Zorgpaden dermatologie: voor alle huidkankerpatiënten de beste zorg

Delen via:

Hoe kun je de zorg voor huidkankerpatiënten zo goed mogelijk stroomlijnen? Dat was de vraag die ten grondslag lag aan de ontwikkeling van het Huidkompas huidkankernetwerk. Het antwoord bestaat uit een zevental zorgpaden, die beschikbaar zijn voor dermatologen uit het hele land. MedNet ging in gesprek met Rick Waalboer-Spuij (dermatoloog in het Erasmus MC Kanker Instituut – Huidkankercentrum) en Anke Lecluse (dermatoloog in het Groene Hart Ziekenhuis, mohs-chirurg in DermaHaven). Waalboer-Spuij is de trekker van de zorgpaden, Lecluse een van de gebruikers. Samen vertellen ze hoe de zorgpaden tot stand komen en hoe ze toepassing vinden in de praktijk.

Het idee voor de ontwikkeling van – regionale – zorgpaden ontstond enkele jaren geleden. Waalboer-Spuij: “We zagen enerzijds dat huidkankerpatiënten soms via een hele ingewikkelde route bij ons huidkankerexpertisecentrum terechtkwamen. Anderzijds kregen we soms patiënten verwezen die ook prima in een perifeer ziekenhuis behandeld kunnen worden. Daarom zijn we gaan kijken hoe we de zorg voor huidkankerpatiënten in Nederland kunnen stroomlijnen. Hoe organiseer je het zo dat de juiste zorg op de juiste plek gegeven wordt? In een expertisecentrum als dat nodig is, en lokaal of regionaal als dat kan?”

Zeven zorgpaden

Zorgpaden kunnen houvast bieden in de samenwerking tussen verschillende ziekenhuizen en zorgverleners. Waalboer-Spuij ontwikkelt er 7 voor verschillende vormen van huidkanker. Dit doet hij in zijn rol als medevoorzitter (samen met zijn collega dermatoloog Renate van den Bos) van het multidisciplinair overleg (MDO) huidkanker in het Erasmus MC en samen met de leden van de stuurgroep Huidkanker van het Erasmus MC Kanker Instituut. “De stuurgroep kijkt enerzijds hoe het MDO functioneert en is anderzijds betrokken bij de ontwikkeling van het beleid en de zorgpaden. In de stuurgroep zitten, naast dermatologen, ook andere specialisten: hoofdhalsoncologie (KNO en MKA), plastische en oncologische chirurgie, radiotherapie, interne oncologie, radiologie/nucleaire geneeskunde, pathologie en geriatrie. De zorgpaden zelf richten zich ook op deze brede doelgroep, die op verschillende manieren betrokken is bij de huidkankerzorg.”

Vijf zorgpaden zijn al gereed. Waalboer-Spuij: “We zijn begonnen met het zorgpad melanoom. Hiervoor lagen al wat schetsen. Die heb ik samen met collega’s uit het Amphia Ziekenhuis in Breda, onze regionale partner voor melanoomzorg, verder uitgewerkt. De landelijke richtlijnen rondom melanoom zijn heel strak vormgegeven. Dit zorgpad was dus vooral een praktische uitwerking van de bestaande richtlijnen. Toen het zorgpad melanoom klaar was, wilden we de systematiek ook toepassen op andere tumorsoorten. We zijn toen, binnen het Erasmus MC Huidkankercentrum, verdergegaan met de 2 andere vormen van huidkanker die het meeste voorkomen: basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom. Vervolgens hebben we gekeken welke andere vormen van huidkanker we veel verwezen krijgen vanuit andere ziekenhuizen. Zo kwamen de zorgpaden voor merkelcelcarcinoom en dermatofibrosarcoma protuberans erbij.”

zorgpad merkelcelcarcinoom

Figuur 1. Stroomdiagram voor de behandeling van merkelcelcarcinoom. Huidkompas.nl

De zorgpaden voor huidadnexcarcinoom en voor atypisch fibroxanthoom/pleiomorf dermaal sarcoom zijn nog in ontwikkeling. Waalboer-Spuij: “Die zijn ook het lastigste, omdat er over de behandeling van deze tumorsoorten relatief weinig wetenschappelijk onderzoek bestaat.” Lecluse: “Daarnaast zijn deze tumorsoorten ook amper tot niet beschreven in de richtlijnen. Maar als alle 7 zorgpaden klaar zijn, dekken zij samen wel 99% van alle huidtumoren.”

Het uitwerken van een zorgpad bestaat uit meerdere stappen. Waalboer-Spuij: “In de eerste stap beschrijven we het proces zoals wij dat in praktijk volgen in het Erasmus MC. We beschrijven hoe het traject van een huidkankerpatiënt eruitziet. Langs welke haltes gaat de patiënt en welke stappen worden daarbij genomen? Bij de wat zeldzamere tumoren, maar ook bij plaveiselcelcarcinoom, kregen we regelmatig vragen wanneer je een echo, scan of ander aanvullend onderzoek of aanvullende therapie uitvoert. Om dit alles zo kort en bondig mogelijk op te schrijven maak ik graag gebruik van stroomdiagrammen. Zo kun je duidelijk zien wat de bedoeling is. In de tweede stap van het proces maken we een koppeling met de landelijke richtlijn. Klopt het allemaal wat we doen? In stap 3 kijken alle betrokken partijen uit de stuurgroep Huidkanker nogmaals of het zorgpad zo helemaal kloppend en duidelijk is. Als het zorgpad klaar is publiceren we het op onze website (huidkompas.nl). Zo is het voor iedereen toegankelijk. We zien dat medisch specialisten uit andere ziekenhuizen echt kritisch meelezen en vragen stellen over de zorgpaden. Deze feedback waarderen we enorm!”

Praktisch toepasbaar

De zorgpaden bieden een praktisch handvat voor perifere dermatologen. Lecluse: “Voor veelvoorkomende vormen van huidkanker zijn er richtlijnen en hebben we vaak ook eigen, lokale zorgpaden. Maar voor bijvoorbeeld merkelcelcarcinoom geldt dat niet. Daarnaast zijn de richtlijnen vaak erg uitgebreid en minder geschikt om in de dagelijkse praktijk op terug te vallen. Door de stroomdiagrammen in de zorgpaden kun je makkelijk en snel informatie naslaan. Die praktische toepasbaarheid maakt ze heel interessant en bruikbaar in de dagelijkse praktijk.”

MDO

Naast de stroomdiagrammen is er ook de mogelijkheid om patiënten in te brengen in het MDO van het Erasmus MC. Lecluse: “In Gouda hebben wij wekelijks ons eigen MDO met de plastisch chirurgen en zo nodig de patholoog of radioloog. Als we daarbij tegen zeldzame dingen aanlopen kunnen de stroomdiagrammen uitkomst bieden. Als de vraag te gedetailleerd is en we er met de stroomdiagrammen niet uitkomen, brengen we de casuïstiek in bij het MDO van het Erasmus MC. Bijvoorbeeld als het gaat om een indicatie voor postoperatieve radiotherapie, waarbij individuele tumorkenmerken en patiëntkarakteristieken de noodzaak tot aanvullende behandeling bepalen.” Waalboer-Spuij: “Uitzonderingsgevallen moet je inderdaad los bespreken. Binnen het MDO huidkanker van het Erasmus MC hebben wij daarvoor de mogelijkheid om zogenaamde ‘papieren patiënten’ te bespreken. De dermatoloog die een patiënt inbrengt schrijft hierbij een soort verwijsbrief, zo mogelijk voorzien van een foto, pathologie-uitslagen en eventuele scans. Binnen het MDO huidkanker van het Erasmus MC maken we, op basis daarvan, een beoordeling van de casus en geven we een advies op maat. De patiënt komt in principe niet fysiek naar het Erasmus MC, tenzij dat echt nodig is.”

Patiëntvriendelijk

Lecluse: “Als perifeer centrum kunnen wij zo op een efficiënte en patiëntvriendelijke manier advies inwinnen. De diagnostiek, therapie en follow-up kunnen we vaak zelf uitvoeren.” Waalboer-Spuij: “Zo geef je zoveel als mogelijk is de juiste zorg op de juiste plek. En dat is fijn, want bij huidkanker gaat het toch vaak om oudere, kwetsbare patiënten die je liever niet te veel heen en weer laat reizen tussen ziekenhuizen.”

Samenwerking uitbreiden

Het Huidkompas is ontstaan binnen de 2 oncologienetwerken van de regio Zuid-West Nederland, maar ondertussen maken ook ziekenhuizen buiten deze regio gebruik van de zorgpaden. Een voorbeeld is het Groene Hart Ziekenhuis, waar Lecluse werkzaam is. “Binnen dit ziekenhuis maken we vooral gebruik van de zorgpaden die betrekking hebben op huidtumoren anders dan melanomen. Voor de melanoomzorg werken we in Gouda samen met het LUMC binnen het regionetwerk West. Dat is van oudsher zo.” Waalboer-Spuij: “Naast ziekenhuizen uit Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant nemen ook ziekenhuizen deel uit Noord-Holland, Utrecht, Gelderland en Overijssel (huidkompas.nl/deelnemende-centra). Dat wil niet zeggen dat zij allemaal patiënten naar ons toesturen, maar wel dat zij zich verbonden hebben aan onze zienswijze van de manier waarop we huidkankerzorg leveren. Op dit moment zijn we ook in gesprek met een aantal academische centra om te kijken of zij ook willen aansluiten bij het netwerk. En eigenlijk zou ik alle Nederlandse ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra willen oproepen om zich aan te sluiten. Samen kunnen we ervoor zorgen dat alle patiënten in Nederland met een complexe vorm van huidkanker de best mogelijke zorg krijgen.”

Website Huidkompas

Benieuwd naar het Huidkompas en de zorgpaden? Neem een kijkje op: huidkompas.nl/professional

Het Huidkompas is ontstaan binnen de 2 oncologienetwerken van de regio Zuid-West Nederland: de regionale oncologienetwerken: CONCORD (regio Rijnmond; https://www.oncologienetwerkconcord.nl/) en EMBRAZE (Erasmus MC, Brabant en Zeeland; https://www.embraze.net/).

Van klacht naar claim: hoe voorkom je escalatie?

mrt 2024

Lees meer over Van klacht naar claim: hoe voorkom je escalatie?

Vasculaire ontsteking bij patiënten met PsA

feb 2024 | Arthritis psoriatica

Lees meer over Vasculaire ontsteking bij patiënten met PsA

Nieuwe richtlijn arthritis psoriatica

feb 2024 | Arthritis psoriatica

Lees meer over Nieuwe richtlijn arthritis psoriatica

Effectiviteit en veiligheid van de orale JAK1-remmer povorcitinib bij hidradenitis suppurativa

feb 2024

Lees meer over Effectiviteit en veiligheid van de orale JAK1-remmer povorcitinib bij hidradenitis suppurativa

Ondanks uitbreiding indicatie vaak hoge prijzen voor kankermiddelen

feb 2024 | Borstkanker, Dermato-oncologie, Gynaecologische oncologie, Hoofd-halsoncologie, Immuuntherapie, Longoncologie, Lymfoom, Maag-darm-leveroncologie, MM, Uro-oncologie

Lees meer over Ondanks uitbreiding indicatie vaak hoge prijzen voor kankermiddelen

Digitale toepassingen om het zorgvak weer aantrekkelijk te maken

feb 2024

Lees meer over Digitale toepassingen om het zorgvak weer aantrekkelijk te maken

Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

10 jun 2024 om 16:30 | Lymfoom

Lees meer over Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

Hidradenitis Suppurativa (HS): recente ontwikkelingen in de behandeling

7 mrt 2024 | Huidinfecties

Lees meer over Hidradenitis Suppurativa (HS): recente ontwikkelingen in de behandeling

Van data naar doen! De systemische behandeling van atopisch eczeem en prurigo nodularis

2 feb 2024 | Eczeem, Vaccinatie

Lees meer over Van data naar doen! De systemische behandeling van atopisch eczeem en prurigo nodularis

Zeldzame aandoeningen binnen dermatologie

30 okt 2023 om 20:00

Lees meer over Zeldzame aandoeningen binnen dermatologie

Niet-melanoom huidkanker in de regio

31 aug 2023 | Dermato-oncologie, Radiotherapie

Lees meer over Niet-melanoom huidkanker in de regio

Zoveel meer dan alleen maar eczeem!

19 apr 2023 om 20:30 | Eczeem

Lees meer over Zoveel meer dan alleen maar eczeem!

Masterclass: innovatieve inzichten in de behandeling van Psoriatic Disease

2 nov 2022 | Arthritis psoriatica, Psoriasis

Lees meer over Masterclass: innovatieve inzichten in de behandeling van Psoriatic Disease

Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

12 okt 2022 | Immuuntherapie

Lees meer over Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

Masterclass casuïstiek - Horen, zien en een goed gesprek!

14 sep 2022 om 19:30 | Eczeem, Psoriasis

Lees meer over Masterclass casuïstiek - Horen, zien en een goed gesprek!

Serious game Kijk verder dan de huid; casus 1

Lees meer over Serious game Kijk verder dan de huid; casus 1
Er zijn geen bijeenkomsten gevonden.

Teleurstellende uitkomsten doxyPEP en vaccin tegen gonorroe

mrt 2024 | Bacteriële infecties, SOA, Venereologie

Lees meer over Teleurstellende uitkomsten doxyPEP en vaccin tegen gonorroe

Zo veilig zijn COVID-vaccins bij gebruik immuunsuppressiva

nov 2023 | Arthritis psoriatica, Spondyloartritis, Vaccinatie

Lees meer over Zo veilig zijn COVID-vaccins bij gebruik immuunsuppressiva

Eerder, vaker en langer remissie met anifrolumab bij SLE

nov 2023 | SLE

Lees meer over Eerder, vaker en langer remissie met anifrolumab bij SLE

Positieve resultaten voor neoadjuvant cemiplimab bij cutaan plaveiselcelcarcinoom

okt 2023 | Chirurgie, Dermato-oncologie, Immuuntherapie

Lees meer over Positieve resultaten voor neoadjuvant cemiplimab bij cutaan plaveiselcelcarcinoom

Paradigmaverschuiving op komst bij alopecia areata?

okt 2023

Lees meer over Paradigmaverschuiving op komst bij alopecia areata?

Zo beïnvloedt comorbiditeit de behandeling voor vitiligo

okt 2023 | Eczeem, Psoriasis

Lees meer over Zo beïnvloedt comorbiditeit de behandeling voor vitiligo

Drug survival bij alle IL-17- en IL-23-remmers hoog, maar één middel springt eruit

okt 2023 | Psoriasis

Lees meer over Drug survival bij alle IL-17- en IL-23-remmers hoog, maar één middel springt eruit

Wat een opluchting: binnen 2 weken verlost van jeuk

okt 2023 | Eczeem

Lees meer over Wat een opluchting: binnen 2 weken verlost van jeuk

Hoe herkent u kanker in de donkere huid?

okt 2023 | Actinische keratose, Dermato-oncologie

Lees meer over Hoe herkent u kanker in de donkere huid?

Podcastserie Psoriasis

nov 2023 | Arthritis psoriatica, Diabetes, Psoriasis

Lees meer over Podcastserie Psoriasis

Psoriatic Disease: het belang van anamnese en het herkennen van rode vlaggen

nov 2022 | Psoriasis

Lees meer over Psoriatic Disease: het belang van anamnese en het herkennen van rode vlaggen

Conventioneel systemische therapie; is dat nog nodig?

okt 2022 | Psoriasis

Lees meer over Conventioneel systemische therapie; is dat nog nodig?

Psoriasis - Why is real world evidence data important?

nov 2020 | Psoriasis

Lees meer over Psoriasis - Why is real world evidence data important?

The ambition in the treatment of psoriasis

okt 2019 | Psoriasis

Lees meer over The ambition in the treatment of psoriasis

MedNet Dermatologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Dermatologie 2023-04

MedNet Dermatologie 2023-02

jun 2023

Lees meer over MedNet Dermatologie 2023-02

MedNet Dermatologie 2023-01

apr 2023

Lees meer over MedNet Dermatologie 2023-01

MedNet Dermatologie 2022-04

dec 2022

Lees meer over MedNet Dermatologie 2022-04

MedNet Dermatologie 2022-03

sep 2022

Lees meer over MedNet Dermatologie 2022-03

MedNet Dermatologie 2022-02

jun 2022

Lees meer over MedNet Dermatologie 2022-02

MedNet Dermatologie 2022-01

apr 2022

Lees meer over MedNet Dermatologie 2022-01