Is functionele dyspepsie echt te behandelen met een FODMAP-beperkt dieet?

Delen via:

Bij mensen met functionele dyspepsie (FD) lijkt een laag FODMAP-dieet effectiever om epigastrische klachten te verminderen dan een standaard dieetadvies, zo schrijven Australische onderzoekers in Neurogastroenterology & Motility.

Het is bekend dat bepaalde voedingsbestanddelen de symptomen van FD mogelijk kunnen uitlokken en verergeren. In de praktijk wordt daarom regelmatig gebruik gemaakt van een dieet laag in fermenteerbare oligosachariden (fructanen en galacto-oligoschariden), disachariden (lactose), monosachariden (fructose) en polyolen (sorbitol, mannitol, maltitiol, xylitol en isomalt), afgekort tot FODMAP. Het doel van de recente Australische studie was om de effectiviteit van een FODMAP-beperkt dieetadvies te vergelijken met een standaard dieetadvies ter vermindering van epigastrische en algemene gastro-intestinale symptomen bij FD.

Afname van klachten

Voor de analyses werden gegevens gebruikt van 59 mensen met FD, waarvan de meerderheid (81%) naast FD ook het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) had. Alle deelnemers brachten een bezoek aan het Princess Alexandra Hospital in Brisbane voor een poliklinisch consult bij een diëtist. Daar kregen 40 van hen een laag FODMAP-dieetadvies en 19 een standaard dieetadvies.

Degenen die een FODMAP-beperkt dieet volgden rapporteerden een grotere afname van klachten dan degenen die een standaard dieet volgden, op basis van de ‘Structured Assessment of Gastrointestinal Symptom Scale’ (SAGIS). Voor epigastrische symptomen (maximum score 28) nam de score sterker af met het FODMAP-beperkte dieet dan met het standaarddieet (-3,6 vs. -0,9; p = 0,032). Ook de gemiddelde score voor algemene gastro-intestinale symptomen (inclusief PDS, maximum score 88) daalde in de FODMAP-groep sterker dan in de controlegroep (-9,4 vs. -3,3; p = 0,026).

Bovendien vonden de onderzoekers dat een hoger percentage ‘responders’ – gedefinieerd als minstens 30% afname van de klachten – voorkwam in de groep met een FODMAP-beperkt dieet (50%) vergeleken met de groep met het standaarddieet (16%; p = 0,012). De dieettrouw verschilde niet tussen de groepen.

Bron:
Staudacher HM, Nevin AN, Duff D, et al. Epigastric symptom response to low FODMAP dietary advice compared with standard dietetic advice in individuals with functional dyspepsia. Neurogastroenterology & Motility. 2021;33:e14148.

Commentaar van prof. dr. Ben Witteman, MDL-arts in Ziekenhuis Gelderse Vallei (Ede) en buitengewoon hoogleraar ‘Voeding en darmgezondheid in transmurale zorg’ aan Wageningen UR

“De resultaten van de gepubliceerde studie zijn hoopvol; een afname van klachten bij FD van 50% door een FODMAP-beperkt dieet ten opzichte van 16% door een standaard dieet is een aanzienlijk verschil. Toch kunnen we op basis van deze studie nog niet concluderen dat een FODMAP-beperkt dieet inderdaad effectief is bij FD, daarvoor zitten er te veel haken en ogen aan het onderzoek. Zo is de onderzochte populatie maar klein en de manier waarop de 59 proefpersonen werden geclassificeerd als FD-patiënten is discutabel. De diagnose werd namelijk niet gesteld op basis van de ROME-criteria, maar op basis van vermelding in de verwijzing van de diëtist, het patiëntendossier, of een SAGIS-score die FD suggereerde. Daarnaast is een groot nadeel dat ook patiënten met PDS naast hun FD zijn geïncludeerd, waardoor de klachten van beide aandoeningen niet meer los van elkaar geanalyseerd konden worden.

Andere potentiële problemen hebben te maken met de keuze van de controlegroep. Er was namelijk geen échte controlegroep die helemaal geen dieetadvies kreeg. De gekozen controlegroep – die uit maar 19 proefpersonen bestond – ontving een standaard dieetadvies voor een gezonde voeding waarin werd aangeraden om uitlokkende voeding zoals cafeïne, alcohol, vet en vezels te vermijden. De toewijzing van de interventie was bovendien niet objectief: de behandelend diëtist bepaalde welk dieetadvies de patiënt kreeg op grond van eerdere dieetadviezen, het huidige dieet, leefstijl en de voorkeur van de patiënt.

Een bekend probleem bij studies waarin dieetinterventies worden vergeleken, is dat er contaminatie tussen de groepen kan optreden. Dat houdt in dat de personen in de controlegroep mogelijk toch ook elementen van het FODMAP-beperkte dieet hebben overgenomen, omdat ze wisten dat ze deelnamen aan een studie naar dit dieet. Juist in Australië, waar het FODMAP dieet erg bekend en populair is, is het voor patiënten niet moeilijk om geschikte dieetproducten hiervoor aan te schaffen.

Ondanks de beperkingen van het onderzoek lijkt er toch wel enig effect van het FODMAP-beperkte dieet te zijn, maar het is onduidelijk via welk onderliggend mechanisme FODMAP’s meer bovenbuikklachten zouden kunnen geven. De auteurs speculeren dat dit zou kunnen komen doordat de FODMAP’s overgevoeligheid door uitzetting van de dunne darm geven. Daarnaast zorgen ze voor meer colongas – wat ook zou kunnen leiden tot pijn in de bovenbuik – en leidt een FODMAP-arm dieet mogelijk tot minder inflammatie (lager histamine) en een betere darmintegriteit. Het is echter niet uit te sluiten dat het laag FODMAP-dieet de FD lijkt te verminderen, terwijl in werkelijkheid de klachten van PDS afnemen door het dieet. Het klachtenpatroon van FD overlapt immers aanzienlijk met dat van PDS, want ook daarbij komt vaak een opgeblazen gevoel en pijn in de bovenbuik voor.

Kortom, er is nog verder onderzoek nodig om na te gaan of een FODMAP-beperkt dieet wel écht effectief is bij FD. Dit onderkennen de onderzoekers ook en zij suggereren dat een randomized controlled trial nodig is om de bevindingen te bevestigen. In toekomstige gerandomiseerde studies zullen groepen met FD en/of PDS met vooraf vastgestelde criteria gevolgd moeten worden voor een langere periode.”

Inname dierlijke eiwitten geassocieerd met NAFLD

nov 2018 | Hepatologie

Lees meer over Inname dierlijke eiwitten geassocieerd met NAFLD

Vereenvoudigd versus standaard RFA-regime voor dysplastische barrettslokdarm

nov 2018 | Endoscopie

Lees meer over Vereenvoudigd versus standaard RFA-regime voor dysplastische barrettslokdarm

Naleving van richtlijnen voor surveillance na poliepectomie bij ouderen

nov 2018 | Endoscopie, Ouderen

Lees meer over Naleving van richtlijnen voor surveillance na poliepectomie bij ouderen

Positieve effecten statines bij primaire scleroserende cholangitis

okt 2018

Lees meer over Positieve effecten statines bij primaire scleroserende cholangitis

UEG Week 2018

okt 2018

Lees meer over UEG Week 2018

Regressie van leverfibrose na genezing HCV

okt 2018 | Hepatitis, Hepatologie

Lees meer over Regressie van leverfibrose na genezing HCV

Mastering Chronic Pancreatitis Pain: A Multidisciplinary Approach and Practical Solutions

6 feb 2024 om 20:00

Lees meer over Mastering Chronic Pancreatitis Pain: A Multidisciplinary Approach and Practical Solutions

Minder besproken symptomen bij colitis ulcerosa: hoe pakken we ze aan?

1 sep 2023 | IBD

Lees meer over Minder besproken symptomen bij colitis ulcerosa: hoe pakken we ze aan?

CMV-infecties bij post-transplantatiepatiënten; een behandellandschap in ontwikkeling

6 jun 2023 | Stamceltransplantatie, Virale infecties

Lees meer over CMV-infecties bij post-transplantatiepatiënten; een behandellandschap in ontwikkeling

Nieuwe behandeloptie voor Eosinofiele Oesofagitis (EoE)

16 mei 2023 om 20:00 | Oesofagitis

Lees meer over Nieuwe behandeloptie voor Eosinofiele Oesofagitis (EoE)

Antistolling en bloedingen

8 dec 2022 om 20:00

Lees meer over Antistolling en bloedingen

Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

12 okt 2022 | Immuuntherapie

Lees meer over Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

Gewone symptomen van zeldzame ziekten

27 sep 2022

Lees meer over Gewone symptomen van zeldzame ziekten

JAK-remmers in de klinische praktijk: inzichten vanuit verschillende disciplines

28 mrt 2022 om 19:30 | IBD

Lees meer over JAK-remmers in de klinische praktijk: inzichten vanuit verschillende disciplines

Webcast Bridging the Gaps in Inflammatory bowel disease (IBD)

25 mrt 2022 | IBD

Lees meer over Webcast Bridging the Gaps in Inflammatory bowel disease (IBD)

e-learning Acute pancreatitis

Pancreatitis

Lees meer over e-learning Acute pancreatitis

e-learning: Verbeterde zorg voor slokdarm- en maagkanker

Chirurgie

Lees meer over e-learning: Verbeterde zorg voor slokdarm- en maagkanker

UEG in ORANJE 2024

zondag 13 okt 2024 van 18:00 tot 21:45 | IBD

Lees meer over UEG in ORANJE 2024

Semaglutide vermindert ernst van leverziekte bij mensen met hiv

mrt 2024 | Diabetes, Hepatologie, HIV

Lees meer over Semaglutide vermindert ernst van leverziekte bij mensen met hiv

Mortaliteit hiv-/HCV-co-infectie en HCV-mono-infectie bij SVR gelijk

mrt 2024 | Hepatitis, HIV, Virale infecties

Lees meer over Mortaliteit hiv-/HCV-co-infectie en HCV-mono-infectie bij SVR gelijk

NAFLD bij hiv sterkst geassocieerd met traditionele risicofactoren

mrt 2024 | Hepatologie, HIV, Virale infecties

Lees meer over NAFLD bij hiv sterkst geassocieerd met traditionele risicofactoren

Identificatie van een genexpressieprofiel bij patiënten met colitis ulcerosa en een respons op vedolizumab

feb 2024 | IBD

Lees meer over Identificatie van een genexpressieprofiel bij patiënten met colitis ulcerosa en een respons op vedolizumab

Tofacitinib snel werkzaam bij de meerderheid van de patiënten met acute ernstige colitis ulcerosa

feb 2024 | IBD

Lees meer over Tofacitinib snel werkzaam bij de meerderheid van de patiënten met acute ernstige colitis ulcerosa

Resectie met uitgebreide mesenterectomie niet superieur aan mesenteriumsparende resectie

feb 2024 | Chirurgie, IBD

Lees meer over Resectie met uitgebreide mesenterectomie niet superieur aan mesenteriumsparende resectie

AI-ondersteunde endoscopie identificeert patiënten met colitis ulcerosa en een hoog risico op recidief

feb 2024 | Endoscopie, IBD

Lees meer over AI-ondersteunde endoscopie identificeert patiënten met colitis ulcerosa en een hoog risico op recidief

Geen betere werkzaamheid met darvadstrocel bij patiënten met de ziekte van Crohn en complexe perianale fistels

feb 2024 | IBD

Lees meer over Geen betere werkzaamheid met darvadstrocel bij patiënten met de ziekte van Crohn en complexe perianale fistels

Surveillance met langere witlicht-endoscopie niet inferieur aan chromo-endoscopie bij patiënten met IBD

feb 2024 | Endoscopie, IBD, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Surveillance met langere witlicht-endoscopie niet inferieur aan chromo-endoscopie bij patiënten met IBD

Podcast Exocriene pancreasinsufficiëntie

nov 2023 | Pancreatitis

Lees meer over Podcast Exocriene pancreasinsufficiëntie

Podcast - Optimalisatie van biologicals bij patiënten met inflammatoire darmziekten

sep 2023 | IBD

Lees meer over Podcast - Optimalisatie van biologicals bij patiënten met inflammatoire darmziekten

Podcast Acute pancreatitis

apr 2023 | Pancreatitis

Lees meer over Podcast Acute pancreatitis

Podcast pancreascarcinoom

dec 2022 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Podcast pancreascarcinoom

Podcast - Periampullaire tumoren: maak onderscheid

nov 2021

Lees meer over Podcast - Periampullaire tumoren: maak onderscheid

Slokdarm- en maagkanker

jun 2021 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Slokdarm- en maagkanker

Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

feb 2021 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

Diagnose en behandeling van inflammatoire darmziekten (IBD)

dec 2020 | IBD

Lees meer over Diagnose en behandeling van inflammatoire darmziekten (IBD)

Leefstijl en voeding bij levercirrose en hepatische encefalopathie

jan 2020 | Hepatologie

Lees meer over Leefstijl en voeding bij levercirrose en hepatische encefalopathie

MedNet gatro-enterologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet gatro-enterologie 2024-01

MedNet Gastro-enterologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-04

MedNet Gastro-enterologie 2023-03

sep 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-03

MedNet Oncologie special Colectoraal carcinoom 2023

sep 2023

Lees meer over MedNet Oncologie special Colectoraal carcinoom 2023

MedNet Gastro-enterologie 2023-02

jul 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-02

MedNet Gastro-enterologie 2023-01

mrt 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-01

MedNet Gastro-enterologie 2022-04

dec 2022

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2022-04

MedNet Gastro-enterologie 2022-03

sep 2022

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2022-03

MedNet Gastro-enterologie 2022-02

jun 2022

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2022-02