van MS-medicatie in de praktijk

Overmatige slaperigheid overdag bij OSA & narcolepsie: de laatste inzichten

22 jan 2025 om 20:00

Lees meer over Overmatige slaperigheid overdag bij OSA & narcolepsie: de laatste inzichten

Neurologisch Jaaroverzicht 2024

17 dec 2024 om 20:00 | Bewegingsstoornissen, Dementie, Hoofdpijn, Multipele Sclerose

Lees meer over Neurologisch Jaaroverzicht 2024
Er zijn geen e-learnings gevonden.

MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

maandag 19 jan 2026 van 18:00 tot 21:30 | Multipele Sclerose

Lees meer over MS Symposium: Naar een Beter Begrip van MS-Progressie

ECTRIMS NL 2026

woensdag 21 okt 2026 t/m vrijdag 23 okt 2026 | Multipele Sclerose

Lees meer over ECTRIMS NL 2026

Geen non-inferioriteit van rituximab versus ocrelizumab

okt 2022 | Multipele Sclerose

Lees meer over Geen non-inferioriteit van rituximab versus ocrelizumab

Vitamine D verlaagt MS-activiteit niet

okt 2022 | Multipele Sclerose

Lees meer over Vitamine D verlaagt MS-activiteit niet

Vroege niet-invaliderende relapses zijn wel degelijk schadelijk

okt 2022 | Multipele Sclerose

Lees meer over Vroege niet-invaliderende relapses zijn wel degelijk schadelijk

Preventief effect DMF bij radiologisch geïsoleerd syndroom

okt 2022 | Multipele Sclerose

Lees meer over Preventief effect DMF bij radiologisch geïsoleerd syndroom

Welke switch is bij kinderen met MS het meest effectief?

okt 2022 | Multipele Sclerose

Lees meer over Welke switch is bij kinderen met MS het meest effectief?

Plaats van kappa vrije lichte ketens in liquor bij MS-diagnose

okt 2022 | Multipele Sclerose

Lees meer over Plaats van kappa vrije lichte ketens in liquor bij MS-diagnose

Geen negatieve effecten op zwangerschap gevonden van ocrelizumab

okt 2022 | Multipele Sclerose

Lees meer over Geen negatieve effecten op zwangerschap gevonden van ocrelizumab

Ravulizub bij AQP4+ NMOSD in extern gecontroleerde studie

okt 2022 | Multipele Sclerose

Lees meer over Ravulizub bij AQP4+ NMOSD in extern gecontroleerde studie

Effectiviteit MS-therapieën in klinische praktijk vergeleken

okt 2022 | Multipele Sclerose

Lees meer over Effectiviteit MS-therapieën in klinische praktijk vergeleken

Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

jan 2024 | Neuro-vasculair

Lees meer over Podcast: AI in stroke - Using deep learning to predict clinical outcomes after stroke

Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

dec 2023 | Bewegingsstoornissen

Lees meer over Podcast: Stem cell therapy for PD - A new era for managing Parkinson’s disease?

Real World Evidence in MS

jan 2020 | Multipele Sclerose

Lees meer over Real World Evidence in MS

MedNet Neurologie 2025-03

sep 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-03

MedNet Neurologie 2025-02

jun 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-02

MedNet Neurologie 2025-01

mrt 2025

Lees meer over MedNet Neurologie 2025-01

MedNet Neurologie 2024-04

dec 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-04

MedNet Neurologie 2024-03

sep 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-03

MedNet Neurologie 2024-02

jun 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-02

MedNet Neurologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet Neurologie 2024-01

MedNet Neurologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-04

MedNet Neurologie 2023-03

sep 2023

Lees meer over MedNet Neurologie 2023-03

Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID

feb 2022

Lees meer over Whitepaper: 24 Veelgestelde vragen en antwoorden over long COVID