Robot-geassisteerde sentinel node-procedure na ESD voor hoog-risico early gastric cancer

Delen via:

Een 54-jarige patiënt werd na een endoscopische submucosale dissectie (ESD) voor een T1bN0 maagcarcinoom verwezen voor een second opinion om verdere behandelopties te bespreken. Histopathologisch onderzoek van het resectiepreparaat na de ESD toonde een slecht gedifferentieerd adenocarcinoom, met lymfangio-invasieve groei en < 1 mm marge tot de snijrand. De tumor werd gestadieerd als een T1b (sm2)-tumor, met 25-30% kans op lymfekliermetastasen. De Nederlandse maagcarcinoom-richtlijn volgend, in lijn met de Japanse richtlijn, werd in het verwijzende ziekenhuis een totale gastrectomie met D2 lymfadenectomie voorgesteld als verdere behandeling. De patiënt had echter een sterke wens om zijn maag te behouden en kwam voor een second opinion naar ons centrum met de vraag of er een maagsparende behandeling mogelijk was.

Een gastroscopie in ons centrum toonde geen aanwijzingen voor een lokale resttumor of synchrone afwijkingen elders in de maag. Het ESD-litteken met clips (figuur 1A en 1B) bevond zich aan de grote curvatuur, 6 cm distaal van de cardia. Bij EUS waren er geen verdachte lymfeklieren.

ESD

In ons centrum werd in het multidisciplinaire overleg besloten om een robot-geassisteerde sentinel node-procedure uit te voeren. Mocht de sentinel node negatief zijn, dan zou er alleen een regionale lymfeklierdissectie (in het bijbehorende arteriële stroomgebied) worden uitgevoerd. Mocht de sentinel node positief zijn, dan zou er een gastrectomie met D2 lymfadenectomie worden verricht. De dag voor de operatie onderging de patiënt een gastroscopie waarbij een ‘dual-tracer’, bestaande uit Technetium-99m en Indocyanine-groen, in 4 kwadranten om het oude ESD-litteken werd ingespoten (figuur 1A en B). Na 15 minuten en na 2 uur werd er een scintigrafie gemaakt. Hierop kon geen sentinel node worden geïdentificeerd (figuur 2), alleen het injectiegebied lichtte op.

De dag erna onderging de patiënt een robot-geassisteerde sentinel node-procedure, waarbij met de ‘Firefly’-camera en een gamma-probe 5 groene en ‘hete’ lymfeklieren werden gevonden. Vriescoupes toonde de aanwezigheid van metastase in één vergrote, bolronde lymfeklier (figuur 3A-B). Deze lymfeklier bevond zich ter plaatse van de distale arteria lienalis (lymfeklierstation 11d). Aansluitend werd een resectie verricht. Met behulp van ICG-fluorescentie kon het oude ESD-litteken mooi gevisualiseerd worden en lukte het om een partiële (in plaats van totale) maagresectie uit te voeren. In het gastrectomiepreparaat werd geen resttumor aangetoond en alle 32 niet-sentinel nodes waren negatief voor maligniteit.

Amsterdam UMC, locatie AMC: drs. A.B.J. Borgstein, arts-onderzoeker, dr. W.J. Eshuis, chirurg en prof. dr. M.I. van Berge Henegouwen, chirurg.
St Antonius ziekenhuis Nieuwegein: prof. dr. B.L.A.M. Weusten, MDL-arts.

Commentaar Jacques Bergman

De behandeling van submucosale carcinomen in de tractus digestivus staat ter discussie. Besloten we vroeger om bij submucosale uitbreiding in een EMR/ESD-preparaat altijd het rest-orgaan met omgevende lymfeklieren te verwijderen, tegenwoordig ligt die besluitvorming genuanceerder. De keuze wordt enerzijds bepaald door welke risicofactoren er in het EMR/ESD-preparaat worden aangetroffen, waarbij de radicaliteit van de verticale marge, differentiatiegraad van de tumor, lymfangio-invasie en diepte van submucosale uitbreiding van belang zijn. Anderzijds speelt de comorbiditeit van de patiënt en aard van de aanvullende resectie een rol. Voor rectum, slokdarm en proximale maag is een chirurgische resectie een grote ingreep en is een afwachtend beleid eerder gerechtvaardigd dan voor afwijkingen in de distale maag of colon waar resectie eenvoudiger en minder invaliderend is. Leidende factor is de kans op lokale lymfekliermetastasering en de wijze waarop we dit betrouwbaar kunnen aantonen dan wel uitsluiten. De combinatie van EUS en sentinel node-procedures zoals hier beschreven kan hierbij een rol spelen. Endoscopische en EUS follow-up elke 3 maanden zoals bij geselecteerde patiënten in rectum en slokdarm in studieverband geschiedt, zijn andere opties. De winst die de patiënt behaalt, is het behoud van zijn rectum of slokdarm (er is immers – voorzichtig geschat – 70% kans dat volledige curatie al is bereikt). Er is ook een ‘downside’: een later tijdstip van diagnose van eventuele lokale lymfekliermetastasering of metachrone afwijkingen, of erger nog, metastases op afstand. Bij stringente endoscopische en EUS-controles lijkt de kans hierop klein en kan daarnaast voor de kleine subgroep die toch een resectie nodig blijkt te hebben door neo-adjuvante behandeling een deel van het verlies in prognose worden gecompenseerd. De beslissingen hier zijn complex en dienen per patiënt te worden gewogen en multidisciplinair te worden bediscussieerd. Ook de communicatie met patiënt en familie vereist veel extra aandacht om hen goed geïnformeerd en weloverwogen een behandelkeuze te kunnen laten maken.

PPI- en H2RA-gebruik niet geassocieerd met dementie en cognitieve achteruitgang bij ouderen

jan 2024 | Dementie, Ouderen

Lees meer over PPI- en H2RA-gebruik niet geassocieerd met dementie en cognitieve achteruitgang bij ouderen

Vaker slokdarmkanker in Nederland dan in de rest van Europa

jan 2024 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Vaker slokdarmkanker in Nederland dan in de rest van Europa

Surveillance van patiënten met veronderstelde BD-IPMN overbodig?

jan 2024 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Surveillance van patiënten met veronderstelde BD-IPMN overbodig?

AI-biomarker voor respons op atezolizumab-bevacizumab bij HCC

jan 2024 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over AI-biomarker voor respons op atezolizumab-bevacizumab bij HCC

Positief effect cryotherapie op dysfagie en kwaliteit van leven bij inoperabele slokdarmkanker

jan 2024 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Positief effect cryotherapie op dysfagie en kwaliteit van leven bij inoperabele slokdarmkanker

Doorbraak in behandeling van maag- en slokdarmkanker

jan 2024 | Immuuntherapie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Doorbraak in behandeling van maag- en slokdarmkanker

Mastering Chronic Pancreatitis Pain: A Multidisciplinary Approach and Practical Solutions

6 feb 2024 om 20:00

Lees meer over Mastering Chronic Pancreatitis Pain: A Multidisciplinary Approach and Practical Solutions

Minder besproken symptomen bij colitis ulcerosa: hoe pakken we ze aan?

1 sep 2023 | IBD

Lees meer over Minder besproken symptomen bij colitis ulcerosa: hoe pakken we ze aan?

CMV-infecties bij post-transplantatiepatiënten; een behandellandschap in ontwikkeling

6 jun 2023 | Stamceltransplantatie, Virale infecties

Lees meer over CMV-infecties bij post-transplantatiepatiënten; een behandellandschap in ontwikkeling

Nieuwe behandeloptie voor Eosinofiele Oesofagitis (EoE)

16 mei 2023 om 20:00 | Oesofagitis

Lees meer over Nieuwe behandeloptie voor Eosinofiele Oesofagitis (EoE)

Antistolling en bloedingen

8 dec 2022 om 20:00

Lees meer over Antistolling en bloedingen

Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

12 okt 2022 | Immuuntherapie

Lees meer over Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

Gewone symptomen van zeldzame ziekten

27 sep 2022

Lees meer over Gewone symptomen van zeldzame ziekten

JAK-remmers in de klinische praktijk: inzichten vanuit verschillende disciplines

28 mrt 2022 om 19:30 | IBD

Lees meer over JAK-remmers in de klinische praktijk: inzichten vanuit verschillende disciplines

Webcast Bridging the Gaps in Inflammatory bowel disease (IBD)

25 mrt 2022 | IBD

Lees meer over Webcast Bridging the Gaps in Inflammatory bowel disease (IBD)

e-learning Acute pancreatitis

Pancreatitis

Lees meer over e-learning Acute pancreatitis

e-learning: Verbeterde zorg voor slokdarm- en maagkanker

Chirurgie

Lees meer over e-learning: Verbeterde zorg voor slokdarm- en maagkanker

UEG in ORANJE 2024

zondag 13 okt 2024 van 18:00 tot 21:45 | IBD

Lees meer over UEG in ORANJE 2024

Semaglutide vermindert ernst van leverziekte bij mensen met hiv

mrt 2024 | Diabetes, Hepatologie, HIV

Lees meer over Semaglutide vermindert ernst van leverziekte bij mensen met hiv

Mortaliteit hiv-/HCV-co-infectie en HCV-mono-infectie bij SVR gelijk

mrt 2024 | Hepatitis, HIV, Virale infecties

Lees meer over Mortaliteit hiv-/HCV-co-infectie en HCV-mono-infectie bij SVR gelijk

NAFLD bij hiv sterkst geassocieerd met traditionele risicofactoren

mrt 2024 | Hepatologie, HIV, Virale infecties

Lees meer over NAFLD bij hiv sterkst geassocieerd met traditionele risicofactoren

Identificatie van een genexpressieprofiel bij patiënten met colitis ulcerosa en een respons op vedolizumab

feb 2024 | IBD

Lees meer over Identificatie van een genexpressieprofiel bij patiënten met colitis ulcerosa en een respons op vedolizumab

Tofacitinib snel werkzaam bij de meerderheid van de patiënten met acute ernstige colitis ulcerosa

feb 2024 | IBD

Lees meer over Tofacitinib snel werkzaam bij de meerderheid van de patiënten met acute ernstige colitis ulcerosa

Resectie met uitgebreide mesenterectomie niet superieur aan mesenteriumsparende resectie

feb 2024 | Chirurgie, IBD

Lees meer over Resectie met uitgebreide mesenterectomie niet superieur aan mesenteriumsparende resectie

AI-ondersteunde endoscopie identificeert patiënten met colitis ulcerosa en een hoog risico op recidief

feb 2024 | Endoscopie, IBD

Lees meer over AI-ondersteunde endoscopie identificeert patiënten met colitis ulcerosa en een hoog risico op recidief

Geen betere werkzaamheid met darvadstrocel bij patiënten met de ziekte van Crohn en complexe perianale fistels

feb 2024 | IBD

Lees meer over Geen betere werkzaamheid met darvadstrocel bij patiënten met de ziekte van Crohn en complexe perianale fistels

Surveillance met langere witlicht-endoscopie niet inferieur aan chromo-endoscopie bij patiënten met IBD

feb 2024 | Endoscopie, IBD, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Surveillance met langere witlicht-endoscopie niet inferieur aan chromo-endoscopie bij patiënten met IBD

Podcast Exocriene pancreasinsufficiëntie

nov 2023 | Pancreatitis

Lees meer over Podcast Exocriene pancreasinsufficiëntie

Podcast - Optimalisatie van biologicals bij patiënten met inflammatoire darmziekten

sep 2023 | IBD

Lees meer over Podcast - Optimalisatie van biologicals bij patiënten met inflammatoire darmziekten

Podcast Acute pancreatitis

apr 2023 | Pancreatitis

Lees meer over Podcast Acute pancreatitis

Podcast pancreascarcinoom

dec 2022 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Podcast pancreascarcinoom

Podcast - Periampullaire tumoren: maak onderscheid

nov 2021

Lees meer over Podcast - Periampullaire tumoren: maak onderscheid

Slokdarm- en maagkanker

jun 2021 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Slokdarm- en maagkanker

Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

feb 2021 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

Diagnose en behandeling van inflammatoire darmziekten (IBD)

dec 2020 | IBD

Lees meer over Diagnose en behandeling van inflammatoire darmziekten (IBD)

Leefstijl en voeding bij levercirrose en hepatische encefalopathie

jan 2020 | Hepatologie

Lees meer over Leefstijl en voeding bij levercirrose en hepatische encefalopathie

MedNet gatro-enterologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet gatro-enterologie 2024-01

MedNet Gastro-enterologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-04

MedNet Gastro-enterologie 2023-03

sep 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-03

MedNet Oncologie special Colectoraal carcinoom 2023

sep 2023

Lees meer over MedNet Oncologie special Colectoraal carcinoom 2023

MedNet Gastro-enterologie 2023-02

jul 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-02

MedNet Gastro-enterologie 2023-01

mrt 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-01

MedNet Gastro-enterologie 2022-04

dec 2022

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2022-04

MedNet Gastro-enterologie 2022-03

sep 2022

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2022-03

MedNet Gastro-enterologie 2022-02

jun 2022

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2022-02