Eerste studie met multidetector CT-scan naar plaquekarakteristieken

In de EVAPORATE-studie is voor het eerst met een multidetector CT-scan onderzocht wat het effect is op diverse karakteristieken van atherosclerotische plaques, als naast statinetherapie icosapent ethyl wordt gegeven aan een hoogrisicopopulatie met aanhoudend hoge triglyceridenspiegels.

Statinetherapie vermindert het risico op cardiovasculaire events en vertraagt de progressie van coronaire atherosclerose. Desondanks blijft een aanzienlijk cardiovasculair risico bestaan. Uit de resultaten van de REDUCE-IT-studie bleek dat toevoeging van icosapent ethyl, een synthetisch derivaat van het omega-3-vetzuur eicosapentaeenzuur, aan statinetherapie de kans op een eerste cardiovasculair event met 25% verlaagt. Daarnaast nam het totale aantal cardiovasculaire events met 30% af.

Geplande tussentijdse analyse

De deelnemers aan EVAPORATE hadden coronaire atherosclerose, die bij aanvang van de studie was vastgesteld met een multidetector CT-scan (minimaal één angiografische stenose met een vernauwing ≥ 20%) of diabetes mellitus. Ondanks stabiele statinetherapie hadden alle deelnemers een LDL-C van 1,0–3,0 mmol/l en daarnaast een aanhoudend hoge triglyceridespiegel van 1,5–5,6 mmol/l. Na 9 maanden werd bij alle patiënten die gehoor gaven aan de controleafspraak opnieuw een multidetector CT-scan gemaakt, die na nogmaals 9 maanden zal worden herhaald.

Tijdens het AHA-congres presenteerde prof. Matthew J. Budoff (Torrance, Verenigde Staten) de resultaten van een geplande tussentijdse analyse na de eerste 9 maanden. Deze analyse betrof de scans van 67 (gem. leeftijd 57 jaar, 36 mannen) van de 80 deelnemers van wie zowel de scans bij aanvang als na 9 maanden interpreteerbaar waren.

Wel en geen verschillen

Er werd geen significante verandering gevonden in de lage geattenueerde plaques tussen de actief behandelde en de placebogroep (74% vs. 94%; p = 0,469). Na aanpassing voor plaque, leeftijd, geslacht, diabetesstatus en triglyceridenspiegel op baseline en statinegebruik werden wel enkele significante verschillen gevonden in de actief behandelde groep versus de placebogroep, namelijk:

• groeivertraging van de totale niet-gecalcificeerde plaques, wat de som is van lage geattenueerde, fibreuze-vettige en fibreuze plaques: 35% versus 43% (p = 0,010);
• niet-gecalcificeerde plus gecalcificeerde plaques (p = 0,0004);
• fibreuze plaques: 15% versus 26% (p = 0,011); en
• gecalcificeerde plaques: -1% versus 9% (p = 0,001).

EVAPORATE biedt volgens Budoff belangrijke mechanistische gegevens die relevant zijn voor de vermindering van cardiovasculaire events, zoals waargenomen in de REDUCE-IT-studie.