Het Neurologisch Jaaroverzicht – Vooruitblik 2021

Aducanumab, neuromodulatie, remyelinisatie en ambroxol. Na een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in 2020, keken Philip Scheltens, Gisela Terwindt, Joep Killestein en Teus van Laar tijdens Het Neurologisch Jaaroverzicht ook vooruit naar wat we kunnen verwachten in 2021 op het gebied van dementie, hoofdpijn, MS en Parkinson.

Dementie:

• In maart zal de FDA oordelen over aducanumab. Als de goedkeuring er komt, dan wordt het monoklonale antilichaam het eerste geneesmiddel voor de ziekte van Alzheimer in 17 jaar. Als dat niet gebeurt is er volgens Scheltens ook geen man overboord; de verwachting is dat er snel een aantal andere ‘mabjes’ zal volgen.
• Dit jaar start een aantal belangrijke trials in Nederland, zoals de DIAN-TU-studie bij mensen met autosomaal dominante Alzheimer, en een fase II-studie naar de effectiviteit en veiligheid van ALZ-801.
• Na de ervaring met de virtuele AAIC voorspelt Scheltens dat het aantal hybride congressen, ‘het nieuwe normaal’, zal toenemen. In 2021 zal AAIC weer in Amsterdam plaatsvinden, maar dan hopelijk in hybride vorm met een aantal mensen in de RAI en verder gestreamd naar de rest van de wereld.
• Ook bij dementie is voeding een thema. In Nederland zal dit jaar worden gestart met een onderdeel van EURO-FINGERS: FINGER-NL, waarin het effect van leefstijlinterventies via een gepersonaliseerde benadering wordt onderzocht.

Hoofdpijn:

• Voor 8-12 september staat een gezamenlijk congres van de IHS en EHF gepland in Berlijn. Ook dit zal een hybride congres worden.
• Dit jaar zal ZIN een besluit nemen over de CGRP-antilichamen, niet alleen voor chronische, maar ook voor episodische migraine. Daarnaast zal meer bekend worden over de effectiviteit van deze middelen bij clusterhoofdpijn. Ook zal meer duidelijk worden over de rol van de gepants (CGRP-antagonisten) en ditans (5HT1F-agonisten) bij de behandeling van migraine.
• Binnenkort worden de resultaten gepubliceerd van de ICON-studie naar de effectiviteit en veiligheid van occipitale neurostimulatie bij patiënten met chronische onbehandelbare clusterhoofdpijn.

MS:

• Naast het remmen van de ziekte staat ook herstel na schade, en daarmee remyelinisatie, in de belangstelling. Komend jaar gaan in de VS en in Nederland studies van start naar clemastine bij patiënten met een internucleaire oftalmoplegie.
• Nu er steeds meer middelen beschikbaar zijn, wordt behandeling op maat belangrijker. Het doel van de DOT-MS-trial is om te onderzoeken of bij mensen die ten minste 5 jaar geen ontstekingsactiviteit hebben onder eerstelijnsmedicatie, veilig met de behandeling gestopt kan worden. In de BLOOMS-trial wordt onderzocht of het mogelijk is het volgende infuus ocrelizumab uit te stellen op basis van de B-celspiegel.
• Interessant in de context van alle chronische neurologische aandoeningen, maar zeker ook voor MS: digitale monitoring. Het typegedrag op een mobiele telefoon correleert goed met arm-handfunctie, maar ook met cognitie. Volgens Killestein zou dit uitgebreider moeten worden ingezet, zowel in trialverband als in de dagelijkse praktijk als het gaat om het monitoren van de effectiviteit van behandelingen.

Parkinson:

• Dit jaar wordt Lecigon geïntroduceerd in Nederland, een intestinale infusie met levodopa, carbidopa en entacapon. Hierdoor kan de hoeveelheid levodopa gereduceerd worden, wat mogelijk een gunstig effect heeft op de bijwerkingen.
• Ook kijkt Van Laar uit naar de start van de RCT met ambroxol bij GBA1-positieve PD-patiënten; hij roept collega’s op patiënten hiervoor door te sturen naar Groningen.
• Van 1-5 mei zal het IAPRD-congres plaatsvinden, oorspronkelijk gepland in Maastricht, nu online.
• In Q1 worden de eerste microbioom-data verwacht van levodopa-naïeve PD-patiënten. Deze zullen een basis vormen voor de ‘No guts, no glory’ studie, waarin het microbioom van patiënten met parkinson, alzheimer, schizofrenie of een bipolaire stoornis via probiotica wordt gemanipuleerd.