Endoscopische intermusculaire dissectie (EID): een nieuwe endoscopische benadering bij verdenking op een diep submucosaal invasief rectumcarcinoom

Delen via:

Een 65-jarige man werd verwezen in verband met de verdenking op een vroegcarcinoom van het rectum. Tijdens diagnostische scopie werd op 2 cm van de linea dentata een vlak verheven afwijking van circa 25 mm gezien met een centrale depressie (foto 1). Nadere inspectie van pit- en vaatpatroon met narrow band imaging (NBI) toonde duidelijke aanwijzingen voor diepere submucosale invasie met een amorf Kudo Vn pitpatroon en een sterk onregelmatig (Hiroshima C3) vaatpatroon (foto 2). Er werden geen biopten genomen. De MRI rectum liet een T1/2-tumor zien in het lage rectum zonder suspecte lymfeklieren locoregionaal.

Gezien de optische verdenking op diepere submucosale invasie werd een endoscopische submucosale dissectie (ESD) niet geschikt geacht vanwege hoge kans op een irradicale marge in het diepe resectievlak. Daarom werd een endoscopische intermusculaire dissectie (EID) voorgesteld.1 Deze nieuwe endoscopische resectietechniek is een afgeleide van de ESD, waarbij de dissectie niet in de submucosa (zoals bij ESD), maar in het vlak tussen de binnenste circulaire en buitenste longitudinale spierlaag (de intermusculaire ruimte) wordt verricht (foto 3 en 4). Door het meenemen van de binnenste circulaire spierlaag in het resectiepreparaat kan een radicale diepe resectiemarge worden bereikt voor tumoren die diep in de submucosa doorgroeien. Hierbij blijft de buitenste longitudinale spierlaag en daarmee de rectumwand intact (foto 5). Gezien de sterk ontwikkelde spierlaag van het rectum is deze techniek uitsluitend geschikt voor rectale laesies.

De procedure verliep technisch succesvol en zonder complicaties met een endoscopisch radicale resectie van de tumor (foto 6). De patiënt werd dezelfde dag naar huis ontslagen. Histopathologisch onderzoek toonde een goed tot matig gedifferentieerd adenocarcinoom dat reikte tot diep in de submucosa (sm3), waarbij alle snijvlakken vrij waren (foto 7). Er waren geen aanwijzingen voor lymfovasculaire invasie of hooggradige tumorbudding. De behandeling kan daarmee beschouwd worden als een curatieve resectie.

Inmiddels is de patiënt één jaar in follow-up, waarbij zowel MRI, CEA en endoscopie geen aanwijzingen voor recidief tonen (foto 8).

  1. Moons LMG, Bastiaansen BAJ, Richir MC, et al. Endoscopic intermuscular dissection for deep submucosal invasive cancer in the rectum: a new endoscopic approach. Endoscopy. 2022 Jan 24. doi: 10.1055/a-1748-8573. Online ahead of print.

Drs. Barbara Bastiaansen, MDL arts, Amsterdam UMC

Drs. Sander Albers, arts-onderzoeker, Amsterdam UMC

Dr. Leon M.G. Moons, MDL arts, UMC Utrecht

1: Vlak verheven afwijking circa 25 mm met centrale depressie. 2: NBI toont een Kudo Vn pitpatroon met onregelmatig (Hiroshima C3) vaatpatroon. 3 en 4: Selectieve myotomie van de circulaire spierlaag met blootstellen van de longitudinale spierlaag. 5: Wondvlak na EID met intacte longitudinale m. propria. 6: Opgespeld resectiepreparaat.

 

7: Histopathologische beoordeling van de tumor. A toont de tumor met HE-kleuring. B toont de tumor met desminekleuring waarbij duidelijk zichtbaar is dat de circulaire spier (kleurt hier bruin) onder het invasieve front van het carcinoom zit. C toont de tumor met HE-kleuring van dichterbij.

 

Commentaar Jacques Bergman

Diep submucosale rectumtumoren waren lange tijd een ‘no-go’ voor curatieve endoscopische behandeling. Daarnaast was endoscopische submucosale dissectie van diepe submucosale invasieve laesies technisch veelal onmogelijk door het ontbreken van een marge tussen tumor en spierlaag. De hier beschreven intermusculaire dissectie is een prachtige elegante extensie van de ESD-techniek. Hierdoor is een radicale endoscopische resectie ook voor diepe submucosale en vroege T2-tumoren haalbaar.

Inmiddels zijn in UMC Utrecht en Amsterdam UMC ruim 140 patiënten met deze techniek behandeld wat in 70% van de gevallen tot een rectumsparende behandeling heeft geleid. Een recente meta-analyse (Zwager et al, Gastroenterology 2022) laat zien dat diepte-invasie geen onafhankelijke risicofactor is voor lokale lymfekliermetastasering: de aard van de tumor (lymfangio-invasie, budding en differentiatie-graad) lijkt vele malen belangrijker dan diepte-invasie. Zonder dergelijke risicofactoren lijkt het risico op lokale lymfekliermetastasering < 3%. Een blijvertje dus deze intermusculaire dissectie!

36% van de geregistreerde klinische trials heeft geen gepubliceerde resultaten

mrt 2024

Lees meer over 36% van de geregistreerde klinische trials heeft geen gepubliceerde resultaten

Gunstige uitkomsten van drainloze alvleesklieroperatie

mrt 2024 | Chirurgie

Lees meer over Gunstige uitkomsten van drainloze alvleesklieroperatie

Effectiviteit van fenofibraat bij therapienaïeve patiënten met primaire biliaire cholangitis

mrt 2024 | Hepatologie

Lees meer over Effectiviteit van fenofibraat bij therapienaïeve patiënten met primaire biliaire cholangitis

Sintilimab bij niet-resectabel adenocarcinoom van de maag of gastro-oesofageale overgang

mrt 2024 | Immuuntherapie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Sintilimab bij niet-resectabel adenocarcinoom van de maag of gastro-oesofageale overgang

Medisch bewijs sneller vinden met EvidenceHunt

mrt 2024

Lees meer over Medisch bewijs sneller vinden met EvidenceHunt

Promotie: Beeldvorming rondom levertransplantatie bij kinderen

mrt 2024 | Hepatologie

Lees meer over Promotie: Beeldvorming rondom levertransplantatie bij kinderen

Mastering Chronic Pancreatitis Pain: A Multidisciplinary Approach and Practical Solutions

6 feb 2024 om 20:00

Lees meer over Mastering Chronic Pancreatitis Pain: A Multidisciplinary Approach and Practical Solutions

Minder besproken symptomen bij colitis ulcerosa: hoe pakken we ze aan?

1 sep 2023 | IBD

Lees meer over Minder besproken symptomen bij colitis ulcerosa: hoe pakken we ze aan?

CMV-infecties bij post-transplantatiepatiënten; een behandellandschap in ontwikkeling

6 jun 2023 | Stamceltransplantatie, Virale infecties

Lees meer over CMV-infecties bij post-transplantatiepatiënten; een behandellandschap in ontwikkeling

Nieuwe behandeloptie voor Eosinofiele Oesofagitis (EoE)

16 mei 2023 om 20:00 | Oesofagitis

Lees meer over Nieuwe behandeloptie voor Eosinofiele Oesofagitis (EoE)

Antistolling en bloedingen

8 dec 2022 om 20:00

Lees meer over Antistolling en bloedingen

Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

12 okt 2022 | Immuuntherapie

Lees meer over Webcast Immuuntherapie: herkennen van bijwerkingen en acties voor de niet-oncoloog

Gewone symptomen van zeldzame ziekten

27 sep 2022

Lees meer over Gewone symptomen van zeldzame ziekten

JAK-remmers in de klinische praktijk: inzichten vanuit verschillende disciplines

28 mrt 2022 om 19:30 | IBD

Lees meer over JAK-remmers in de klinische praktijk: inzichten vanuit verschillende disciplines

Webcast Bridging the Gaps in Inflammatory bowel disease (IBD)

25 mrt 2022 | IBD

Lees meer over Webcast Bridging the Gaps in Inflammatory bowel disease (IBD)

e-learning Acute pancreatitis

Pancreatitis

Lees meer over e-learning Acute pancreatitis

e-learning: Verbeterde zorg voor slokdarm- en maagkanker

Chirurgie

Lees meer over e-learning: Verbeterde zorg voor slokdarm- en maagkanker

UEG in ORANJE 2024

zondag 13 okt 2024 van 18:00 tot 21:45 | IBD

Lees meer over UEG in ORANJE 2024

Betere overleving na minimaal invasieve slokdarmresectie dan na oesofagectomie

okt 2020 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Betere overleving na minimaal invasieve slokdarmresectie dan na oesofagectomie

Nieuwe behandeloptie voor NAFLD bij hiv in onderzoek

okt 2020 | Hepatitis, HIV, Maag-darm-leveroncologie, Virale infecties

Lees meer over Nieuwe behandeloptie voor NAFLD bij hiv in onderzoek

Immuuntherapie verbetert overleving bij maag- en oesofaguscarcinoom

sep 2020 | Immuuntherapie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Immuuntherapie verbetert overleving bij maag- en oesofaguscarcinoom

Surufatinib verlengt progressievrije overleving bij neuro-endocriene pancreastumoren

sep 2020 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Surufatinib verlengt progressievrije overleving bij neuro-endocriene pancreastumoren

52-weken-studie: nieuwe JAK1-remmer filgotinib werkt duurzaam en is veilig

jun 2020 | Arthritis psoriatica, IBD, RA

Lees meer over 52-weken-studie: nieuwe JAK1-remmer filgotinib werkt duurzaam en is veilig

Korte kuur radiotherapie gevolgd door chemotherapie vóór TME bij gevorderde endeldarmkanker

jun 2020 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie, Radiotherapie

Lees meer over Korte kuur radiotherapie gevolgd door chemotherapie vóór TME bij gevorderde endeldarmkanker

Olaparib bij BRCA-gemuteerde prostaat- en pancreaskanker

jun 2020 | Maag-darm-leveroncologie, Uro-oncologie

Lees meer over Olaparib bij BRCA-gemuteerde prostaat- en pancreaskanker

Pembrolizumab verdubbelt tijd tot ziekteprogressie bij darmkanker met microsatellietinstabiliteit

jun 2020 | Immuuntherapie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Pembrolizumab verdubbelt tijd tot ziekteprogressie bij darmkanker met microsatellietinstabiliteit

Trivalent hepatitis B-vaccin geeft sneller bescherming dan monovalent vaccin

nov 2019 | Hepatitis, Hepatologie, Vaccinatie, Virale infecties

Lees meer over Trivalent hepatitis B-vaccin geeft sneller bescherming dan monovalent vaccin

Podcast Exocriene pancreasinsufficiëntie

nov 2023 | Pancreatitis

Lees meer over Podcast Exocriene pancreasinsufficiëntie

Podcast - Optimalisatie van biologicals bij patiënten met inflammatoire darmziekten

sep 2023 | IBD

Lees meer over Podcast - Optimalisatie van biologicals bij patiënten met inflammatoire darmziekten

Podcast Acute pancreatitis

apr 2023 | Pancreatitis

Lees meer over Podcast Acute pancreatitis

Podcast pancreascarcinoom

dec 2022 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Podcast pancreascarcinoom

Podcast - Periampullaire tumoren: maak onderscheid

nov 2021

Lees meer over Podcast - Periampullaire tumoren: maak onderscheid

Slokdarm- en maagkanker

jun 2021 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Slokdarm- en maagkanker

Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

feb 2021 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

Diagnose en behandeling van inflammatoire darmziekten (IBD)

dec 2020 | IBD

Lees meer over Diagnose en behandeling van inflammatoire darmziekten (IBD)

Leefstijl en voeding bij levercirrose en hepatische encefalopathie

jan 2020 | Hepatologie

Lees meer over Leefstijl en voeding bij levercirrose en hepatische encefalopathie

MedNet gatro-enterologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet gatro-enterologie 2024-01

MedNet Gastro-enterologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-04

MedNet Gastro-enterologie 2023-03

sep 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-03

MedNet Oncologie special Colectoraal carcinoom 2023

sep 2023

Lees meer over MedNet Oncologie special Colectoraal carcinoom 2023

MedNet Gastro-enterologie 2023-02

jul 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-02

MedNet Gastro-enterologie 2023-01

mrt 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-01

MedNet Gastro-enterologie 2022-04

dec 2022

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2022-04

MedNet Gastro-enterologie 2022-03

sep 2022

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2022-03

MedNet Gastro-enterologie 2022-02

jun 2022

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2022-02