UV-blootstelling versus vitamine D

Delen via:

Bij de blootstelling aan zonlicht bestaat een dilemma tussen vorming van vitamine D en bescherming tegen huidkanker. “Eigenlijk zouden mensen voor hun vitamine D in de lente en zomer onder lunchtijd in polonaise even de zon in moeten, het liefste met ontbloot bovenlijf”, zegt dr. Arjan van Dijk, voorzitter van het Zonkrachtactieplatform (ZAP), “maar dat zit er met onze cultuur niet in.”

Huidgewenning: maar hoe dan?

Op de website van de NVDV staat dat je je verstandig moet gedragen wat betreft de blootstelling aan zonlicht. Het motto is: weren, kleren, smeren. Een ander advies is om de huid in de lente voorzichtig te laten wennen aan zonlicht. Van Dijk vraagt zich af: “Als je vanaf het begin van het jaar met factor 50 op en UV-werende kleren aan binnenshuis werkt en leeft, en je vervolgens in de zomer 3 weken vrij neemt en naar de Middellandse Zee gaat, hoe goed is je huid dan gewend? Bovendien verheugen mensen zich op hun zomervakantie. Die willen dan geen zwaar beperkend advies krijgen, maar een handelingsperspectief om naar buiten te gaan.”

Huidkanker komt doordat stam- en voorlopercellen in de basaallaag, op 70 μm diep, gemuteerd raken, legt Van Dijk uit. “Het idee is dat door het wennen van de huid aan UV-straling de opperhuid verdikt. Dan liggen die stamcellen hopelijk buiten bereik en heb je minder kans op huidkanker.”

Hoe verdik je de epidermis? “Dat doe je niet met een zonnebank, want die geeft vooral UVA-straling”, reageert Van Dijk. “Daar wordt je huid wel bruiner van, maar niet dikker. Hoe dan wel? Iedereen zou in het voorjaar regelmatig midden op de dag kort naar buiten moeten. Er zijn echter hooguit 1 miljoen buitenwerkers in Nederland die dit doen; de rest zit binnen. Als je voor of na school of werk naar buiten gaat, dan staat de zon te laag en verdikt je huid niet. Dat is hetzelfde soort licht als van een zonnebank, met heel veel UVA en weinig UVB.” Hoe zorg je ervoor dat je alle huiddelen laat wennen die in de zomer blootgesteld zullen gaan worden? “Ik zou graag begrijpen hoe we mensen een handelingsperspectief kunnen bieden voor dat geleidelijk wennen.”

Vitamine D

Zonlicht veroorzaakt niet alleen schade, maar is ook nodig voor vitamine D-productie. Het advies is om dagelijks een kwartier lang handen, gezicht en nek aan zonlicht bloot te stellen. “Vitamine D maak je alleen aan als de zon hoog staat, dus in de lente en zomer. In de herfst en winter maakt in Nederland niemand meer vitamine D aan”, zegt Van Dijk.

Onduidelijk is hoe lang je naar buiten moet voor een optimale vitamine D-status. Vitamine D heeft meerdere functies, onder andere in spieren en botten, maar zorgt ook voor modulatie van het immuunsysteem. De Gezondheidsraad adviseert om in actie te komen als iemands vitamine D-waarde onder de 30 nmol/l zakt. In Duitsland en de Verenigde Staten ligt het interventieniveau op 50 en Nederlandse huisartsen en klinisch chemici hebben de leus: ‘80 is prachtig!’ Dat scheelt een factor 3 met de Gezondheidsraad.

De keuze van de Gezondheidsraad voor een ondergrens van 30 nmol/l komt doordat voor de bewezen invloed van vitamine D op de botgezondheid een hogere waarde niet nodig lijkt. “Voor het immuunsysteem is vermoedelijk wel een hogere status nodig, maar die halen de meeste mensen niet”, reageert Van Dijk. “De meeste mensen zitten namelijk de hele dag binnen. Globaal kun je dus zeggen wie er in Nederland een vitamine D-supplement nodig hebben: in herfst en winter iedereen, omdat de zon dan te laag staat om met behulp van zonlicht vitamine D aan te maken, en in lente en zomer iedereen behalve buitenwerkers en scholieren die midden op de dag buiten gymmen, sporten of naar huis lopen of fietsen.”

Voedselconsumptiepeiling en jager-verzamelaars

Van Dijk ziet nog een probleem: “Het suppletieadvies is gebaseerd op een voedselconsumptiepeiling. In de analyse hiervan zit volgens mij een rekenfout. Er is geen rekening gehouden met remissie van vitamine D uit lichaamsvet. Vitamine D-inname blijkt volgens eigen (niet-gepubliceerde) berekening, na correctie hiervoor, een factor 10 minder efficiënt dan aangenomen.”

Bovenstaande betekent dat de suppletie- en blootstellingsadviezen minder doen dan gehoopt, concludeert Van Dijk. “Zeker als je streefwaarde driemaal zo hoog ligt. De vitamine D-status is ook een maat voor de blootstelling aan zonlicht. Jager-verzamelaars zijn de hele dag buiten en zitten op zo’n 150 nmol/l. Die hoge waarde zou een biologisch nut kunnen hebben. Een kwartiertje handen, gezicht en nek is vermoedelijk echt niet genoeg. Een zo groot mogelijk huidoppervlak midden op de dag kort blootstellen is het veiligst. En ook hiervoor is een zonnebank niet de oplossing.”

Nieuwe richtlijn Lichen Sclerosus

mrt 2021

Lees meer over Nieuwe richtlijn Lichen Sclerosus

Nieuwe Leidse hoogleraar wil bruggen bouwen

mrt 2021

Lees meer over Nieuwe Leidse hoogleraar wil bruggen bouwen

Collectief Wondzorg ’s-Hertogenbosch en omgeving gestart

mrt 2021 | Diabetes

Lees meer over Collectief Wondzorg ’s-Hertogenbosch en omgeving gestart

Vertrouwen in de toekomst

mrt 2021

Lees meer over Vertrouwen in de toekomst

Briljante Mislukkingen Award Zorg 2021

mrt 2021

Lees meer over Briljante Mislukkingen Award Zorg 2021

Online rekentools bieden praktische hulp bij stagering melanoom

mrt 2021 | Dermato-oncologie

Lees meer over Online rekentools bieden praktische hulp bij stagering melanoom

Van data naar doen! Nieuwe perspectieven in de systemische behandeling van atopisch eczeem en prurigo nodularis

10 dec 2024 om 20:00 | Eczeem

Lees meer over Van data naar doen! Nieuwe perspectieven in de systemische behandeling van atopisch eczeem en prurigo nodularis

Masterclass Hidradenitis Suppurativa (HS)
Barrières doorbreken in HS: Real World Evidence en Casuïstiek

13 nov 2024 om 20:00 | Huidinfecties

Lees meer over Masterclass Hidradenitis Suppurativa (HS)
Barrières doorbreken in HS: Real World Evidence en Casuïstiek

Verdachte huidafwijkingen onder de loep

16 okt 2024 om 20:00

Lees meer over Verdachte huidafwijkingen onder de loep

Masterclass: Psoriatic Disease recente ontwikkelingen in de behandeling

30 jul 2024 | Artritis, Psoriasis

Lees meer over Masterclass: Psoriatic Disease recente ontwikkelingen in de behandeling

Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

10 jun 2024 om 16:30 | Lymfoom

Lees meer over Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

Hidradenitis Suppurativa (HS): recente ontwikkelingen in de behandeling

7 mrt 2024 | Huidinfecties

Lees meer over Hidradenitis Suppurativa (HS): recente ontwikkelingen in de behandeling

Van data naar doen! De systemische behandeling van atopisch eczeem en prurigo nodularis

2 feb 2024 | Eczeem, Vaccinatie

Lees meer over Van data naar doen! De systemische behandeling van atopisch eczeem en prurigo nodularis

Zeldzame aandoeningen binnen dermatologie

30 okt 2023 om 20:00

Lees meer over Zeldzame aandoeningen binnen dermatologie

Niet-melanoom huidkanker in de regio

31 aug 2023 | Dermato-oncologie, Radiotherapie

Lees meer over Niet-melanoom huidkanker in de regio

E-learning flow cytometry immunophenotyping in cutaneous T-cell lymphoma

Lees meer over E-learning flow cytometry immunophenotyping in cutaneous T-cell lymphoma

Serious game Kijk verder dan de huid; casus 1

Lees meer over Serious game Kijk verder dan de huid; casus 1

Dermatologen van de Toekomst 2025

vrijdag 17 jan 2025 van 09:45 tot 16:30 | Dermato-oncologie, Eczeem

Lees meer over Dermatologen van de Toekomst 2025

Handeczeem op afstand diagnosticeren? Kan gewoon

okt 2024 | Eczeem

Lees meer over Handeczeem op afstand diagnosticeren? Kan gewoon

Melanoom in vroeg stadium op het spoor

okt 2024 | Dermato-oncologie

Lees meer over Melanoom in vroeg stadium op het spoor

Sociale media hebben meer skininfluencers nodig

okt 2024

Lees meer over Sociale media hebben meer skininfluencers nodig

Nieuw middel tegen urticaria effectief en veilig

okt 2024

Lees meer over Nieuw middel tegen urticaria effectief en veilig

Late breaking: nemolizumab bij prurigo nodularis na 52 weken ook veilig

okt 2024

Lees meer over Late breaking: nemolizumab bij prurigo nodularis na 52 weken ook veilig

Een aanvullend medicament voor trichotillomanie?

sep 2024

Lees meer over Een aanvullend medicament voor trichotillomanie?

Eczeem, oogaandoeningen en het effect van tralokinumab

sep 2024 | Eczeem

Lees meer over Eczeem, oogaandoeningen en het effect van tralokinumab

Dit merkt u van klimaatverandering in de spreekkamer

sep 2024 | Bacteriële infecties, Eczeem, Huidinfecties, Schimmelinfecties

Lees meer over Dit merkt u van klimaatverandering in de spreekkamer

Valkuil van diagnostische AI-modellen: niet alert op huid van kleur

sep 2024 | Dermato-oncologie, Eczeem, Psoriasis, Rosacea

Lees meer over Valkuil van diagnostische AI-modellen: niet alert op huid van kleur

Podcastserie Psoriasis

nov 2023 | Arthritis psoriatica, Diabetes, Psoriasis

Lees meer over Podcastserie Psoriasis

Psoriatic Disease: het belang van anamnese en het herkennen van rode vlaggen

nov 2022 | Psoriasis

Lees meer over Psoriatic Disease: het belang van anamnese en het herkennen van rode vlaggen

Conventioneel systemische therapie; is dat nog nodig?

okt 2022 | Psoriasis

Lees meer over Conventioneel systemische therapie; is dat nog nodig?

Psoriasis - Why is real world evidence data important?

nov 2020 | Psoriasis

Lees meer over Psoriasis - Why is real world evidence data important?

The ambition in the treatment of psoriasis

okt 2019 | Psoriasis

Lees meer over The ambition in the treatment of psoriasis

MedNet Dermatologie 2024-04

okt 2024

Lees meer over MedNet Dermatologie 2024-04

MedNet Dermatologie 2024-03

jun 2024

Lees meer over MedNet Dermatologie 2024-03

MedNet Dermatologie 2024-02

apr 2024

Lees meer over MedNet Dermatologie 2024-02

MedNet Dermatologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet Dermatologie 2024-01

MedNet Dermatologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Dermatologie 2023-04

MedNet Dermatologie 2023-02

jun 2023

Lees meer over MedNet Dermatologie 2023-02

MedNet Dermatologie 2023-01

apr 2023

Lees meer over MedNet Dermatologie 2023-01

MedNet Dermatologie 2022-04

dec 2022

Lees meer over MedNet Dermatologie 2022-04

MedNet Dermatologie 2022-03

sep 2022

Lees meer over MedNet Dermatologie 2022-03