De pro’s en contra’s van single-use duodenoscopen

Delen via:

Er zijn steeds meer zorgen over de overdracht van infectieziekten door het gebruik van besmette reusable duodenoscopen. In reactie daarop zijn single-use devices ontwikkeld. Dr. Pieter Jan de Jonge (Erasmus MC) en dr. Rogier Voermans (Amsterdam UMC) benoemen meerdere voor- en tegenargumenten, waaronder extra afval en huidige hogere kosten enerzijds en geen infectie-overdracht anderzijds.

Hoewel momenteel goede reinigingstechnieken van endoscopen beschikbaar zijn, blijft er een risico op overdracht van infecties, met name bij gebruik van duodenoscopen. Zo zijn er uitbraken van duodenoscoop-gerelateerde infecties van pathogene micro-organismen gerapporteerd, waaronder Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa en meer recentelijk carbapenem-resistente Enterobacteriaceae. Hierbij kunnen bijzonder resistente micro-organismen (BRMO) betrokken zijn.1 “In Amsterdam hebben we nog nooit wat gekweekt”, laat Voermans weten. “Wij wel”, geeft De Jonge aan, “maar we hebben een onderzoekslijn daarnaar lopen, dus we analyseren heel intensief alle scopen. Van belang is of het gaat om klinisch relevante infecties. Die zijn er zeker geweest, maar de aantallen daarvan zijn onduidelijk. De single-use devices hebben een lagere kans op een besmetting.”

Infectieoverdracht

In een Nederlandse studie was een deel van de reusable duodenoscopen ondanks de reiniging besmet met micro-organisme(n). De aanwezigheid van gastro-intestinale of orale micro-organismen werd gedetecteerd in 15% van de gebruiksklare duodenoscopen.2 Door deze en andere bevindingen over duodenoscoop-gerelateerde besmettingen zijn er zorgen over de huidige reusable duodenoscopen. Dat is de belangrijkste reden dat single-use duodenoscopen zijn ontwikkeld, zo geven beiden aan.

Het risico op overdracht van risicovolle infecties door een besmet device kan worden verminderd door de endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP) uit te voeren met een single-use duodenoscoop. Dit zal volgens de auteurs van het geraadpleegde overzichtsartikel1 ten goede komen aan de patiëntenzorg.

Overigens is niet duidelijk of de infectie is overgedragen via de scoop of door een andere oorzaak. De vraag is dan ook of het infectierisico helemaal verdwijnt met alleen het disposable maken van de duodenoscoop. “Je zit namelijk met andere mogelijke besmettingsbronnen, zoals waterflessen, doppen, handen van de betrokken zorgverleners”, beargumenteert Voermans. “Van de wondinfecties op de OK worden de meeste door het personeel veroorzaakt. We weten dat je die devices niet helemaal goed schoon krijgt. De vraag blijft hoe klinisch relevant dat is. Belangrijker: hoeveel klinisch relevante infecties voorkom je door voor iedere patiënt een single-use scoop te gebruiken?”

De Jonge denkt dat door het gebruik van single-use devices het infectierisico significant lager wordt, maar nooit nul zal zijn. “De totale hygiëne is van belang, dus het is niet alleen een kwestie van een andere scoop pakken.”

Bijdragende factoren

Het lumen van het maagdarmkanaal vormt zoals bekend een reservoir voor micro-organismen, die tijdens endoscopische procedures verplaatst kunnen worden. Deze translocatie kan toenemen door patiëntspecifieke kenmerken, zoals comorbiditeit, bijvoorbeeld diabetes of gebruik van immunosuppressie na een transplantatie, en het onderliggende ziekteproces, zoals een galwegobstructie (bijv. door een cholangiocarcinoom). “Met hen ben je heel voorzichtig”, benoemt De Jonge, “dus bij die patiënten zou je een single-use duodenoscoop kunnen gebruiken.”

Ook externe factoren, waaronder een slechte naleving van de protocollen voor infectiepreventie tijdens een handmatige reiniging en geautomatiseerde desinfectie, kunnen bijdragen aan de infectieoverdracht. Duodenoscopen zijn complexe instrumenten, die lastig schoongemaakt kunnen worden.

Diverse overwegingen

De haalbaarheid van een wijdverbreide toepassing van single-use duodenoscopen is onder andere afhankelijk van twee belangrijke factoren. Ten eerste, aangezien een ERCP een risicovolle en technisch uitdagende procedure is, moet de functionaliteit van het device overeenkomen met die van de reusable duodenoscopen. “We merken dat de single-use duodenoscoop wat makkelijker voor de papil ligt en dat je makkelijker devices kunt opvoeren”, vertelt De Jonge. “Onze ervaring, en dat komt ook uit de studies naar voren, is dat je ook de complexe procedures hiermee kunt uitvoeren. Ik denk dat er technisch weinig verschil is tussen de reusable en single-use scopen. Dat is best indrukwekkend voor een apparaat dat je vrij makkelijk weggooit.” “Bij mijn weten zijn alle studies naar de single-use duodenoscopen gesponsord door de fabrikant”, voegt Voermans toe. “Er is geen onafhankelijk onderzoek naar de vraag of de functionaliteit hetzelfde is. Een kleine toename van bijvoorbeeld 0,5% post-ERCP pancreatitis, de belangrijkste complicatie van een ERCP, zou alle potentieel infectiologische voordelen tenietdoen.”

Als de functionaliteit bewezen vergelijkbaar is, dan is dankzij de flexibiliteit van het productieproces een potentieel voordeel van de single-use duodenoscopen om een scoop op maat te vervaardigen, bijvoorbeeld afgestemd op specifieke handmaten en wensen van de endoscopist. Een ander argument, waarvan de heren betwijfelen of dat meegewogen moet worden, is de voorkeur van de patiënt. “Als je aan de patiënt vraagt welke scoop ze willen krijgen, na voorlichting van risico op contaminatie van gebruiksklare duodenoscopen (15%), dan kiezen ze allemaal voor een single-use device”, laat De Jonge weten. Voermans vindt dat gezien de manier van vragen een open deur. “De meesten zullen kiezen voor een nieuwe scoop, met uitzondering van een paar mensen die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben. Het patiëntenperspectief is over het algemeen van belang, maar zeker aangezien de klinische relevantie van de contaminatie nog onbekend is, moet het maatschappelijk belang, zoals kosten en duurzaamheid in deze setting, meegewogen worden.”

Kosten en duurzaamheid

Het gebruik van single-use duodenoscopen moet financieel haalbaar zijn en niet leiden tot hoge zorgkosten. Daarbij is het belangrijk om niet alleen te kijken naar de kosten van het device zelf, maar ook naar de vergoeding en de bijbehorende kosten, bijvoorbeeld de besparingen door het ontbreken van de noodzakelijke reiniging. De reinigingskosten worden echter vaak onderschat. De besparingen hiervan kunnen een deel van de kosten van de single-use duodenoscoop compenseren. De Jonge denkt dat de kosten zich uiteindelijk zullen uitmiddelen.

Een argument dat Voermans miste in het artikel, is de huidige noodzaak om duurzamer te zijn en minder afval en CO2-uitstoot te produceren. “De gezondheidszorg is wereldwijd verantwoordelijk voor 4,4% van de uitstoot van broeikasgassen, gebruik en productie van medische devices zijn een belangrijk onderdeel hiervan. Een endoscopische procedure levert 2 kg afval op en het gebruik van de single-use devices zou een 40% toename van afval betekenen per procedure.”3 De Jonge brengt hier tegenin dat sommige single-use duodenoscopen technisch recyclebaar zijn. “Met de huidige regelgeving is het echter niet toegestaan om die te gaan bewerken. Dat is nu nog wel een argument, maar op termijn verwacht ik niet meer. De materialen en chemicaliën, die gebruikt worden voor het schoonmaken van de reusable duodenoscopen, geven ook CO2-uitstoot en andere afvalproducten. Ook de kosten daarvan moeten meegewogen worden.”

Mogelijke indicaties

Er zijn meerdere mogelijke indicaties voor het gebruik van single-use duodenoscopen. Ten eerste in geval van een hoog risico op een infectie of overdracht daarvan, zoals het geval is bij immuungecompromitteerde patiënten of bij bekende dragers van BRMO. De twee MDL-artsen zijn het eens dat er voor geselecteerde groepen zeker een indicatie is voor het gebruik van single-use duodenoscopen. “Maar die groepen zijn wel klein”, benadrukt Voermans. “Het gros van de patiënten bij wie een ERCP wordt uitgevoerd, valt niet in deze risicogroepen.”

Ook spoedeisende procedures die buiten de endoscopie-afdeling, bijvoorbeeld op de operatiekamer, spoedeisende hulp of intensive care, uitgevoerd moeten worden, zijn makkelijker uit te voeren met een single-use device vanwege de mobiliteit en ontbrekende noodzaak om de scoop te moeten reinigen. Single-use duodenoscopen kunnen ook nuttig zijn in het geval dat reusable devices niet beschikbaar zijn vanwege reparaties.

Ten slotte kan het gebruik van single-use duodenoscopen nuttig zijn in kleine volumecentra die niet willen investeren in grote kapitaalgoederen, maar wel over de vereiste technische expertise beschikken om ERCP’s uit te voeren. “In een perifeer ziekenhuis met laag complexe, kortdurende ERCP-procedures is het gebruik van single-use devices waarschijnlijk niet rendabel”, verwacht De Jonge. “Tenzij je weinig ERCP’s doet en je veel kosten voor CSA-ondersteuning hebt. Dan is het mogelijk wel kostenefficiënt. In onze academische setting, waarin we bijvoorbeeld veel patiënten met een levertransplantatie zien die immuungecompromitteerd zijn en we een toenemend aantal BRMO-patiënten onder behandeling hebben, zou het gebruik van single-use devices zeker nuttig kunnen zijn.”

Bronnen:

  1. Peter S, Bang JY, Varadarajulu S. Single-use duodenoscopes: where are we and where are we going? Curr Opin Gastroenterol. 2021;37:416-20.
  2. Rauwers AW, Voor In ’t Holt AF, Buijs JG, et al. High prevalence rate of digestive tract bacteria in duodenoscopes: a nationwide study. Gut. 2018;67:1637-45.
  3. Namburar S, von Renteln D, Damianos J, et al. Estimating the environmental impact of disposable endoscopic equipment and endoscopes. Gut. 2021:gutjnl-2021-324729.

 

36% van de geregistreerde klinische trials heeft geen gepubliceerde resultaten

mrt 2024

Lees meer over 36% van de geregistreerde klinische trials heeft geen gepubliceerde resultaten

Gunstige uitkomsten van drainloze alvleesklieroperatie

mrt 2024 | Chirurgie

Lees meer over Gunstige uitkomsten van drainloze alvleesklieroperatie

Effectiviteit van fenofibraat bij therapienaïeve patiënten met primaire biliaire cholangitis

mrt 2024 | Hepatologie

Lees meer over Effectiviteit van fenofibraat bij therapienaïeve patiënten met primaire biliaire cholangitis

Sintilimab bij niet-resectabel adenocarcinoom van de maag of gastro-oesofageale overgang

mrt 2024 | Immuuntherapie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Sintilimab bij niet-resectabel adenocarcinoom van de maag of gastro-oesofageale overgang

Medisch bewijs sneller vinden met EvidenceHunt

mrt 2024

Lees meer over Medisch bewijs sneller vinden met EvidenceHunt

Promotie: Beeldvorming rondom levertransplantatie bij kinderen

mrt 2024 | Hepatologie

Lees meer over Promotie: Beeldvorming rondom levertransplantatie bij kinderen

Mastering Chronic Pancreatitis Pain: A Multidisciplinary Approach and Practical Solutions

6 feb 2024 om 20:00

Lees meer over Mastering Chronic Pancreatitis Pain: A Multidisciplinary Approach and Practical Solutions

Minder besproken symptomen bij colitis ulcerosa: hoe pakken we ze aan?

1 sep 2023 | IBD

Lees meer over Minder besproken symptomen bij colitis ulcerosa: hoe pakken we ze aan?

CMV-infecties bij post-transplantatiepatiënten; een behandellandschap in ontwikkeling

6 jun 2023 | Stamceltransplantatie, Virale infecties

Lees meer over CMV-infecties bij post-transplantatiepatiënten; een behandellandschap in ontwikkeling

Nieuwe behandeloptie voor Eosinofiele Oesofagitis (EoE)

16 mei 2023 om 20:00 | Oesofagitis

Lees meer over Nieuwe behandeloptie voor Eosinofiele Oesofagitis (EoE)

Antistolling en bloedingen

8 dec 2022 om 20:00

Lees meer over Antistolling en bloedingen

Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

12 okt 2022 | Immuuntherapie

Lees meer over Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

Gewone symptomen van zeldzame ziekten

27 sep 2022

Lees meer over Gewone symptomen van zeldzame ziekten

JAK-remmers in de klinische praktijk: inzichten vanuit verschillende disciplines

28 mrt 2022 om 19:30 | IBD

Lees meer over JAK-remmers in de klinische praktijk: inzichten vanuit verschillende disciplines

Webcast Bridging the Gaps in Inflammatory bowel disease (IBD)

25 mrt 2022 | IBD

Lees meer over Webcast Bridging the Gaps in Inflammatory bowel disease (IBD)

e-learning Acute pancreatitis

Pancreatitis

Lees meer over e-learning Acute pancreatitis

e-learning: Verbeterde zorg voor slokdarm- en maagkanker

Chirurgie

Lees meer over e-learning: Verbeterde zorg voor slokdarm- en maagkanker

UEG in ORANJE 2024

zondag 13 okt 2024 van 18:00 tot 21:45 | IBD

Lees meer over UEG in ORANJE 2024

Onvoldoende gebruik van metalen stents in Nederland

okt 2019 | Endoscopie, Pancreatitis

Lees meer over Onvoldoende gebruik van metalen stents in Nederland

Deep learning-systeem detecteert zeer nauwkeurig neoplasie in barrettoesofagus

okt 2019 | Maag-darm-leveroncologie, Oesofagitis

Lees meer over Deep learning-systeem detecteert zeer nauwkeurig neoplasie in barrettoesofagus

Gezonder microbioom bij veel plantaardig voedsel en weinig vlees

okt 2019 | IBD

Lees meer over Gezonder microbioom bij veel plantaardig voedsel en weinig vlees

Resectie plus chemotherapie geeft overlevingsvoordeel bij pancreaskanker

okt 2019 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Resectie plus chemotherapie geeft overlevingsvoordeel bij pancreaskanker

Verlies van arbeidsproductiviteit is belangrijke kostenpost bij IBD

okt 2019 | IBD, Overig

Lees meer over Verlies van arbeidsproductiviteit is belangrijke kostenpost bij IBD

Surveillance van premaligne maaglaesies moet beter

okt 2019 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Surveillance van premaligne maaglaesies moet beter

IBD komt drie keer vaker voor dan gedacht

okt 2019 | IBD, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over IBD komt drie keer vaker voor dan gedacht

Implementatie van EoE-richtlijnen laat te wensen over

okt 2019 | Endoscopie, Oesofagitis

Lees meer over Implementatie van EoE-richtlijnen laat te wensen over

Helft van alle veelgebruikte medicatie heeft grote impact op darmflora

okt 2019 | Overig

Lees meer over Helft van alle veelgebruikte medicatie heeft grote impact op darmflora

Podcast Exocriene pancreasinsufficiëntie

nov 2023 | Pancreatitis

Lees meer over Podcast Exocriene pancreasinsufficiëntie

Podcast - Optimalisatie van biologicals bij patiënten met inflammatoire darmziekten

sep 2023 | IBD

Lees meer over Podcast - Optimalisatie van biologicals bij patiënten met inflammatoire darmziekten

Podcast Acute pancreatitis

apr 2023 | Pancreatitis

Lees meer over Podcast Acute pancreatitis

Podcast pancreascarcinoom

dec 2022 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Podcast pancreascarcinoom

Podcast - Periampullaire tumoren: maak onderscheid

nov 2021

Lees meer over Podcast - Periampullaire tumoren: maak onderscheid

Slokdarm- en maagkanker

jun 2021 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Slokdarm- en maagkanker

Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

feb 2021 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

Diagnose en behandeling van inflammatoire darmziekten (IBD)

dec 2020 | IBD

Lees meer over Diagnose en behandeling van inflammatoire darmziekten (IBD)

Leefstijl en voeding bij levercirrose en hepatische encefalopathie

jan 2020 | Hepatologie

Lees meer over Leefstijl en voeding bij levercirrose en hepatische encefalopathie

MedNet gatro-enterologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet gatro-enterologie 2024-01

MedNet Gastro-enterologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-04

MedNet Gastro-enterologie 2023-03

sep 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-03

MedNet Oncologie special Colectoraal carcinoom 2023

sep 2023

Lees meer over MedNet Oncologie special Colectoraal carcinoom 2023

MedNet Gastro-enterologie 2023-02

jul 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-02

MedNet Gastro-enterologie 2023-01

mrt 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-01

MedNet Gastro-enterologie 2022-04

dec 2022

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2022-04

MedNet Gastro-enterologie 2022-03

sep 2022

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2022-03

MedNet Gastro-enterologie 2022-02

jun 2022

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2022-02